سلاح انتقام

گروه جهان- با فروپاشی پیمان منع موشک میان‌برد هسته‌ای، آمریکا درصدد گسترش و تقویت ساخت موشک‌های میان‌برد هسته‌ای برآمده است. در این میان ارتش روسیه هم به دنبال افزایش قدرت خود و محدود کردن دامنه نفوذ چین از تکمیل مراحل ساخت یک سلاح آخرالزمانی به نام بوروستنیک به معنای مرغ طوفان خبر داد. به باور کارشناسان این موشک رمزآلود، سلاح انتقام پوتین است.
ولادیمیر پوتین از سال ۱۹۹۹ تا امروز یعنی ۲۰ سال به طور مداوم زمام امور را در روسیه در دست داشته است. او در ادامه جاه‌طلبی‌هایش حال متعهد به ساخت تسلیحات فوق پیشرفته جدیدی شده که قابلیت برد نامحدودی بوده و از سوی دیگر سلاح‌هایی که با سرعتی معادل هشت برابر سرعت صوت پرواز می‌کند.
پیشتر پوتین نخستین‌بار در نطق سالانه خود در سال ۲۰۱۸ میلادی وجود این موشک را افشا کرده و مدعی شده بود که برد این موشک نامحدود است و به آن اجازه می‌دهد بدون آنکه توسط سیستم‌های دفاع موشکی شناسایی شود، جهان را دور بزند.
پوتین جمعه گذشته همزمان با برگزاری مراسم یادبود مهندسانی که در ۸ آگوست گذشته جان خود را از دست داده بودند، متعهد شد توسعه یک موشک هسته‌ای که گمان می‌رود در کانون یک حادثه مرگبار قرار داشته ادامه یابد. مرد اول کرملین خاطرنشان کرد: این سلاح تمامیت ارضی، استقلال و امنیت برای روسیه و صلح را برای فرزندان‌مان تا دهه‌های بعدی تضمین خواهد کرد. پوتین در ادامه گفت: حقیقت داشتن چنین تکنولوژی منحصربه‌فردی قوی‌ترین و معتبرترین تضمین برای صلح در کره زمین است. بدون شک ما ساخت این تکنولوژی را به بهترین نحو تکمیل خواهیم کرد.
پوتین همچنین در جریان نشستی با رییس شورای امنیت روسیه گفت: مسکو باید بر ساخت پهپادها، لیزرها و سلاح‌های مافوق صوت جدید تمرکز کند. رییس‌جمهوری روسیه همچنین در این نشست گفت عملیات نظامی روسیه در سوریه محکی جدی برای میزان مهارت نیروهای مسلح کشورش بود.
پوتین تاکید کرد: عملیات نظامی در آنجا تمام شده اما مهارت نظامی و جنگی کسب شده امروز برای ساخت و تقویت نظامی کشور بسیار مطلوب است. رییس‌جمهوری روسیه خاطرنشان کرد: این تجربه در جریان تمرینات سالانه و عملیات تفتیش غیرمنتظره مورد استفاده قرار می‌گیرد. او گفت: روسیه در حال حاضر تسلیحاتی دارد که باعث می‌شود نسبت به دیگر قدرت‌های نظامی پیشتاز جهان، یک پله بالاتر قرار گیرد. در نتیجه ما باید تلاش کنیم این جایگاه را در آینده نیز حفظ کنیم.
نگرانی از گسترش ناتو به شرق
ولادیمیر پوتین از روند گسترش پیدا کردن ناتو به سمت شرق که منجر به استقرار زیرساخت‌های نظامی این سازمان نزدیک مرز‌های روسیه شده است، به شدت ابراز نگرانی کرد. پوتین در این خصوص گفت: کشور‌های پیشرو در جهان فعالانه در حال ایجاد پیشرفت در تسلیحات تهاجمی خود هستند. همان‌طور که می‌دانید نهاد موسوم به باشگاه موشک هسته‌ای از نظر شمار در حال افزایش است.
او همچنین تصریح کرد: با شدت یافتن رقابت جهانی و ایجاد شکل‌های جدید که منجر به بلاتکلیفی در جهان شده، روسیه با چالش‌ها و تهدیدات جدی مواجه است. پوتین اضافه کرد: خروج آمریکا از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد به یک بهانه ساختگی ضربه‌ای قابل توجه به سامانه کنترل تسلیحات بوده است. خطر موشک‌هایی از این دست که در بخش‌های مختلف جهان در حال گسترش است، شرایط جهانی را بدتر کرده است.
