سفر انتخاباتی لاریجانی

محمد مهاجری روزنامه‌نگار اصولگرا: «اگر مشارکت بالای ۶۵درصد باشد، لاریجانی رییس‌جمهور است»

علیرضا کیانپور- علی لاریجانی که شامگاه پنجشنبه در توئیتی به زبان استعاره و کنایه، از این گفت که بار سفر بسته و عازم سفری تازه در جهان سیاست است، پیش از نیمروز جمعه خود را به مقصد نخست این سفر سیاسی رساند و با شناسنامه‌ای در دست، پیش چشمان خبرنگاران و روبه‌روی لنز دوربین‌های اصحاب رسانه، ژست کاندیداتوری گرفت تا نشان دهد که مرد سفر است و هراسی از مسیر صعب پیش‌رو و پرپیچ‌وخم این جاده ناهموار ندارد. البته به این شرط که همسفرانی که از آنان طلب یاری و همراهی کرده، در این مسیر تنهایش نگذارند و تا انتهای مسیر و مقصد نهایی نیز همراهش باشند. مقصدی که بنابر توئیت شامگاه پنجشنبه لاریجانی و تصویری که به‌پیوست این توئیت هم‌رسان کرد، جایی نیست مگر «میدان پاستور» پایتخت و «کاخ ریاست‌جمهوری!»
علی لاریجانی که این روزها علاوه‌بر مسوولیتی که به‌عنوان مشاور رهبری برعهده دارد، از جمله اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هست، به‌مدت ۱۲سال از خردادماه ۸۷ تا ۹۹ رییس مجلس بود و پیش از آن نیز به‌جز چندسالی که در دولت نخست هاشمی‌رفسنجانی در قامت وزیر ارشاد فعالیت کرد، همواره به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با نظر مقام معظم رهبری در نهادهای مختلف فعالیت کرده است. چه آنکه پس از دوران وزارت در دولت سازندگی، با حکم رهبری به ریاست سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی رسید و بیش از یک‌دهه در این مقام فعالیت کرد و پس از آن نیز با پایان کار دولت اصلاحات، به جای حسن روحانی به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و نماینده رهبری در این نهاد منصوب شد. سیاستمداری محافظه‌کار که حتی وقتی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین با حکم ردصلاحیت شورای نگهبان مواجه شد، نیز از هسته سخت قدرت و بالاترین مقام و نهاد حاکمیت فاصله نگرفت. چه آنکه بلافاصله پس از آنکه ۶ فقیه و ۶حقوقدان شورای نگهبان، او را فاقد صلاحیت کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ معرفی کردند، رهبری در یک اظهارنظر علنی، این تصمیم شورای نگهبان را «جفایی» در حق او تفسیر کرده و خواستار جبران شدند.
مبدا و مقاصد یک سفر انتخاباتی
جالب آنکه شامگاه پنجشنبه وقتی علی لاریجانی در توئیتی استعاری از این خبر داد که تصمیمش را گرفته و آماده است تا با حضور در محل نام‌نویسی کاندیداهای ریاست‌جمهوری واقع در ستاد انتخابات وزارت کشور، گام در سفری دیگر در جهان سیاست بگذارد، در حالی در تصویری که به‌پیوست این توئیت منتشر کرد، مقصد نخست را ستاد انتخابات و محل نام‌نویسی کاندیداها عنوان کرد و مقصد دوم و نهایی این سفر را دفتر ریاست‌جمهوری واقع در میدان پاستور تهران، تلویحا از این گفت که مبدا این سفر بیت رهبری است تا بدین ترتیب این پیام را مخابره کند که با رعایت عرف و قانون نانوشته انتخاباتی جمهوری اسلامی، ابتدا از رهبری برای ورود به این عرصه رخصت گرفته و پس از آن در این مسیر قدم گذاشته است. این در حالی بود که وقتی بالاخره پیش از نیمروز گذشته در محل نام‌نویسی کاندیداها حاضر شد و رسما برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم نام‌نویسی کرد، در مواجهه با پرسش خبرنگاری که با لحنی مطایبه‌آمیز از او پرسید که خود را با «اسنپ» به ستاد انتخابات رسانده یا «تپسی»، در پاسخ تاکید کرد که «نکات مهم‌تری در آن توئیت بود!»لاریجانی همچنین ساعتی پس از خروج از محل نام‌نویسی کاندیداها در توئیتی دیگر، یک‌بار دیگر درباره حضورش در انتخابات پیش‌رو نوشت: «برای عبور از موانع باید از روش‌های منسوخ ارتفاع بگیریم» او همچنین در حالی در پایان این توئیت از تعابیر «ملت قوی، دولت زمینه‌ساز» استفاده کرد که به باور برخی ناظران، این تعابیر، احتمالاً بخشی از شعار انتخاباتی باشد.
موافقان و مخالفان توئیت جنجالی
نام‌نویسی علی لاریجانی در انتخابات پیش‌رو مطابق انتظار یکی از مهم‌ترین تحولات انتخاباتی این چند روز گذشته بود. خبری که فارغ از اینکه او این بار موفق به عبور از سد نظارت استصوابی شورای نگهبان شود یا نه، در روزهای پیش‌رو تا موعد برگزاری انتخابات و البته پس از آن، بحث‌ها و واکنش‌هایی را درپی خواهد داشت. آن هم در حالی که حتی پیش از نام‌نویسی و اعلام کاندیداتوری رسمی لاریجانی، همین که او نخستین توئیتش را در این رابطه منتشر کرد و با انتشار تصویری از مسیر سفری که پیش گرفته، از شهروندان خواست که به او در این سفر بپیوندند و همراه و همسفرش باشند، موج واکنش‌ها به احتمال حضور او در صحنه انتخابات آغاز شد. جالب آنکه یکی از نخستین واکنش‌ها ازسوی محمدجواد آذری‌جهرمی صورت گرفت. زمانی که «وزیر جوان دولت روحانی» که از قضا در روزهای گذشته زمزمه‌هایی درخصوص احتمال کاندیداتوری‌اش در همین انتخابات مطرح شده بود، اقدام به بازنشر توئیت بحث‌انگیز لاریجانی کرد تا ضمن علنی کردن حمایتش از کاندیداتوری این چهره اصولگرای میانه‌رو، به‌نحوی به گمانه‌زنی‌ها درخصوص احتمال کاندیداتوری خودش پایان دهد و این پیام را مخابره کند که احتمالاً قصد کاندیداتوری ندارد. جالب آنکه در ادامه عبدالرضا داوری که در سال‌های نه‌چندان دور از جمله اعضای حلقه نخست احمدی‌نژاد به حساب می‌آمد و حالا چندصباحی است به حلقه نخست منتقدانش پیوسته نیز از این توئیت لاریجانی استقبال کرد و خواستار «اتحاد توسعه‌گرایان ایران» شد. همچنین رسول جعفریان که از چهره‌های نزدیک به لاریجانی به حساب می‌آید، در توئیتی با اشاره به این مهم که سعید جلیلی نیز همچون علی لاریجانی رسماً اعلام کاندیداتوری کرده، از این دوچهره اصولگرا که اولی نماد تندروی و افراط‌گری در جناح راست است و دومی نماد میانه‌روی و اعتدال در این جریان سیاسی، به‌عنوان «رقبای اصلی انتخابات» نام برد و نوشت: «دو طرز تفکر، دو دکترین متفاوت و دو پاسخ به دشواری‌های موجود در عرصه‌های مختلف.»
جالب آنکه همزمان با این استقبال یاران و نزدیکان لاریجانی از ورود او به صحنه، چهره‌های نزدیک به سعید جلیلی نیز فورا به اعلام کاندیداتوری لاریجانی واکنش نشان دادند. چنانکه در یکی از واکنش‌ها، امیرحسین ثابتی نماینده تندرو و جوان مجلس دوازدهم که پیش از نام‌نویسی جلیلی، رسماً از او درخواست کرده بود که وارد صحنه شود، با اشاره به متن کوتاهی که لاریجانی در توئیت نخست خود، از آن استفاده کرده و خطاب به شهروندان نوشته بود «بدون شما به مقصد نمی‌رسیم»، نوشت: «هیچ راننده‌ای سفر شما را قبول نکرد!» توئیتی که ازقضا بار دیگر آذری‌جهرمی را وارد این مناظره مجازی کرد و در نتیجه این چهره سیاسی نزدیک به جریان اعتدال با خطاب قرار دادن ثابتی نوشت: «کاسب افزایش هزینه سفر نباشید!»اما ساعتی پس از آنکه اخبار مربوط به حضور لاریجانی در محل نام‌نویسی کاندیداها منتشر و روشن شد که او رسماً وارد گود رقابت شده‌، یک تحلیلگر روابط بین‌الملل در رشته‌توئیتی ضمن استقبال از این تصمیم لاریجانی، شعار «دولت زمینه‌ساز» را که پیشتر ازسوی لاریحانی مطرح شده بود، مورد اشاره قرار داد و ضمن ابراز خرسندی از اینکه لاریجانی در بخشی از نشست خبری و سخنان کوتاهش پس از نام‌نویسی، «صراحتا از «حل مساله تحریم‌ها» به‌عنوان یک اولویت سیاست خارجی سخن گفت.» رضا نصری که تاکید کرد «مدت‌هاست عده‌ای در کشور عملا «حل مساله تحریم» را به یک تابو تبدیل کرده‌اند و آن را به معنی واگذاری امنیت و استقلال کشور معنی می‌کنند»، همچنین نوشت: «عده‌ای هم – با کمی ارفاق‌- این‌گونه وانمود می‌کنند که «فروش نفت» توسط دولت‌- آن‌هم به یک کشور و با تخفیف – یعنی خنثی شدن تحریم‌ها و برای توسعه کشور کفایت می‌کند!» این تحلیلگر روابط بین‌الملل، خاطرنشان کرد: «نمی‌شود درحالی که کشورهای منطقه با سرعت در حال توسعه هستند و میلیاردها دلار صرف گسترش «هوش مصنوعی» و ایجاد زیرساخت برای نقش‌آفرینی در نظم جدید می‌کنند، ایران با یک سیاست مبتنی بر «بقا» از قافله توسعه عقب بماند!»
