سقوط کم سابقه وال‌استریت

« جهان صنعت » -باراک اوباما بعدازظهر دوشنبه در اولین موضع‌گیری رسمی خود به کاهش رتبه اعتباری آمریکا از سوی موسسه «استاندارد اند پورز» تاکید کرد. بازارهای مالی همچنان بالاترین رتبه را برای آمریکا در نظر دارند اما با وجود ابراز اطمینان رییس‌جمهور آمریکا از توانایی کشورش در بازپرداخت اقساط بدهی‌های خودنه تنها موجب افت قابل توجه مهم‌ترین شاخص بورس های جهانی شد بلکه نوسانات شدیدی در بازار جهانی نفت، طلا و فلزات پایه را هم به دنبال داشت.
در ایالات متحده آمریکا شاخص داوجونز در پایان معاملات دوشنبه ۶/۵ درصد کاهش داشت که این میزان کاهش ارزش از سال ۲۰۰۸ بی‌سابقه بوده است‌.
شاخص نزدک نیز ۹/۶ درصد افت را تجربه کرد‌. شاخص S&P از دیگر شاخص‌های مهم بورس نیویورک بود که کاهش داشت،‌ این شاخص ۷/۶ درصد سقوط کرد‌. شاخص S&P از ماه آوریل ۱۸ درصد کاهش داشته و داوجونز نیز در دو هفته گذشته ۱۵ درصد از ارزش خود را از دست داده است‌.
بر اساس این گزارش، مسوول یکی از موسسات بورسی در آمریکا گفت: در شروع کار روز دوشنبه می‌دانستیم چه اتفاقی خواهد افتاد چراکه اخبار بازارهای مالی آسیا را داشتیم و هم شاهد آنچه در اروپا رخ داد، بودیم‌. به یکباره غافلگیر نشدیم‌ حتی می‌توانم بگویم انتظار بدتر از این را داشتیم‌. وقتی در عرض ۳۰ ثانیه نخست صد امتیاز از دست دادیم، فهمیدیم که شاخص‌های بازار شدیدا سقوط خواهد کرد‌.
این در حالی است که سقوط شاخص‌های بازارهای مالی به دنبال کاهش رتبه اقتصادی آمریکا توسط موسسه اعتبارسنجی «استاندارد اند پورز» حادث شده است‌.
یکی از کارکنان بورس وال‌استریت با انتقاد از این موسسه می‌گوید: اقدام این موسسه سرزنش‌آمیز است‌. کاهش جایگاه مالی آمریکا به این رتبه قضاوت نادرستی است‌. چند سال پیش و با بحران مسکن آمریکا نیز این موسسه رتبه AAA را به آمریکا داد و عملکرد خوبی نداشت‌. فکر می‌کنم این موسسه نمی‌تواند یک منبع معتبر در این زمینه باشد‌.
موسسه استاندارد اند پورز پس از آنکه کنگره آمریکا سقف بدهی‌های این کشور را افزایش داد، رتبه مالی این کشور را یک درجه کاهش داد‌. کارشناسان اقتصادی می‌گویند کاهش جایگاه اقتصادی آمریکا می‌تواند به رکود اقتصادی این کشور بینجامد‌. در اروپا نیز شاخص فوتسی ۱۰۰ لندن در این روز ۴/۳ درصد کاهش داشت‌. این شاخص که مهم‌ترین شاخص بورس لندن است، نخستین‌بار در تاریخ ۲۷ ساله خود برای چهار جلسه پیاپی کاهش داشته است‌.
در آلمان شاخص دکس فرانکفورت پنج درصد کاهش داشت و در فرانسه شاخص کک ۴۰ پاریس ۷/۴ درصد سقوط کرد‌. در ایتالیا واسپانیا اما با انتشار خبر کمک بانک مرکزی اروپا با خرید اوراق قرضه دولتی این دو کشور اندکی از فضای منفی حاکم بر این بازار‌ها کاسته شد و بانک مرکزی اروپا به کمک ایتالیا و اسپانیا شتافت.بانک مرکزی اروپا با خرید اوراق قرضه کشورهای بدهکار اروپایی قصد دارد به بازارهای مالی اطمینان دهد که این کشورها قادر خواهند بود به تعهدات مالی خود عمل کنند‌.
