سود، زیان و مسیر آینده فلزات اساسی

گروه بورس- صنعت مس و روی یکی از بخش‌های کلیدی زنجیره تامین مواد اولیه در اقتصاد ایران و جهان محسوب می‌شود. اهمیت این صنعت نه‌تنها از منظر برخورداری ایران از ذخایر عظیم معدنی بوده بلکه به‌ گونه‌ای است که ایران در میان 10کشور نخست جهان از نظر ذخایر اثبات‌شده مس و روی قرار دارد، همچنین به دلیل نقش تعیین‌کننده آن در تولید، صادرات و تامین ارز نیز بسیار قابل توجه است. مجموع ذخایر قطعی مس جهان در سال۲۰۲۰ حدود ۸۷۰‌میلیون تن برآورد شده که از این میزان، سهم ایران حدود ۲۲‌میلیون تن است. تحلیل این صنعت از چند جهت ضروری است؛ نخست، وابستگی متقابل شرکت‌های فعال به نرخ‌های جهانی فلزات اساسی و نوسانات بازارهای بین‌المللی و دوم، تاثیر مستقیم نرخ ارز و سیاست‌های ارزی بانک مرکزی بر عملکرد صادراتی، درآمدی و سودآوری این شرکت‌ها که بر ارزش خالص دارایی‌ها و جذابیت سهام آنها در بازار سرمایه اثرگذار است. در این گزارش به بررسی عملکرد و جایگاه شرکت‌های فعال در این حوزه شامل شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت باما، کالسیمین، ذوب روی اصفهان و صنایع مس شهید باهنر خواهیم پرداخت تا تصویری جامع از وضعیت فعلی و چشم‌انداز آینده این صنعت استراتژیک در بورس ایران ارائه دهیم.
باهنر؛ رشد پایدار در سایه نوسانات
شرکت صنایع مس شهید باهنر سال گذشته موفق شد به فروشی معادل ۲۱‌همت دست یابد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، رشد قابل توجه ۹۳‌درصدی را تجربه کرده است. این عملکرد نشان‌دهنده بهبود ظرفیت تولید، افزایش بهره‌وری و بهره‌مندی از روندهای صعودی بازار فلزات است. در اسفندماه سال گذشته، درآمد فروش شرکت به یک همت رسید که نسبت به بهمن‌ماه رشد 6/‏2‌درصدی را نشان می‌دهد. در مقایسه با اسفند سال قبل نیز این رقم رشد 7/‏31‌درصدی داشته است. سود خالص شرکت در فصل‌های مختلف سال گذشته تحت ‌تاثیر عوامل متعدد داخلی و بین‌المللی، روندی نوسانی را طی کرد. در نیمه نخست سال ۱۴۰۲، حاشیه سود ناخالص شرکت مسیری صعودی داشت اما در فصل پاییز، تحت فشار افزایش بهای تمام‌شده و کاهش نسبی قیمت جهانی مس وارد فاز نزولی شد. به‌ طور دقیق، حاشیه سود ناخالص شرکت در بهار به ۲۲‌درصد، در تابستان به ۲۰‌درصد و در پاییز به ۱۸‌درصد کاهش یافت. از منظر سود ناخالص، شرکت در فصل بهار به ۸۵۴‌میلیارد تومان، در تابستان به ۹۷۳‌میلیارد تومان، و در پاییز به 000‏1میلیارد تومان سود دست یافت. این روند افزایشی با وجود کاهش حاشیه سود، بیانگر رشد در حجم فروش و بهینه‌سازی ساختار درآمدی شرکت است. این روند حاکی از ثبات عملیاتی شرکت و توان آن در حفظ سودآوری در شرایط متلاطم اقتصادی است. در مجموع می‌توان گفت شرکت باهنر با وجود چالش‌های متعددی همچون نوسانات نرخ ارز، تغییرات قیمت جهانی فلزات و تحولات سیاستگذاری داخلی، توانسته عملکردی مطلوب، با رشد در فروش و سودآوری در کارنامه خود ثبت کند و همچنان به‌ عنوان یکی از بازیگران مؤثر صنعت مس و فلزات اساسی باقی بماند.
