سایه رکود بر اقتصاد جهانی

نفت هفته گذشته را ریزشی آغاز کرد و به پایان برد. درست بعد از آنکه بانک‌های مرکزی آمریکا، کانادا، انگلیس، نیوزیلند و استرالیا در اقدامی هماهنگ نرخ‌های بهره خود را بالا بردند، قیمت نفت هم روند ریزشی به خود گرفت و تا آستانه ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسید.
این کاهش قیمت نفت در شرایطی اتفاق افتاد که پیشتر موسسات مالی دنیا ادامه‌دار شدن بحران بین روسیه و اوکراین را باعث بالا رفتن قیمت نفت می‌دانستند و حتی برخی پیش‌بینی‌ها از نفت ۳۸۰ دلاری هم حکایت داشت. با این حال روند ریزشی قیمت نفت در پی شدت گرفتن رکود اقتصادی در دنیا باعث شد که پیش‌بینی موسسات مالی هم تعدیل شود. مثلا گلدمن ساکس در جدیدترین پیش‌بینی خود در گزارشی اعلام کرد: قیمت نفت به‌خاطر تقاضای بالا و کمبود عرضه در بازار به دنبال سال‌ها کمبود سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف نفت، در نهایت به ۱۴۰ دلار در هر بشکه برسد.
دامین کوروالین یکی از تحلیلگران این بانک گفت: در حال‌ حاضر کمبود عرضه و کاهش ذخایر نفتی باعث شده قیمت نفت طی شش‌ماهه اول سال جاری میلادی علی‌رغم رکود بازار افزایش یابد.استفن اینس مدیرکل شرکت مدیریت دارایی SPI هم گفت: با در پیش بودن افزایش بیشتر نرخ‌های بهره و رکود فنی در آمریکا، روند صعودی بازار ممکن است کاملا محدود شود. تنها دلیلی که قیمت نفت پایین‌تر نرفته است، تحریم‌های رسمی و خودخواسته علیه نفت روسیه است.
ضربه سنگین
از سویی، گزارش اداره کل اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد فرآورده‌های عرضه شده که بهترین معیار برای سنجش تقاضای مصرف‌کننده است، در هفته اخیر به ۵/۲۰ میلیون بشکه در روز رسیده است.
تقاضا برای بنزین و سوخت‌های دیگر در چهار هفته گذشته بیش از پنج درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش پیدا کرده است. ذخایر نفت آمریکا در هفته منتهی به اول جولای، به میزان ۲/۸ میلیون بشکه رشد کرد که تحت‌تاثیر افزایش ذخایر و کاهش تولید پالایشگاهی بود.
قیمت نفت در معاملات پرنوسان روز چهارشنبه به پایین‌ترین حد ۱۲ هفته اخیر نزول کرد و ضرر سنگین روز سه‌شنبه که به دلیل نگرانی از نابودی تقاضا بر اثر وقوع رکود جهانی اتفاق افتاده بود را تشدید کرد.
معامله‌گران می‌گویند، قیمت نفت خام در هفته گذشته به‌خاطر ترس از تورم کاهش‌ یافته، زیرا بازار نفت با کمبود زیرساختی عرضه مواجه است اما عوامل موقتی مانند طرح اخیر چین برای یک محرک مالی ۲۲۰ میلیارد دلاری به‌همراه فروش اوراق‌ قرضه و همچنین ترس از رکود اقتصادی باعث نوسان شدید قیمت نفت در روزهای گذشته شده ‌است.
در حالی که اروپا با بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند و آمریکا گرفتار افزایش قیمت بنزین است، در چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است، بازار نگران تاثیر منفی قرنطینه‌های کووید ۱۹ روی تقاضاست.
واردات نفت چین از روسیه در ماه می ۵۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال میلادی گذشته رشد کرد و به رکورد بالایی رسید. روسیه با تخفیفه‌ای چشمگیر توانست از عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین پیش بیفتد.
روسیه و اسلحه نفتی جدید
در تلاطم بازار نفت، یک خبر دیگر می‌تواند بازار نفت را دوباره به افزایش وا دارد. روز گذشته رویترز گزارش داد که یک دادگاه روسی دستور داده کنسرسیوم خط لوله کاسپین (CPC) که یکی از بزرگ‌ترین خطوط لوله جهان است و نفت را از قزاقستان به دریای سیاه منتقل می‌کند، به مدت ۳۰ روز معلق شود.
خط لوله CPC که حدود یک درصد از نفت جهان را منتقل می‌کند و غول‌های نفتی آمریکایی شورون و اکسون موبیل در آن حضور دارند، از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین که صادرات روسیه محدود شده بود حالا با این خبر دوباره در کانون توجه‌ها قرار گرفته است. اگرچه آمریکا تحریم‌هایی علیه نفت روسیه اعمال کرده اما اجازه داده بود که انتقال نفت قزاقستان از طریق روسیه ادامه پیدا کند.
این خط لوله حداکثر ۵۴ میلیون تن معادل ۲/۱ میلیون بشکه در روز نفت قزاقستان را سال میلادی گذشته از دریای سیاه صادر کرد.
به گفته دارن کارابایف، نایب‌رییس شرکت «کازمونای‌گاز»، پس از تحریم‌های غربی علیه روسیه بر سر حمله نظامی به اوکراین، قزاقستان ناچار شده است تخفیف برای فروش نفت خود را قبول کند، زیرا خریداران عموما تمایلی به خرید نفتی که از روسیه صادر می‌شود، ندارند.
قزاقستان به تازگی نام نفت صادراتی خود را تغییر داده است تا آن را از نفت روسیه که از بنادر این کشور صادر می‌شود، متمایز کند. صادرات قزاقستان تحت تحریم نیست اما خریداران درباره مبدا نفتی که از بنادر روسیه بارگیری می‌شود، محتاط هستند.