23 - 12 - 2022
سرمایهگذاران در فضای بورس غرق نشوند
احسان رضاپور نیکرو* - رشدپرشتاب بورس که این روزها در یادداشتها و مقالات مختلفی به دلایل آن پرداخته شده هماکنون به یکی از مهمترین کانونهای توجه اصحابرسانه تبدیل شده و همین موضوع توجه بیشتر مردم را به این تابلوی اقتصادی کشور معطوف ساخته است. تجربههای پیشین از تمرکز فعالیت رسانهها روی این بازار موجب شده برخی کارشناسان و حتی مسوولان سازمان بورس از این رشد پرشتاب و هیجانی در این مقطع و رکودهای پیشین که هر دو به صورت هیجانی تجربه میشد به دلیل ورود بدون مطالعه برخی افراد غیرحرفهای و سرمایهگذاری بر گزینههای غیر ارزنده ابراز نگرانی کنند و سرمایهگذاران را به حساسیت و دقت در انتخاب گزینههای سرمایهگذاری، استفاده از مشاوره تخصصی و خرید آگاهانه تشویق کنند.
هرچند مزیتهای ایجاد شده برای تولیدکنندگان داخلی با تحولات ارزی افزایش یافته و توانسته بر روند فروش، سودآوری و به تناسب آن قیمت سهام شرکتها به طور جدی موثر واقع شود اما در مذاکره با طیف گستردهای از فعالان حرفهای بازار سرمایه (که با دید میانمدت و کوتاهمدت و با ریسکپذیری متوسط در بورس سرمایهگذاری میکنند)، در مییابیم اشخاص حقیقی و حقوقی بیشتر از اینکه به دنبال فرصت سرمایهگذاری در قیمتهای فعلی روی سهام شرکتهای پرپتانسیل اما رشد یافته باشند به دنبال شناسایی نقطه خروج و جایگزینی قطعی یا موقتی این دسته سهام شرکتها در روزهای آتی هستند. همین نگرش میتواند در صورت ثبات شرایط اقتصادی و سیاسی و عدم انتشار اخبار منفی و تاثیرگذار به پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا در این نمادها و کاهش هیجان خرید و حداقل توقف موقتی روند افزایشی آنها منجر شود.
ریسک عملیاتی غیرمنتظره
این درحالی است که افت قیمتی سهام آن دسته از شرکتهایی که در گزارشات ۹ ماهه خود نتوانند پاسخ مناسبی به انتظارات تحلیلگران و سرمایهگذاران در خصوص وضعیت تولید، فروش و سودآوری خود بدهند توام با افزایش ریسک عملیاتی قطعا غیرمنتظره نخواهد بود. این موضوع در خصوص نمادهایی که صرفا با حمایت برخی سهامداران و انتشار شایعات رشد قیمتی قابل توجهی را به کمک فضای کلی حاکم در بازار تجربه کردهاند، میتواند بیشتر نمود یابد که عمده نگرانیها ناشی از ورود افراد غیرحرفهای به سهام این دست شرکتهاست اما نکته حایز اهمیت اینکه محدوده قیمتی تعداد زیادی از نمادهای پیشرو و شاخص ساز را که عمدتا از شرکتهای دارای مزیت نسبی در صنعت کشور هستند را باوجود رشد تجربه شده به دلایل عملیاتی و پتانسیل بالای تعدیل سودآوری با در نظر گرفتن شرایط قیمتی فعلی سهام آنها، با سودهای تخمینی و مبتنی بر تحلیل کارشناسان برای سال مالی جاری و تقسیمی مجامع پیش رو نمیتوان حبابی و غیرواقعی دانست. بهتر است اینگونه تعبیر شود که محدوده قیمتی بسیاری از این دست شرکتها قبل از آغاز دوره رشد در چند ماه اخیر به دلایلی همچون نگرانی از اوضاع اقتصادی و سیاسی کشور در شرایطUndervalue و بسیار ارزنده به سر میبرده که میتوان آن را با بیاعتمادی سرمایهگذاران و عدم اطمینان تحلیلگران از اوضاع آتی شرکتها، رونق بازارهای موازی و در حاشیه بودن بازار سرمایه در آن مقطع زمانی مرتبط دانست. به همین منظور سهام بسیاری از شرکتهای پیشرو باوجود اینکه در ماههای اخیر رشدهای قابل توجه قیمتی را تجربه کردهاند اما همچنان از شرایط ارزنده و منطقی به دلیل چشمانداز روشن با اخبار و شرایط فعلی خارج نشدهاند اما مسلما رشد پرشتاب آنها جذابیت جایگزینی آنها را با سهام شرکتهای رشد نیافته برای برخی سرمایهگذاران کوتاه مدتی افزایش داده است.
از سوی دیگر سرمایهگذاران ضمن توجه به گزارشات ۹ ماهه شرکتها که میتواند گزارشات مطلوبی باشد و به عنوان یکی از مهمترین دلایل رونق فعلی در بازار از آن یاد میشود بایدبه پیشبینی سال مالی آتی شرکتها و تحلیلهای صحیح و عمیق در مورد آنها توجه خاص داشته باشند چراکه سودهای شناسایی شده در سال مالی جاری به خصوص از محل تسعیر ارز یا اختلاف در ساختار هزینه کردن و قیمت فروش و درآمد شرکتها میتواند با روند کنونی متفاوت باشد و کاهش حاشیه سود شرکتها را در مقایسه با آنچه در سال جاری تجربه شد، به همراه داشته باشد.