بر اساس این گزارش، پس از اعلام این خبر نرخ بهره‌ای که دولت‌های ایتالیا و اسپانیا برای اوراق قرضه خود می‌پردازند کاهش پیدا کرد و این یعنی اعتماد بازار به اقتصاد این دو کشور دست کم اندکی افزایش پیدا کرده است‌.

نگرانی درباره اقتصاد جهانی هفته گذشته پس از آن به اوج خود رسید که بانک مرکزی اروپا بر خلاف انتظارات برای کمک به اقتصادهای بحران‌زده ایتالیا و اسپانیا کاری نکرد‌. این در حالی است که شاخص سهام در تمام بازارهای مالی سقوط کرد و وزیران دارایی هفت اقتصاد قدرتمند جهان مجبور شدند در روزهای تعطیل آخر هفته نشستی اضطراری برگزار کنند‌.
بانک مرکزی اروپا برنامه خرید اوراق قرضه کشورهای بدهکار اروپایی را از سه ماه قبل آغاز کرد‌. از آن زمان تاکنون حدود ۷۴ میلیارد یورو اوراق قرضه کشورهای یونان، ایرلند و پرتغال خریداری شده است‌. این کشورها بر خلاف اسپانیا و ایتالیا از اتحادیه اروپا کمک مالی هم دریافت کرده‌اند‌.
ادامه سقوط بورس‌های قاره کهن
روند نزولی بورس‌های قاره کهن با وجود سخنرانی باراک اوباما و ابراز اطمینان درباره قدرت مالی آمریکا ادامه پیدا کرد. نگرانی از بروز رکود اقتصادی در آمریکا و احتمال افت صادرات قاره کهن به آمریکا باعث شد شاخص نیکی ۲۲۵ بورس توکیو در ابتدای معاملات روز سه‌شنبه ۷/۳ درصد سقوط کند‌. شاخص‌های کاسپی کره‌جنوبی و استرالیا هم به ترتیب ۵ و ۸/۳ درصد کاهش داشته است.
در بازار‌های عربی نیز افت ادامه داشت. بازارهای مالی کشورهای حوزه خلیج فارس برای دومین روز متوالی در هفته جاری شاهد کاهش شدید شاخص‌ها و حجم معاملات بودند‌. شاخص سهام در بازارهای مالی عربستان سعودی، عمان، قطر و کویت طی معاملات روز دوشنبه به ترتیب بیش از ۲۷/۲۰، ۴۶، ۵۵/۶۲ و ۹/۱۱ واحد کاهش یافت‌.
در معاملات روز دوشنبه در بازار مالی عربستان سعودی بیش از ۱۱۹ میلیون سهم به ارزش دو میلیارد و ۹۰۱ میلیون ریال معامله شد که شاخص سهام در این بورس بیش از ۲۷/۲۰ واحد کاهش یافت و شاخص کل سهام در بازار مالی ریاض به ۷۹/۶۰۵۷ واحد رسید‌.
همچنین بیش از هفت میلیون و ۵۹۱ هزار سهم به ارزش ۲۸۳ میلیون و ۱۰۱ هزار ریال در بازار مالی قطر دادوستد شد که شاخص سهام در بورس دوحه به بیش از ۵۵/۶۲ واحد و شاخص کل سهام در بازار مالی قطر به ۰۶/۸۲۱۵ واحد رسید‌ند.
