سرنوشت مبهم چشمه هفت‌هزارساله

ایسنا- «چشمه‌‌علی» شهرری با هفت‌هزار سال قدمت دوباره خشک شده است. با وجود وعده‌های پیشین مسوولان میراث فرهنگی و شهری برای جلوگیری از تکرار این اتفاق، اما وضعیت حال حاضر سومین میراث طبیعی تهران نگران‌کننده است.
«چشمه‌علی» شهرری که روزی جوشان بود، محل تفرجگاه شاهان قاجاری و در سال‌های واپسین تفرجگاهی برای مردم ری و محلی برای شستن فرش‌های مردم بوده است. با این همه در سال‌های اخیر وضعیت این چشمه به حدی آشفته شده که تاکنون دو بار به طور کامل خشک شده است.
ماجرای تعرض به چشمه‌علی مختص دیروز و امروز نیست. این اثر طبیعی و ملی از روزی که زمزمه‌های عبور خط ۶ مترو تهران از زیر بافت تاریخی شهرری مطرح شد، در معرض خطر جدی قرار گرفت و میراث‌دوستان بارها نسبت به آن هشدار داده و معترض شدند، اما گوش‌ها بدهکار نبود و در تیرماه سال ۱۳۹۶ فعالیت‌های پروژه خط ۶ مترو تهران آغاز شد و همین آغازی برای پایین آمدن دِبی آب چشمه‌علی و خشک شدن این چشمه هفت‌هزارساله شد. چشمه‌‌علی یک‌بار در شهریورماه سال ۱۳۹۶ خشک شد که واکنش‌های مردم محلی و میراث‌دوستان را به دنبال داشت و سرانجام این اعتراض‌ها به توقف فعالیت مترو منجر شد. آن زمان میراث‌فرهنگی، شهرداری و شورای شهر تهران و ری قول دادند که این وضعیت چندان طول نمی‌کشد و دیگر قرار نیست چنین اتفاقی برای چشمه‌علی رخ دهد و وضعیت آن به روال عادی خود بازمی‌گردد. با این حال دو سال طول کشید تا چشمه‌علی دوباره به روال عادی خود بازگردد. البته از بار اولی که چشمه‌علی خشک و دوباره جوشان شد، این شائبه مطرح شد که چشمه‌علی را با تانکر آب پر کرده‌اند و آب آن راکد است.
اکنون محلی‌ها می‌گویند حدود یک ماهی است که آب حوضچه «چشمه‌علی» کم شده و حدود دو ماهی هم می‌شود که ضلع شرقی آن خشک شده است. با توجه به این شرایط پیش‌بینی‌ها بر این است که احتمالا تا مردادماه امسال حوضچه «چشمه‌علی» بار دیگر خشک شود. حتی احمد ابوحمزه -‌پژوهشگر ری- در مصاحبه‌ای که به تازگی با ایسنا داشته، گفته است: «در فصل بهار که سطح آب و بارندگی زیاد است، چشمه‌علی خشک شده است.»
نوروز تقی‌پور -‌رییس اداره میراث‌فرهنگی شهرری- نیز در گفت‌وگویی که اخیرا داشته، گفته است: «ما مکاتبات لازم را با وزارتخانه میراث فرهنگی و شهرداری و شرکت مترو انجام داده‌ایم و با توجه به فعالیت‌های خط ۶ مترو مکاتبه‌ای شده تا همکاری لازم و اقدامات کارشناسی انجام شود تا آب چشمه مانند قبل جریان پیدا کند. در سال‌های گذشته که «چشمه‌علی» خشک شد، شهرداری و شرکت مترو همکاری خوبی با میراث‌ فرهنگی داشتند و آب به چشمه برگشت، اما این اتفاق دوباره افتاده و پیگیر هستیم تا مشکل دوباره رفع شود.» آن زمان که پروژه خط ۶ مترو تهران در «چشمه‌علی» آغاز شد، تونلی در چند قدمی چشمه حفاری شد که گفته می‌شود این تونل یکی از عوامل اصلی خشک شدن این چشمه هفت‌هزارساله بوده و آبی که در این تونل جمع می‌شده، باعث پایین آمدن دِبی آب و خشک شدن آن شده است، اما کارشناسان مترو پس از توقف فعالیت این پروژه معتقد بودند که با بتن کردن این تونل، آب به چشمه برمی‌گردد. شاید با انجام برخی اقدامات برای مقطعی چشمه‌علی دوباره خروشان شده باشد، اما دوباره به همان سرنوشت دچار شده و هنوز دلیل قطعی برای این معضل مطرح نشده است.