تکمیل موشک رمزآلود
چند دانشمند هسته‌ای روس که چندی پیش جان خود را در انفجار موتور موشک از دست دادند، در شهر ساروف واقع در ۳۷۳ کیلومتری شرقی مسکو دفن شده‌اند؛ شهری که در آن کلاهک‌های هسته‌ای تولید می‌شود. روس‌اتم، آژانس دولتی انرژی اتمی روسیه آن زمان گفت این کارشناسان در حال آزمایش یک موتور سوخت هسته‌ای بودند، اما جزئیات فنی بیشتری را فاش نکرد. این آزمایش در سکوی نفتی یکی از ایستگاه‌های آزمایش نیروی دریایی روسیه در قطب شمال انجام شد.
روسیه پیش از این هم روی این مدل از موشک کروز سوخت هسته‌ای که بوروستنیک نام دارد آزمایش انجام داده بود، اما مسوولان مشخص نکردند کدام سیستم منشأ این انفجار بوده است. به دنبال انفجار، سطح تشعشع در شهر سورودوینسک در ۴۰ کیلومتری ایستگاه آزمایش نینوکسا واقع در ساحل دریای سفید به مدت ۴۰ دقیقه از حد طبیعی بالاتر رفت.
مقامات سورودوینسک گفتند سطح تشعشع در شهر به ۲ میکروسیورت در ساعت رسید، اما دوباره به حد نرمال ۱۱/۰ بازگشت.
اما سطح هر دو این تشعشعات به اندازه‌ای پایین است که به مسمومیت منجر نخواهد شد. در این انفجار چند مهندس دیگر هم زخمی و راهی بیمارستان شدند.
کارشناسان در روسیه و کشورهای غربی گفتند این آزمایش به احتمال زیاد به موشک بوروستنیک ۹M730 مربوط بوده است. بوروستنیک به روسی یعنی «مرغ طوفان» که نوعی مرغ دریایی است. ولادیمیر پوتین در ماه مارس در سخنرانی خود در مجلس روسیه در مورد این موشک حرف زد؛ موشکی که ناتو نام اسکای‌فال ۹SSC-x- را به آن داده است.
مارک گالئوتی، تحلیلگر ارشد مسائل روسیه و پژوهشگر موسسه مطالعاتی رویال یونایتد (Rusi) بعد از این انفجار گفت پیشران‌های هسته‌ای چالش‌های فنی زیادی به همراه دارند: مساله سرعت در برابر وزن سیستم است، همین‌طور خطر موشکی که هر جا می‌رود رادیواکتیو از آن خارج می‌شود. تولید این سیستم‌های جدید به دوران شوروی سابق برمی‌گردد؛ سیستم‌هایی که ساخت‌شان متوقف شد اما روسیه سرمایه‌گذاری‌ روی آنها را از سر گرفته است.
پوتین در سخنرانی خود پیشران هسته‌ای بوروستنیک را دارای برد نامحدود معرفی کرد، اما در انفجار نینوکسا احتمالا پای سلاحی متفاوت هم در میان بوده است؛ سلاحی که مانند موشک توانایی حمل کلاهک هسته‌ای را دارد؛ یک موشک بالستیک کروز ضدکشتی به نام «زیرکن» که فراصوت است و به گفته ارتش روسیه می‌تواند با سرعتی هشت برابر سرعت صوت پرواز کند. یک پهپاد دوربرد جدید به نام «پوزئیدون» (سرور زمین) که از یک زیردریایی پرتاب می‌شود.
در مورد انفجار چه می‌دانیم
والنتین کوستیوکوف از مسوولان رده‌بالای روس‌ اتم گفت پنج دانشمند هسته‌ای که در این انفجار جان خود را از دست دادند، کارشناسان نخبه و قهرمانانی بودند که از خطرهای این کار آگاهی داشتند و آزمایش‌های قبلی را در شرایط فوق‌العاده سختی انجام داده بودند. او رییس مرکز هسته‌ای ساروف است؛ یک تاسیسات مخفی متعلق به دوران جنگ سرد که بر زرادخانه بمب هیدروژنی روسیه نظارت دارد.
والنتین کوستیوکوف نام این پنج مهندس را هم اعلام کرد: الکسی ویوشین (طراح و کارشناس نرم‌افزار)، یوژنی کوروتایف (مهندس ارشد برق)، ویاشسلاو لیپشف (سرپرست تیم آزمایش علمی)، سرگئی پیچوجین (مهندس آزمایش و کنترل کیفیت)، ولادیسلاو یانوفسکی (معاون سرپرست بخش آزمایش علمی).
وزیر دفاع روسیه ابتدا گفت این انفجار که روز ۸ آگوست به وقوع پیوست به یک موتور موشک سوخت مایع مربوط می‌شده و بدون اشاره به نام قربانیان تعداد کشته‌شدگان را دو نفر اعلام کرد. بعد از آن اما روس‌اتم اعلام کرد منشأ این آزمایش که در یک سکوی نفتی در حال انجام بوده، یک منبع پیشران رادیوایزوتوپی بوده است. به گفته روس‌اتم، مهندسان آزمایش را به پایان رسانده بودند که ناگهان موتور آتش می‌گیرد و منفجر می‌شود؛ انفجاری که مهندسان را به دریا پرتاب می‌کند.
بلافاصله بعد از انفجار مقامات سورودوینسک از تشعشعات اتمی به مدت ۴۰ دقیقه در این شهر خبر دادند که این باعث هجوم ساکنان به داروخانه‌ها برای خرید ید درمانی شد. پیش از این آزمایش، وزارت دفاع روسیه تردد در خلیج دوینا – آب‌های واقع در شمال ایستگاه آزمایش نینوکسا – را ممنوع اعلام کرده بود. این منطقه تا اوایل سپتامبر هم بر کشتی‌های غیرنظامی بسته باقی ماند.
اما بارنت آبزرور، یک سایت خبری نروژی گزارش داد روز نهم آگوست یک کشتی باری هسته‌ای روس به نام سربریانکا در این منطقه دیده شده است. این گمانه‌زنی وجود دارد که سربریانکا به آنجا فرستاده شده تا در صورت شکست آزمایش، ضایعات رادیواکتیو ناشی از آن را جمع‌آوری کند، اما بستن این منطقه می‌توانسته به دلیل احتیاط در برابر نشت سوخت سمی موتور به آب‌هایی بوده باشد که مردم منطقه در آن ماهیگیری می‌کنند.
تغییر بازی
مارک گالئوتی می‌گوید:‌ تردید زیادی وجود دارد که آیا بوروستنیک هرگز به سرانجام می‌رسد. او از یک موشک پیشرفته روس دیگر به نام «بولاوا» یاد می‌کند که آزمایش‌های روی آن سال‌ها با شکست مواجه می‌شدند. موشک‌های زیرکن و پوزئیدون پروژه‌های پیشرفته‌تری به حساب می‌آیند و نمونه اولیه پهپاد زیردریایی پوزئیدون در حال حاضر تولید شده است، اما گالئوتی می‌گوید ظاهرا پوزئیدون هم مثل بوروستنیک یک سلاح آخرالزمانی به حساب می‌آید که فقط برای جنگ‌های هسته‌ای تمام‌عیار کاربرد دارد.
روسیسکایا گازتا، روزنامه دولتی روسیه بوروستنیک را سلاح انتقام توصیف کرد. این همان عبارتی بود که نازی‌ها برای توصیف موشک‌های «وی»۲ خود – که در اواخر جنگ جهانی دوم به بریتانیا پرتاب می‌کردند- به کار بردند. این روزنامه گفت بوروستنیک که توانایی پرواز بلندمدت و گریز از پدافند‌های هوایی را دارد، همه زیرساخت‌های حیاتی که بعد از پرتاب موشک‌های بالستیک قاره‌‌پیما در قلمرو دشمن باقی مانده را هدف خواهد گرفت.
به گفته گالئوتی، با فروپاشی اخیر پیمان منع موشک میان‌برد هسته‌ای، آمریکا حالا بیشتر روی ساخت زرادخانه موشک‌های میان‌برد تمرکز‌ خواهد کرد و این با یک جنگ تمام‌عیار فاصله چندانی ندارد. او می‌گوید: ارتش روسیه هم می‌خواهد چنین قدرتی داشته باشد چون آنها هم از بابت چین نگران هستند.