طی معاملات روز دوشنبه در بازار مالی کویت بیش از ۷۹ میلیون و۴۰۰ هزار سهم به ارزش ۱۶ میلیون و۱۰۰ هزار دینار دادوستد شد که شاخص سهام در این بورس بیش از ۹/۱۱ واحد کاهش یافت و شاخص کل سهام در بازار مالی کویت به ۴/۵۹۵۶ واحد رسید‌.
همچنین بیش از ۸۹۰ هزار سهم به ارزش یک میلیون و ۸۰۹ هزار ریال در بازار مالی مسقط معامله شد که شاخص سهام در این بورس بیش از ۴۶ واحد کاهش یافته و شاخص کل سهام به ۵۶۰۴ واحد رسید‌.
بازارهای کالایی
فلزات پایه نیز از کاهش رتبه اعتباری آمریکا بی‌نصیب نمانند. در بازار جهانی فلزات پایه به تبع افت ارزش دلار و ترس از کاهش بازدهی‌ها، سرمایه‌گذاران با تداوم ریزش قیمت کالا‌هایی همچون مس، روی، سرب و شمش فولادی مواجه بودند‌.
در پی کاهش رتبه اعتباری مالی اوراق قرضه بلندمدت فدرال آمریکا از سوی موسسه رتبه‌بندی استاندارد اندپورز و انتظار برای افزایش بیشتر نرخ بهره پرداختی برای بدهی‌های بلند مدت این کشور در روزهای گذشته، سرمایه‌گذاران همزمان با از سرگیری فعالیت بازارهای بین‌المللی در روز دوشنبه شاهد رشد یک‌باره قیمت جهانی فلز گرانبهای طلا بودند‌. نبود دورنمایی روشن از وضعیت اقتصادی ایالات متحده و از طرفی تضعیف دلار در برابر ارزهای عمده جهان باعث شد تا در نخستین ساعات معاملات روز دوشنبه هر اونس طلا در بازار جهانی از ۱۶۹۵ دلار به بیش از ۱۷۰۷ دلار افزایش یابد‌.
بنابر گزارش بورس نیوز، تجار و سرمایه‌گذاران اگر چه اعلام آمار نه چندان دلچسب کاهش نرخ بیکاری آمریکا را در زمینه تداوم روند صعودی قیمت جهانی طلا موثر می‌دانند اما معتقدند به هر حال هرگونه تغییر احتمالی در زمینه نرخ بهره ایالات متحده در روزهای آینده می‌تواند به تقویت ناچیز دلار و به تبع آن نوسان شدید نرخ جهانی طلا منجر شود‌.
گرایش صاحبان سرمایه به سمت بازار طلا و عدم اطمینان به بازارها و اقتصاد‌های شکننده اروپا و آمریکا باعث افت قیمت‌ها شده این در حالی است که در صورت افزایش نرخ بهره آمریکا و هدایت سرمایه‌ها به سمت بازارهای این کشور از سرگیری روند صعودی این بازارها قابل پیش‌بینی است و طلا امروز به مرز دلار ۱۷۶۰در هر اونس رسید‌.
گفتنی است که کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کالاها و فلزات پایه نقشی اساسی در تعیین نرخ‌ها داشته و از این‌رو شاخص‌ها و تصمیم‌گیری‌های این کشور نقش بسزایی در ترسیم دورنمای این بازارها خواهد داشت.
علاوه بر این بهای نفت خام هم در بازارهای جهانی دچار نوسان شد و نگرانی از کاهش تقاضا برای نفت خام به خاطر ضعیف شدن اقتصاد جهانی باعث شد بهای این کالا کاهش یابد‌.
در پایان معاملات دوشنبه بورس نیویورک بهای هر بشکه نفت خام سبک آمریکا با پنج دلار و ۵۷ سنت کاهش در هر بشکه به ۸۱ دلار و ۳۱ سنت رسید‌. در لندن هم هر بشکه نفت خام برنت با پنج دلار و ۶۳ سنت کاهش، ۱۰۳ دلار و ۷۴ سنت خرید و فروش شد‌.