سلامت سفرکنید

گروه جامعه – سفر اربعین این روزها از سفرهای محبوب جامعه است که تعداد قابل توجهی از شهروندان نسبت به آن اقبال نشان داده‌اند. فضای شور و اشتیاق فراوانی برای سفر زیارت و پیاده‌روی اربعین در شهرها پیچیده است. در این میان طبیعتا توجه به نکات بهداشت و سلامت در این سفر موضوع مهمی است که زائران و مسافران این ایام باید به آن توجه جدی داشته باشند. گزارش‌ها نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از سه هزار کامیون از مرزها خارج شده‌اند و سه هزار کامیون دیگر هم بار و وسیله به عراق خواهند برد. همچنین ۴۷۹ هزار زائر از مرزها خارج شده‌اند که این آمار نسبت به سال گذشته ۳۳۹ درصد رشد داشته است. از همین رو است که رسیدگی به بهداشت و سلامت در این سفر اهمیتی جدی دارد.
تهیه کوله‌پشتی استاندارد اولین و ابتدایی‌ترین نکته برای آغاز سفری طولانی است. کوله‌پشتی مناسب برای چنین سفری نباید بیش از حد بزرگ باشد مخصوصا اگر قصد دارید پیاده مسیر را طی کنید. توجه کنید هرچه کوله‌تان را بزرگ‌تر انتخاب کنید، بیشتر وسوسه می‌شوید آن را پر کنید. با انتخاب کوله کوچک‌تر می‌توانید خود را مجبور به برداشتن وسایل ضروری‌تر کنید. اگر بهترین کوله‌پشتی را هم انتخاب کنید و آن را متناسب با بدن‌تان تنظیم نکنید، شما را اذیت خواهد کرد. از همین رو است که باید توجه کنید کوله‌پشتی‌تان را به مناسب‌ترین شکل ممکن تنظیم کنید.
نکته بعدی این است هنگامی که کوله‌پشتی خود را پر می‌کنیم، مراقب باشیم که اولا وزن آن از هفت کیلوگرم هرگز تجاوز نکند و با توجه به سن، جنس و جثه خود، وزنی بین چهار تا هفت کیلوگرم داشته باشد. حتما در کوله‌پشتی خود چند جفت جوراب نخی، باند و پانسمان تمیز قرار دهید. کوله‌پشتی باید دارای بندهای استاندارد باشد، دوبند شانه‌ای کوله باید طوری روی بدن قرار گیرد که به‌اندازه پنج سانت از قاعده گردن پایین‌تر باشد. به عبارتی کوله‌پشتی نباید به هیچ عنوان روی کمر فرد قرار گیرد، همچنین یک کوله‌پشتی مناسب دارای بند شکمی هم هست که طی پیاده‌روی کوله بالا و پایین نشود و این نزدیک‌تر بودنش به بدن باعث می‌شود وزن کوله در تمامی بدن توزیع شود و روی ستون فقرات خللی ایجاد نکند.
حسین قاسمی، متخصص بیماری‌های ستون فقرات درباره بیماری‌های شایع این سفر به «جهان‌صنعت» گفت: کوله‌پشتی حتما استاندارد باشد و هنگام راه رفتن و راهپیمایی از قوز کردن و خم شدن پرهیز کرد، چرا که بدن در معرض آسیب قرار می‌گیرد و زودتر خسته می‌شود. وقتی وسایل داخل کوله‌پشتی را می‌چینید، حواس‌تان باشد که میوه و غذاهای فاسدشدنی را داخل آن نگذارید و در مجموع از همراه داشتن این موارد پرهیز کنید. حتما داخل کوله‌پشتی خود جایی برای لیوان نشکن، قاشق و چنگال، مایع دستشویی، خمیر دندان و مسواک در نظر بگیرید، چرا که در طول سفر مجبور هستید برای عدم ابتلا به بیماری‌های عفونی، دست‌های خود را روزی چند بار بشویید. در ضمن افراد سالمند حتما چوبدستی و عصا به همراه داشته باشند، چراکه بعد از مدتی پیاده‌روی خسته می‌شوند و به عصا نیاز پیدا می‌کنند.قاسمی افزود: درحقیقت یکی از مسائلی که در پیاده‌روی اربعین باید مورد توجه قرار گیرد مشکلات و دردهای ستون فقرات است. این مشکلات اغلب حاصل انتخاب کوله‌پشتی یا کفش‌های نامناسب است. از همین رو است که انتخاب کفش مناسب نیز اهمیتی بسیار جدی دارد. داشتن کفش نامناسب، پیاده‌روی را برای شما سخت می‌کند، اما نقطه‌ مقابل آن این است که یک کفش مناسب علاوه بر حفظ سلامت پاهایتان، موجب ایجاد انگیزه و همچنین لذت بردن در پیاده‌روی می‌شود.این متخصص بیماری‌های ستون فقرات همچنین تاکید کرد: انتخاب کفش مناسب برای پیاده‌روی نکته‌ای است که باید به آن دقت کرد در غیر این صورت در درازمدت پاهایتان دچار آسیب خواهد شد. توصیه می‌شود به هیچ عنوان از کفش و کتانی نو برای پیاده‌روی اربعین استفاده نکنید، چرا که نمی‌دانید برای یک راهپیمایی طولانی مناسب پای شما هست یا خیر؟ حتی‌المقدور از کتانی و کفش‌هایی که قبلا امتحان کردید و با آن راحت هستید استفاده کنید و فراموش نکنید در تمام طول سفر باید جوراب نخی به پا داشته باشید.
با خطرهای سفر آشنا باشید
اگر بیمار هستید حتما داروهای خود را در سفر اربعین به همراه داشته باشید. هرگز داروهای خود را سرخود و بدون اجازه پزشک قطع نکنید. به یاد داشته باشید که اگر مبتلا به سرطان و بیماری‌های لاعلاج هستید، هرگز به امید معجزه و شفا گرفتن مصرف دارو را متوقف نکنید. درست است که ما مسلمانان اعتقاد به معجزه و شفا گرفتن داریم و موارد متعددی از بیماران تاکنون شفا گرفته‌اند، اما هرگز بدون تایید پزشکان، نباید داروی خود را قطع کنیم.
قطع دارو به صورت خودسرانه سال گذشته نیز برای تعدادی از افرادی که چنین کاری کردند، مشکل‌ساز شده بود، به طوری که طاهر درودی سرپرست بخشی از چادرها و درمانگاه‌های مرکز پزشکی هلال‌احمر در اربعین سال گذشته تاکید می‌کند که این افراد هم خود دچار مشکل شده بودند و هم پزشکان را برای تهیه دارو به زحمت انداختند. او می‌گوید بیماران حتما و حتما باید بیش از ‌اندازه مصرف خود دارو همراه داشته باشند تا اگر مشکلی پیش آمد با کمبود دارو مواجه نشوند. البته این نکته بسیار مهم را مورد توجه قرار دهید که قبل از سفر به طور قطع با پزشک خود مشورت و او را از سفر و شیوه خاص آن مطلع کنید. پزشکان همچنین توصیه می‌کنند افراد مبتلا به نقص ایمنی بدن و بیماران قلبی که نارسایی‌های پیشرفته دارند، هرگز به فکر راهپیمایی اربعین نباشند، چرا که ممکن است این زیارت به قیمت جان‌شان تمام شود.
درباره خوراک خود دقت کنید
اولین موضوعی که باید در نوشیدن و خوردن غذا در نظر بگیریم این است که در طول سفر اربعین باید آب فراوان نوشید، چرا که تعرق و تحرک بدن آب فراوان می‌طلبد و اگر آب به‌اندازه کافی به بدن نرسد، ممکن است دچار خستگی زودهنگام و انواع بیماری‌های دیگر شوید، پس نوشیدن آب فراوان فراموش نشود.
اما در نوشیدن آب نیز باید توجه کرد که تنها باید از بطری‌های پلمب شده و آبی که اطمینان از سلامت آن دارید بنوشید، چرا که به علت خستگی بدن، بدن شما مستعد ابتلا به بیماری‌های گوارشی است. ضمنا هرگز آب بطری‌های پلاستیکی یخ زده را مصرف نکنید. بیماری‌های گوارشی سال گذشته نیز یکی از بیماری‌های رایج میان زائران اربعین بود. بنا بر توصیه‌ها از خوردن میوه و سبزیجات نشسته و گندزدایی نشده پرهیز و از نگهداری غذای آماده به مصرف به صورت رو باز خودداری کنید. حواستان به کمپوت‌ها و کنسروهای باد کرده باشد، چرا که حاصل خوردن آنها چیزی جز مسمومیت نیست.
برای عدم ابتلا به بیماری‌های مسری و عفونی و گوارشی حتما از لیوان یک‌بار مصرف برای نوشیدن استفاده شود و از خرید و مصرف پنیر‌های فله‌ای و محلی به علت خطر ابتلا به تب مالت پرهیز کنید. البته فراموش نکنیم نمی‌توانیم از لیوان‌های یک‌بار مصرف و شفاف برای نوشیدن نوشیدنی‌های گرم استفاده کنیم و اینجاست که لیوان نشکن که از قبل در کوله قرار داده‌ایم، به کمک ما می‌آید. توصیه دیگر این است که از خرید هر نوع مواد خوراکی از فروشندگان دوره‌گرد خودداری شود و هرگز غذای پخته را هنگامی که سفرتان بیش از دو ساعت به طول می‌انجامد، همراه نبرید.
سعی کنید غذا را تازه و برای مصرف یک‌بار تهیه کنید. از خرید و مصرف شیرینی و تنقلات حاوی رنگ‌های مصنوعی به شدت پرهیز کنید و حتما همراه غذا، ماست بخورید و توصیه می‌شود به هنگام سفر از لیموترش و یا آبلیمو به همراه غذا استفاده کنید. از پرخوری و خوردن غذاهای چرب باید اجتناب کرد. ممکن است در طول سفر افرادی که نذری توزیع می‌کنند، به شما اصرار کنند تا از غذای آنها هم میل کنید، اما باید بتوانید به آنها نه بگویید، چرا که پرخوری در طول مسیر عوارضی چون بیماری‌های گوارشی، اسهال و یبوست به همراه خواهد داشت.
در پیاده‌روی اربعین باید آب کافی و فراوان نوشید، چرا که در غیر این صورت بیماری‌های کلیوی در افراد مستعدد سنگ کلیه و همچنین بیماری‌های عضلانی در افراد نمود پیدا می‌کند که می‌تواند آنها را در درازمدت دچار مشکلات جدی کند. بعد از بیماری‌های گوارشی، گرفتگی عضلات و تاول از دیگر نکات تهدیدکننده سلامت در این مسیر است. گرفتگی عضلات به علت کم‌تحرکی افراد پیش از سفر است و تاول را هم می‌شود با رعایت نکاتی که ذکر شد، کمتر کرد اما در انتهای مسیر است که ما شاهد بیماری‌های بیشتری خواهیم بود.
مشاور اجرایی رییس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال‌احمر تاکید می‌کند: « از آنجایی که زائران فرصت استراحت کمی دارند و شرایط آب‌وهوایی نیز برای آنها تغییر کرده است، بدن‌شان مستعد بیماری‌های تنفسی و عفونی می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود در صورت دیدن نشانه‌هایی از بیماری‌های تنفسی مانند سرفه و خس خس سینه، فورا به یکی از مراکز درمانی مورد تایید مراجعه و داروهای خود را تا آخر مصرف کنند. البته این افراد می‌توانند هنگام عبور از مرز نیز به مراکز کنترل بیماری‌ها و فوریت‌های پزشکی وزارت بهداشت نیز مراجعه کنند.»
توصیه‌های راه بازگشت
شما سفر طولانی‌ای در پیش خواهید داشت و بعد از بازگشت از آن قطعا دچار عوارضی خواهید شد. عمده این عوارض مربوط به دردهای عضلانی و درد در ناحیه پا می‌شود و در برخی افراد نیز بیماری‌های تنفسی و عفونی مشاهده خواهد شد. در این صورت شما می‌توانید هنگام بازگشت بعد از گرفتن دوش آب گرم و استحمام، به استراحت بپردازید تا عضلات شما استراحت کنند. می‌توانید از اشخاص دیگر بخواهید پاها و کمر شما را ماساژ دهند تا زودتر خستگی شما از بین برود.
البته برای مبتلایان به بیماری‌های تنفسی، اوضاع کمی سخت‌تر می‌شود چرا که این افراد حتما باید داروهای خود را تا آخر مصرف کنند و هنگام حضور در محل‌های عمومی ماسک بزنند. این افراد باید از دست دادن و روبوسی به دیگران و اعضای خانواده پرهیز کنند و روزی چند مرتبه دست‌های خود را با مایع دستشویی بشورند. توجه داشته باشید بیماری‌های تنفسی و عفونی مسری هستند و اگر بهداشت را کمی رعایت نکنید، این بیماری می‌شود سوغات شما برای دوستان، همکاران و اعضای خانواده شما.