نقش تزریق پول و سرمایهگذاری
در بازارهای صعودی
اما نکته دیگری که توجه به آن نیز جدا از مسایل عملیاتی و تحلیلی شرکتها ضروری است روند تزریق پول و سرمایهگذاری در بازارهای صعودی است که از اثرات روانی آن در تشویق بیشتر سرمایهگذاران حتی حرفهای و حقوقی به تزریق بیشتر منابع مالی به بازار سرمایه و پذیرش ریسک خرید سهام شرکتها حتی در قیمتهای بالا به انتظار کسب بازدهی مقطعی و خروج نمیتوان به آسانی صرفنظر کرد. این رویکرد به آسانی با صدور چند سیگنال منفی سیاسی یا اقتصادی به بازار سرمایه به چالش کشیده میشود و نگرش سرمایهگذاران را از رویکرد موسوم به گاوی بودن بازار به بازار خرسی تغییر میدهد و تحلیلگران را به موضعگیری محتاطانه ترغیب میکند.
این تغییر رویکرد به فروکش کردن سریع التهاب خرید دربازار سرمایه و غلبه فروشندگان بر خریداران منجر و با تفسیرهای منفی و ظاهرا منطقی آنان جایگزین میشود و توجه رسانهها و فعالان اقتصادی را به کانونهای دیگر رونق و تحول جلب میکند.
عوامل تثبیت کننده بازار
این تغییر رویکردها که به طور عمده از بیثباتی یا تغییرات دایمی در مولفههای اقتصادی و یا سیاسی نشات میگیرد اگر شکل دایمی و سیکلگونه به خود بگیرد بازارها را از تداوم روند منطقی، متعادل و رونق منطقی دور میسازد و هر زمان یکی از حوزههای اقتصادی کشور را پیشتاز عرضه رشد و متورم شدن میسازد. متاسفانه در ماههای اخیر نیز این حرکات چرخشی ناشی از عوامل مختلف بر فضای اقتصادی و شرایط بازارهای مختلف حکمفرما بوده که با ثبات بیشتر میتواند بهبود نسبی را تجربه کند. در ادامه به چند عامل با اهمیت که میتواند به تداوم حفظ رونق عمومی در بازار، تغییر گروههای پیشرو یا تجربه شرایطی متفاوت با آنچه هماکنون در بازار سرمایه شاهد آن هستیم منجر شود، اشاره میکنیم که توصیه میشود سرمایهگذاران برای تصمیمگیریهای خود به آنها توجه ویژهای داشته باشند. این عوامل را در دو قالب عوامل سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی میتوان جمعبندی کرد.
عوامل تاثیر گذار بر سودآوری شرکتها
در ابتدا مفروضات درآمدی و هزینههای بودجه سال آتی، وضعیت تولید و فروش نفت، نظامهای تعرفهای و گمرکی، سناریوهای اجرایی شدن مرحله بعدی طرح تحول اقتصادی بالاخص در خصوص نرخ حاملهای انرژی، مقررات اجرایی و حمایتی در حوزه تولید، نرخ خوراک پتروشیمیها و تغییر در عواملی همچون حقوق دولتی، بهره مالکانه و … در اقتصاد داخل و موضوعاتی همچون وضعیت بحرانهای مالی کشورهای اروپایی و وضعیت نرخ برابری دلار در برابر یورو و تاثیر بر نرخ جهانی کالاهای اساسی، انرژی و بازار طلا در اقتصاد بینالملل و سپس تحولات سیاسی اعم از تحرکات و موضعگیریهای سیاسی جناحها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، موضعگیریهای متقابل طرفهای درگیر در ماجرای هستهای کشور موضوع مذاکرات دوجانبه با آمریکا، تغییرات در دامنه تحریمهای اقتصادی کشور و تحولات سیاسی در منطقه بالاخص کشورهای عربی و عوامل دیگر که مسلما ذکر و بررسی تاثیرات آنها بر صنایع مختلف از حدود این یادداشت خارج است. در پایان لازم به یادآوری است بازارهای مالی و اقتصادی به دلیل هیجانات حاکم همواره به پیشواز تاثیر تحولات میروند و حساسیت قابل توجهی به سخنان رسمی و غیررسمی مسوولان و هر گونه تحرک در موارد اشاره شده حتی نه در مقیاس واقعی از خود نشان میدهد که میتواند با تاثیرات ملموس در فضای اقتصادی کشور و به تناسب آن روند قیمت سهام شرکتها در بازار سرمایه و حتی موضعگیری طرفین تجاری و سیاسی کشور توام باشد.
این موضوع با توجه به حساسیتهای فضای اقتصادی کشور توجه به اظهارنظرهای سنجیده از سوی مسوولان اقتصادی و سیاسی کشور را ضروری میسازد و کنترل دایم موارد نام برده را برای سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی کشور به روشنی آشکار میسازد تا با سرمایهگذاری صحیح نهتنها در رشد تولید و توسعه صنعت کشور سهیم باشند بلکه با جلوگیری از خطا مانع از کاهش ارزش داراییهای خود در شرایط فعلی اقتصادی باشند.
*عضو هیات مدیره مشاور سرمایهگذاری آوای آگاه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد