22 - 06 - 2017
سایه عزت سینمای ایران مستدام
عزت‌الله انتظامی ۳۱ خرداد سال ۱۳۰۳ در محله سنگلج تهران متولد شد. وی پس از گذراندن دوره تحصیلات مقدماتی، وارد هنرستان صنعتی تهران شد و در رشته برق به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۲۶ وارد عرصه هنر شد و با اندک دستمایه هنر نمایش و تئاتر به آلمان سفر کرد و در شهر هانوفر وارد یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر شد. وی پدر مجید انتظامی آهنگساز و نوازنده معروف است. عزت‌الله انتظامی فعالیت هنری خود را با پیش پرده خوانی در تماشاخانه‌های لاله‌زار شروع کرد. او پس از یک سال به تماشاخانه‌های هنر و فرهنگ تهران رفت. در سال ۱۳۲۰ نخستین نمایش حرفه‌ای خود را با عنوان اولتیماتوم نوشته پرویز خطیبی به کارگردانی اصغر تفکری در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و تا سال ۱۳۲۶ توانست در بیش از ۱۰ نمایش نقش‌پردازی کند. بازی در فیلم واریته بهاری به کارگردانی پرویز خطیبی نخستین تجربه سینمایی اوست.
ورود به عرصه حرفه‌ای سینما
او در سال ۱۳۴۸ با گاو ساخته داریوش مهرجویی وارد عرصه حرفه‌ای سینما شد. انتظامی در نقش مش‌حسن که در فراق گاو خود می‌نالد با او همذات‌پنداری می‌کند و شرایطی را به وجود می‌آورد که بازی‌اش در فیلم گاو نقطه عطف و تحولی شگرف در تاریخ بازیگری سینمای ایران می‌شود. بازی‌های او در دیگر آثار مهرجویی همچون آقای هالو، دایره مینا، پستچی، اجاره‌نشین‌ها، هامون و بانو از آثار ماندگار هر دو شخص است.
انتظامی علاوه بر نقش‌آفرینی در آثار داریوش مهرجویی، در فیلم‌های کارگردانان مطرح دیگری چون علی حاتمی، مسعود کیمیایی، رخشان بنی‌اعتماد، ناصر تقوایی و محسن مخملباف نیز بازی کرده است. او در فیلم مستند عشق‌پرداز به کارگردانی محمدهادی کاویانی در کنار محمود فرشچیان حضور داشته است.
انتظامی پس از انقلاب و به‌خصوص در دهه ۶۰ در انواع و اقسام نقش‌ها به بهترین نحو ممکن ظاهر شد. بازی او در فیلم‌های حاجی واشینگتن، اجاره‌نشین‌ها، گراند سینما، هامون، بانو، گاو، ستارخان، صادق کرده، خانه خلوت، ناصرالدین شاه اکتور سینما، روز فرشته، روسری آبی، مینای شهر خاموش، ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود، دیوانه از قفس پرید، خانه‌ای روی آب و راه آبی ابریشم اوج هنرنمایی و فیلم‌های ماندگار او در کارنامه سینمایی‌اش هستند. او در گاوخونی دومین همکاری‌اش با بهروز افخمی را تجربه کرد و جایی برای زندگی چهارمین تجربه‌اش با محمد بزرگ‌نیا بود. انتظامی در ۷۹ سالگی برای اولین بار با مسعود کیمیایی یکی از کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران در فیلم حکم همکاری کرد. نقش رضا در فیلم حکم شبیه یک دن کورلئونه است. عزت‌الله انتظامی اولین بازیگر ایرانی بود که موفق به دریافت جایزه از فستیوال بین‌المللی شد. او برای بازی در فیلم گاو جایزه هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد را از جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد. آقای بازیگر بیش از ۵۰ فیلم در کارنامه بازیگری‌اش دارد که بسیاری از آنها از آثار ماندگار تاریخ سینمای ایران هستند.
جوایز و افتخارات
هرچند عرصه جشنواره و جایزه برای نام‌هایی چون عزت‌الله انتظامی بسیار کوچک است و جوایزند که از نام چنین آدم‌هایی اعتبار می‌گیرند اما آگاهی از افتخارات کسب شده توسط این بازیگر خالی از لطف نیست.
عزت‌الله انتظامی نخستین جایزه معتبر سینمایی خود را پیش از انقلاب از جشنواره سپاس دریافت کرد. او در سال ۱۳۴۹ برنده بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در فیلم آقای هالو شد.
در سال ۱۹۷۱ اولین جایزه بین‌المللی خود را برای بازی در فیلم گاو از جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو دریافت کرد.
در جشنواره فجر نیز با دریافت چهار سیمرغ برای بازی در فیلم‌های گراند سینما، روز فرشته، خانه‌ای رو آب و گاوخونی از رکوردداران عرصه بازیگری است.
همچنین آیین بزرگداشت و تجلیل از عزت‌الله انتظامی بازیگر سینمای ایران در سال ۱۳۸۵ در مقر سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد، یونسکو در پاریس برگزار شد. دراین نمایشگاه پوستر فیلم‌هایی که انتظامی در آنها نقش‌آفرینی کرده به همراه آرشیو عکس‌های شخصی وی و لوح تقدیر فیلم گاو به نمایش درآمد. در این مراسم که با همکاری رییس موزه سینما، سفارت فرانسه در تهران، نماینده ایران در یونسکو و بنیاد سینمایی فارابی و رایزن فرهنگی ایران در فرانسه برگزار شد، نویسندگان و سینماگران فرانسوی و ایرانیان مقیم فرانسه حضور یافتند.
کتاب شناخت‌نامه عزت‌الله انتظامی زیر عنوان «من عزتم، بچه سنگلج» توسط نشر سخن در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. در مقدمه این کتاب یادداشتی از ژان کلود کریر، فیلمنامه‌نویس و بازیگر فرانسوی با عنوان «عزت انتظامی: یک شمایل» به چشم می‌خورد که آورده است: «هیچ دستوری برای ستاره شدن و ستاره ماندن وجود ندارد. باید دارای یک نگاه، یک حضور، جذابیتی آنی و چهره‌ای آشنا، حتی پیش از نخستین دیدار بود. باید دارای یک دم، یک حس و تمام ویژگی‌هایی که لغت روح را معنی می‌کند، بود.»
تیرماه سال ۱۳۹۱ خانه انتظامی به منظور بهره‌برداری فرهنگی به عنوان خانه موزه در تملک و تحویل معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه یک شد. خانه موزه انتظامی با مساحتی معادل ۴۵۱ مترمربع در بلوار اندرزگو واقع شده و در زیربنایی معادل ۵۳۸ مترمربع شامل بخش‌های جذابی از جمله موزه استاد انتظامی در شمال پروژه، سالن بلک باکس با ظرفیت ۱۲۰ نفر در زیرزمین، کافی‌شاپ در پشت‌بام، شهر فرنگ، اتاق آینه، تماشاخانه، گالری و تابلوی ثبت امضا و یادگاری ویژه هنرمندان صاحب‌نام است که عملیات اجرایی آن از اسفندماه سال ۱۳۹۱ آغاز شد. ابتدا قرار بر این بود که خانه موزه انتظامی در اواخر اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۳ افتتاح شود اما از آنجا که او در بیمارستان بستری شد این مراسم به تاخیر افتاد و در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ همزمان با آغاز پانزدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی به صورت رسمی افتتاح شد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد