سقوط آزاد کانادا

گروه بین‌الملل- شامگاه دوشنبه به وقت ایران بود که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، پس از هفته‌ها گمانه‌زنی و بحران سیاسی فزاینده، از سمت خود استعفا کرد. این اقدام در حالی صورت گرفت که حزب لیبرال تحت رهبری او از سال ۲۰۱۵ سه انتخابات متوالی را برده بود اما در نهایت به خصوص در طول سال‌های اخیر، چهره شاخص و محبوب سیاست کانادا تبدیل به چهره‌ای منزوی و ناکارآمد شد. در واقع بررسی روند سیاسی کانادا تحت نخست‌وزیری ترودو نشان می‌دهد که هواداران حزبش از ناتوانی وی در مقابله با تورم، هزینه‌های مسکن و فشارهای ناشی از مهاجرت بی‌رویه بسیار خشمگین هستند. در همین راستا و در حالی که اکنون رقابت‌ها بر سر رهبری حزب لیبرال کانادا بالا گرفته، مهرماه سال آینده در این کشور با انتخاباتی روبه‌رو هستیم که به احتمال زیاد مهر پایانی بر نقش‌آفرینی حزب لیبرال در عرصه سیاسی کانادا خواهد زد. این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که اولا ترودو برای جانشینان خود میراثی از چالش‌ها و مشکلات به‌جا گذاشته و مشخص نیست دولت بعدی کانادا قرار است چگونه با جنگ تجاری قریب‌الوقوع با آمریکا، مسائل ژئوپلیتیکی و اقتصاد راکد مواجه شود؟
خوشحالی ترامپ از سقوط تروردو
طبق گزارشی که به‌تازگی مجله اکونومیست منتشر کرده، در میان کسانی که از استعفای ترودو خوشحال هستند، باید از دونالد ترامپ نام برد. شخصی که به‌عنوان رییس‌جمهوری منتخب آمریکا در طول هفته‌های گذشته بارها ترودو را تحقیر و ضمن تشویق کانادایی‌ها برای پیوستن به ایالات‌متحده، علنا او را فرماندار ایالت پنجاه‌ و یکم کانادا خطاب کرده است.
از سوی دیگر در حالی که حزب محافظه‌کار کانادا به رهبری پیر پولیور، نظاره‌گر انتخاب رهبر بعدی لیبرال‌ها بوده و به دنبال یک پیروزی قاطع در انتخابات مهرماه سال آینده است، کارشناسان با بررسی کارنامه سیاسی ترودو، معتقدند که فرازونشیب دوران نخست‌وزیری وی بسیار زیاد بوده و عملا گیج‌کننده است.
او حزب لیبرال را از جایگاه سوم به یک اکثریت قاطع در سال ۲۰۱۵ رساند و بخش وسیعی از رای‌دهندگان از جمله طبقه کارگر، بومیان و رای‌ اولی‌ها را به سمت خود جلب کرد. او همچنین در دوره اول نخست‌وزیری خود به دلیل کاهش فقر کودکان و مذاکره با دونالد ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، جهت تمدید توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی(نفتا)، مورد ستایش قرار گرفت. با این حال در حالی که در انتخابات‌ سال‌های 2019 و 2021 نیز باز هم شاهد پیروزی او بودیم اما بخش زیادی از سرمایه سیاسی او زمانی هدر رفت که لیبرال‌ها پس از همه‌گیری کرونا، با تغییر اولویت‌های رای‌دهندگان به تورم، مسکن و مهاجرت، نتوانستند خود را با تحولات جاری وفق دهند. در واقع ترودو و حزبش به‌جای ارائه راه‌حل‌های عملی برای حل مشکلات اساسی مردم، دائما در حال موعظه و مطرح کردن شعارهای تکراری بودند.
بحران جانشینی
در چنین شرایطی جانشین ترودو بقایای یک حزب شکست خورده و بحران‌زده را به ارث خواهد برد. همچنین لازم به ذکر است که لیبرال‌ها پس از تقریبا یک دهه‌ که قدرت را در دست داشتند، اکنون با تهدید تعرفه‌های 25‌درصدی ترامپ مواجه هستند که این امر می‌تواند علاوه‌بر فلج کردن اقتصاد کانادا، چشم‌انداز تیره و تاری را در انتخابات آینده برای آنها ترسیم کند.
در همین رابطه نظرسنجی انجام شده در ماه گذشته میلادی توسط مؤسسه آنگوس رید، نشان می‌دهد که حزب لیبرال تنها از حمایت ۱۶‌درصدی برخوردار بوده و این در حالی است که پولیور به‌عنوان رهبر محافظه‌کاران 45‌درصد آرای این نظرسنجی را به‌دست آورده است. چنین موضوعی به گفته کارشناسان سقوط آزاد حزب لیبرال به همراه ترودو تعبیر شده است چرا که آنها در طول 129سال گذشته، 93 سال را در قدرت بوده‌‌اند.
از سوی دیگر حمایت ناچیز از لیبرال‌ها در حساب‌های بانکی آنها نیز منعکس شده است. در ۹ماهه اول سال ۲۰۲۴، محافظه‌کاران حدود ۲۹‌میلیون دلار کانادا(۲۰‌میلیون دلار آمریکا) جمع‌آوری کردند که سه برابر مبلغی است که لیبرال‌ها توانسته‌اند جمع‌آوری کنند. در واقع این وضعیت خود را در تعداد ناچیز تبلیغات لیبرال‌ها در تلویزیون، رادیو و فضای مجازی نشان داده؛ در حالی که رقیب آنها یعنی حزب محافظه‌کار مشغول تبلیغات وسیع در سطوح مختلف به نفع خود است.
در چنین شرایطی و در حالی که انتخابات عمومی برای ماه اکتبر برنامه‌ریزی شده اما ناظران تقریبا مطمئن هستند که این انتخابات زودتر برگزار می‌شود زیرا رهبر بعدی حزب لیبرال نمی‌تواند پاسخگوی شرایط کنونی باشد و در نهایت به انتخابات زودهنگام تن خواهد داد. از سوی دیگر گفته می‌شود سه حزب مخالف در پارلمان کانادا که لیبرال‌ها به‌عنوان یک اقلیت آن را کنترل می‌کنند، همگی قول داده‌اند به محض اینکه فرصتی برای رای عدم اعتماد به دولت پیدا کنند، حزب ترودو را سرنگون کنند.
در این میان هر چند ترودو پارلمان را تا 24 مارس به حالت تعلیق درآورده تا حزبش بتواند رهبر بعدی را انتخاب کند اما برآوردها حاکی از آن است که این حزب به طور قطع شکست فاحشی در انتخابات پارلمانی خواهد خورد.
در واقع به گفته کارشناسان هر فردی که رهبر حزب شود باید خود را برای یک مبارزه انتخاباتی آماده کند که تا حدود زیادی به نحوه مواجهه‌اش با دونالد ترامپ بستگی دارد.
ترامپ تا دو هفته دیگر در کاخ سفید مستقر می‌شود و تهدید کرده تعرفه‌هایی را علیه واردات کالا از کانادا به آمریکا اعمال خواهد کرد؛ امری که به گفته ترور تامبه اقتصاددان و استاد دانشگاه کلگری، یک تعرفه 25‌درصدی می‌تواند تا 6/2‌درصد از تولید ناخالص داخلی آمریکا بکاهد و اقتصاد این کشور را عملا درگیر رکود کند.