تاکید مهاجری بر احتمال تاییدصلاحیت لاریجانی
با این همه اما کماکان بحث ردصلاحیت علی لاریجانی در جریان انتخابات ۱۴۰۰ و فراتر از آن روندی که از یکی، دو سال پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم و به‌نحوی از زمان برگزاری انتخابات مجلس یازدهم در اسفندماه ۹۸ به این سو شاهد بودیم، باعث شده برخی ناظران نسبت‌به ردصلاحیت مجدد او و دیگر چهره‌های میانه‌رو و اصلاح‌طلب در انتخابات پیش‌رو ابراز نگرانی کنند. چه آنکه ریلی که کشور در چند سال گذشته در آن قرار گرفته، به‌سوی نوعی «یکدست‌سازی حاکمیت» است.
روندی که علی لاریجانی خود در نامه ۳۰صفحه‌ای که پس از ردصلاحیت در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین، در نقد عملکرد ۶فقیه و ۶حقوقدان شورای نگهبان تدوین کرد، از آن به‌عنوان «خالص‌سازی» تعبیر کرد و حال ممکن است بار دیگر مانع از آن شود که او بتواند در قامت یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو وارد رقابت شود. هرچند کماکان برخی تحلیلگران به این میزان بدبین نیستند و فضای انتخابات پیش‌رو و مشخصاً کاندیداتوری علی لاریجانی در این انتخابات را با خوش‌بینی تحلیل و تفسیر می‌کنند.
رویکردی که مشخصاً در تحلیل انتخاباتی محمد مهاجری نیز نمایان است. این روزنامه‌نگار اصولگرا که باوجود آنکه تاکید دارد هیچ ارتباط تشکیلاتی با علی لاریجانی ندارد، آشکارا با رویکرد و نوع نگاه سیاسی او همدل است، در این رابطه به «جهان‌صنعت» گفته: «بنابر اطلاع بنده، ردصلاحیت آقای لاریجانی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری براساس مستنداتی انجام گرفت که کاملا کذب و نادرست بود.» او می‌گوید: «تا جایی که یکی از دستگاه‌های نظارتی نیز آن اسناد و اطلاعات را بررسی کرد و روشن شد که آن اطلاعات کاملا نادرست و غلط بوده است. درنتیجه بسیار بعید به نظر می‌رسد که شورای نگهبان در انتخابات پیش‌رو نیز بخواهد با استناد به همان اسناد کذب و دلایل ناموجه سال ۱۴۰۰، اقدام به ردصلاحیت آقای لاریجانی در انتخابات پیش‌رو کند.» مهاجری گفت: «واقعیت این است که آن اقدام شورای نگهبان در آن بزنگاه حساس تاریخی، هزینه‌های سنگینی را برای شورای نگهبان و کلیت نظام به‌همراه داشت.»
این روزنامه‌نگار اصولگرا همچنین با اشاره به آنچه در جریان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین رقم خورد، می‌گوید: «برخی ناظران معتقدند باتوجه به شرایطی که در جریان آن انتخابات حاکم بود و روالی که پی گرفته شده بود، ظاهرا بنای کار این بود که آقای لاریجانی و اساسا هر کاندیدای دیگری که از امکان و شانس رای‌آوری در مقابل آقای رییسی برخوردار بود، ردصلاحیت شود تا آقای رییسی بتواند بدون مشکل به کرسی ریاست‌جمهوری برسد و این اتفاق هم درنهایت افتاد.»
پایان عصر «خالص‌سازی»؟!
مهاجری که معتقد است در شرایط کنونی، به‌سمتی می‌رویم که فضایی متفاوت از آنچه در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ شاهد بودیم، بر کشور حاکم خواهد شد، می‌گوید: «برداشت شخصی من این است که در ۳‌سال گذشته حضور جریان‌های تندروی سیاسی به‌شدت پررنگ شد و نیروهای منتسب به این جریان‌ها حتی توانستند زیر لوای دولت قدرت بگیرند و بخشی از این نیروها نیز با ورود به بدنه دولت، در قامت وزیر، معاون وزیر و مقام‌هایی از این دست فعالیت کردند اما ازقضا فعالیت این جریان‌های تندرو در همین مدت این واقعیت را آشکار کرد که ادامه این وضعیت ممکن نیست.»
این روزنامه‌نگار اصولگرا اضافه کرد: «درواقع روندی که این جریان‌ها پیش گرفتند، این مساله را روشن کرده که نتیجه پروژه «یکدست‌سازی» و «خالص‌سازی» که توسط همین تندروها در این چند سال انجام شد، کاملاً شکست خورده و مشخص شده این ایده و روشی که برای حکمرانی توصیه و اجرا شد، راه به جایی نخواهد برد.» او که معتقد است «در حال حاضر، در سال ۱۴۰۳ امکان اداره کشور با آن رویه ناظر بر «خالص‌سازی» وجود ندارد»، می‌گوید: «به بیان دیگر کشور نیازمند رویه‌ای متفاوت در حکمرانی است و اساسا در حال حاضر ما نیاز داریم با رویه‌ و ایده‌هایی متفاوت از تمام این چهاردهه گذشته کشور را اداره کنیم.» مهاجری خاطرنشان کرد: «به بیان روشن‌تر امروز نیاز داریم کشور را با یک نگاه مبنی بر توسعه ملی اداره کنیم و به سمت اصلاح وضعیت مشکلات داخلی گام برداریم و همزمان نسبت‌به حل مشکلات حوزه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل اقدام تا با رفع تحریم‌ها، زمینه توسعه کشور را فراهم کنیم.»
آرایش انتخاباتی؛ مثلث رقبا
این روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی همچنین درواکنش به پرسش دیگر «جهان‌صنعت» درخصوص اقبال و شانس لاریجانی درصورت عبور از سد نظارت استصوابی گفت: «به نظرم، تا این جای کار و باتوجه به افرادی که تاکنون وارد صحنه شده‌اند، تنها کسی که شعار راهبردی و عملیاتی دارد، آقای لاریجانی است و باقی افراد با کلی‌گویی و طرح موارد و شعارهای تکراری وارد صحنه شده‌اند و درنتیجه بعید است به جایی برسند.»
او در واکنش به پرسشی درخصوص احتمال حمایت اصلاح‌طلبان و دیگر جریان‌های سیاسی از کاندیداتوری لاریجانی، به تحلیل آرایش سیاسی حاکم بر کشور پرداخت و گفت: «ما در حال حاضر با یک فضای سه‌قطبی مواجه‌ایم؛ یک‌سو تندروها ایستاده‌اند، سوی دیگر اصلاح‌طلبان قرار دارند و ضلع سوم نیز اعتدالیون هستند. شرایطی که مشابه آن را در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری نهم نیز تجربه کردیم و با این حساب، اگر اصلاح‌طلبان اشتباه سال ۸۴ را تکرار کنند و با چند کاندیدا وارد انتخابات شوند، بار دیگر همان سناریو تکرار خواهد شد.» او گفت: «به این ترتیب اگر اصلاح‌طلبان کاندیدای مقتدری نداشتند، بهتر است با جریان اعتدال ائتلاف کنند و بدین ترتیب مانع از قدرت گرفتن کاندیداهای جریان تندرو شوند.» این روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی با تاکید بر اینکه در این تحلیل، بحث صرفا حمایت از علی لاریجانی نیست و مساله این است که اصلاح‌طلبان و اعتدالیون بتوانند همسو با یکدیگر گام بردارند. مهاجری در عین حال در واکنش به پرسش پایانی «جهان‌صنعت» درخصوص احتمال حضور گسترده شهروندان در انتخابات و متعاقبا شانس رای‌آوری لاریجانی نیز گفت: «واقعیت این است که هنوز برای اظهارنظر در این رابطه بسیار زود است. مردم ما در گذشته نیز نشان داده‌اند که تا دقیقه ۹۰ نمی‌توان رفتار انتخاباتی‌شان را پیش‌بینی کرد. بنابراین باید ببینیم که در روزها و هفته‌های باقیمانده چه اتفاقاتی رقم خواهد خورد. با این همه اگر مشارکت بالای ۶۵‌درصد باشد، پیروزی آقای لاریجانی قطعی است.»