سرمایه‌گذاری در طلا رشد کرد

مهر- بروز عوامل تنش‌زای اقتصادی و سیاسی، تمایل کشورها را برای سرمایه‌گذاری بر طلا افزایش خواهد داد و برعکس تقاضای بخش ساخت را به چالش می‌کشد.
بررسی وضعیت تقاضای طلا در جهان نشان می‌دهد که طلا به تناسب ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود در صنایع و بازارهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موضوع باعث شده تا بازار مصرف طلا از ساخت زیورآلات تا صنایع پیشرفته الکترونیکی گسترده باشد. البته میزان مصرف طلا در صنایع مختلف تفاوت قابل‌توجهی با یکدیگر دارد؛ به طوری که زیورآلات و جواهرات سهم حداکثری از مصرف طلا را به خود اختصاص می‌دهند.
زیبایی و فناناپذیری طلا، موجب استفاده از آن در صنعت زیورآلات و جواهرات شده است. در حال حاضر این صنعت یکی از اصلی‌ترین صنایع مصرف‌کننده طلا به‌شمار می‌رود. علاوه بر موارد ذکر شده کمیابی این فلز نیز موجب ایجاد تقاضای قابل‌توجه در بخش سرمایه‌گذاری نیز شده است. استفاده از قطعاتی همچون شمش و سکه طلا در ابعاد و اوزان مختلف برای سرمایه‌گذاری رواج بیشتری دارد. بخش دیگری از بازار طلا که از خواص فیزیکی و شیمیایی خاص آن نشأت می‌گیرد، مربوط به تقاضای صنعت پزشکی صنعت الکترونیک و صنایع سازنده اقلامی مثل مدال طلا می‌شود. در برخی کاربردهای ذکر شده برای طلا، محصولات صنایع معدنی عملا به عنوان محصول نهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مانند شمش و سکه.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بیانگر آن است که به طور میانگین حدود ۶۰‌درصد از کل مصرف طلا به جواهرسازی اختصاص دارد؛ مصارف دندانپزشکی حدود 6/‏9 درصد، مصارف الکترونیک حدود 8/‏8‌درصد و دیگر مصارف حدود 1/‏2‌درصد طلای ساخته شده را به خود اختصاص می‌دهند. ساخت مدال‌ها و سکه‌ها از دیگر مصارف طلاست که حدود 5/‏19‌درصد از میزان مصرف را شامل می‌شوند.
روند افزایشی تقاضای طلا در جهان؛ میزان مصرف چقدر است؟
با توجه به خواص منحصربه‌فرد طلا مانند چکش‌خور بودن رسانایی بالا و مقاومت در برابر خوردگی، تقاضا برای استفاده از این فلز در صنایع مختلف مانند پزشکی، الکترونیک فضایی و خودروهای الکتریکی افزایش پیدا خواهد کرد. بنابراین بخش زیادی از پیشرفت‌های مربوط به تامین انرژی پاک‌تر و وسایل حمل‌ونقل کارآمدتر و درمان بهتر مربوط به فلز طلا می‌شود.
به طور کلی بیان می‌شود که بروز عوامل تنش‌زای اقتصادی و سیاسی تمایل برای سرمایه‌گذاری بر طلا را افزایش خواهد داد و برعکس تقاضای بخش ساخت را به چالش می‌کشد؛ در بازارهای مالی به این پدیده شاخص ترس و طمع گفته می‌شود. بر این اساس می‌توان پیش‌بینی کرد که سرجمع تقاضای طلا روندی روبه رشد و قابل پیش‌بینی را در آینده تجربه خواهد کرد چراکه تقاضای سرمایه‌گذاری با توجه به شرایط جهان به سمت سرمایه‌گذاری یا صنعت متمایل خواهد شد؛ به طور مثال می‌توان به میزان پیش‌بینی تقاضای طلا در سال ۲۰۲۲ اشاره کرد. این میزان برابر با ۴۳۰۴ تن گزارش شده بود؛ در حالی که با بررسی آمار امسال مشخص می‌شود که تقاضای محقق شده ۴۴۰۰ تن است که نشان‌دهنده اختلاف ناچیز در برآورد مقدار کلی تقاضای طلاست. به طور خلاصه تقاضای بخش ساخت مقداری بیشتر از مقدار تحقق یافته آن برآورد شده اما این اختلاف با برآورد کمتر تقاضا در بخش سرمایه‌گذاری جبران شده و اختلاف پیش‌بینی و مقدار محقق شده آن کاهش یافته است.
در سال‌های گذشته تقاضای طلا در اروپا و آمریکا بیشتر بوده است اما پیش‌بینی می‌شود در آینده مجموع تقاضای طلا در کشورهای آسیایی بیشتر شود. به نحوی که در کشورهای غربی تقاضای جواهرات و زیورآلات از جنس طلا کاهش می‌یابد چراکه نسل خریداران طلا برای این کاربرد در حال پیر شدن هستند و نسل جدید نیز در این کشورها تمایل زیادی به این جواهرات را ندارند. تقاضای طلا در هند و چین نیز به صورت فصلی و بسته به مناسبت‌های این کشورها متغیر است.
علاوه بر موارد فوق، بانک‌های مرکزی نیز با هدف کاهش ریسک‌های تورم جهانی و امور سیاسی، بخشی از ذخایر خود را به صورت طلا نگهداری می‌کنند. روند نگهداری طلا در ذخایر رسمی خارجی که تا زمان وقوع بحران مالی جهانی در سال‌های ۲۰۰8 و ۲۰۰9 روبه نزول بود، معکوس شده و پس از آن رو به افزایش بوده است. در فصل سوم سال ۲۰۲۲، بانک‌های مرکزی ۲۰‌میلیارد دلار به ذخایر بین‌المللی خود افزودند. این میزان بیشتر افزایش تقاضای رسمی طلا در تمام ۵۵ سال گذشته بوده است.
دو فرضیه در خصوص این تغییر رفتار وجود دارد؛ اول اینکه در دوره‌های زمانی که نااطمینانی اقتصادی، مالی و ژئوپلیتیکی وجود داشته باشد و بازده ذخایر ارزی پایین باشد، دو ویژگی که در سال‌های اخیر در اقتصاد بین‌الملل به وضوح مشاهده می‌شود، طلا به عنوان ذخیره‌ای جذاب مطرح می‌شود. به عبارت دیگر طلا به عنوان پوشش‌دهنده تورم و تنوع‌ دهنده به سبد دارایی‌های رسمی خارجی در برابر محیط نوسانی مطرح می‌شود. همچنین در مقایسه با سایر مواد اولیه به دلیل داشتن بازارهای پویا و برخی دلایل تاریخی، داشتن ذخایر طلا قابل اطمینان‌تر ارزیابی می‌شود. فرضیه دوم این است زمانی که کشورها در معرض تحریم‌های مالی و مسدود شدن و توقیف دارایی‌ها قرار می‌گیرند، طلا به عنوان یک دارایی امن و مطلوب در نظر گرفته می‌شود.
بر همین اساس بانک مرکزی روسیه پس از الحاق شبه جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴، میزان خرید طلا را شتاب داد این بانک در سال ۲۰۲۱ تایید کرد که طلای خریداری شده پس از سال ۲۰۱۴ به طور کامل در کشور روسیه و از هرگونه اعمال توقیف مصون است. وضع تحریم علیه روسیه توسط کشورهای گروه ۷ که براساس آن بانک‌های فعال در این کشورها از معامله با طرف‌های روسی منع شده‌اند و بانک مرکزی روسیه اجازه دسترسی به ذخایر خارجی خود را ندارد از جمله موارد اخیر است.