فملی ثبات در سودآوری، رشد در فروش
شرکت ملی صنایع مس ایران به‌ عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان صنعتی کشور، همواره در کانون سیاستگذاری‌های کلان معدنی و صنعتی ایران قرار دارد و توجه ویژه‌ای از سوی تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه به آن معطوف است. فملی در سال ۱۴۰۳ موفق شد مجموع فروش ۱۷۵‌همت را به ثبت برساند که نسبت به سال قبل، رشد قابل ‌توجه ۴۱‌درصدی را نشان می‌دهد. این میزان فروش در شرایطی که بازار جهانی مس با نوسانات قیمتی و تحولات ژئوپلیتیکی مواجه بوده، از توانمندی شرکت در حفظ سهم بازار و توسعه صادرات حکایت دارد. در اسفند ۱۴۰۳، شرکت با ثبت فروش ۲۴همتی، سال را به شکلی درخشان به پایان رساند. این رقم نسبت به بهمن‌ماه رشد ۳۵‌درصدی و نسبت به اسفند سال قبل، جهش ۹۲‌درصدی داشته است. این عملکرد مثبت عمدتا ناشی از افزایش حجم فروش صادراتی و اصلاح نرخ‌های تسعیر ارز در صورت‌های مالی است. حاشیه سود ناخالص شرکت نیز در فصل‌های مختلف سال، روندی نسبتا پایدار با تمایل جزئی به کاهش را تجربه کرد. در بهار این نسبت ۶۳‌درصد بود که در تابستان به ۵۲‌درصد و در پاییز به ۵۱درصد رسید. با اینکه این کاهش ملایم بوده اما نشان‌دهنده افزایش بهای تمام‌شده و تغییر ترکیب فروش محصولات در برخی مقاطع سال است. از منظر سود هر سهم (EPS)، شرکت توانست روندی مثبت را حفظ کند. حفظ سودآوری در سطح بالا، در کنار رشد فروش، فملی را به یکی از پایه‌های باثبات بازار سرمایه ایران در حوزه فلزات اساسی بدل کرده است. در مجموع، عملکرد شرکت ملی مس ایران در سال ۱۴۰۳، نشان‌دهنده تداوم قدرت عملیاتی، بهره‌وری بالا و جایگاه برجسته آن در صنایع معدنی کشور است. با توجه به ذخایر غنی و طرح‌های توسعه‌ای این شرکت، چشم‌انداز بلندمدت آن همچنان مثبت ارزیابی می‌شود.
کالسیمین در سال ۱۴۰۳؛ افت فروش، رشد سودآوری
شرکت کالسیمین، به‌ عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت فلزات غیرآهنی، با مجموعه‌ای از کارخانه‌های زیرمجموعه فعال در تولید شمش روی و سرب، نقش مهمی در تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع داخلی و صادرات ایفا می‌کند. این شرکت در سال ۱۴۰۳ مجموع فروش ۶همت را به ثبت رساند که نسبت به دوره مشابه سال قبل، کاهشی معادل 1/‏3‌درصد داشته است. نکته قابل توجه آنکه یک همت از این فروش مربوط به اسفندماه بوده اما در همین ماه نیز شرکت افت فروش ۲۹‌درصدی نسبت به بهمن و ۱۳‌درصدی نسبت به اسفند ۱۴۰۲ تجربه کرد. با وجود افت فروش، عملکرد سودآوری شرکت روندی مطلوب و مثبت داشت. حاشیه سود ناخالص کالسیمین از ۲۵‌درصد در فصل بهار به ۳۱‌درصد در فصل پاییز رسید که نشان‌دهنده بهبود مدیریت هزینه‌ها، افزایش کارایی خطوط تولید و استفاده بهینه از ظرفیت‌ها در شرایط متغیر بازار است. از منظر سود خالص، شرکت موفق شد از ۲۶۰‌میلیارد تومان در بهار ۱۴۰۳ به ۴۵۸‌میلیارد تومان در پاییز همان سال برسد که معادل رشد بیش از ۷۵‌درصدی است. این رشد قابل‌ توجه در سودآوری، در حالی رخ داده که فروش شرکت با افت همراه بوده است؛ مساله‌ای که نشان می‌دهد مدیریت حاشیه سود و کنترل بهای تمام‌شده، نقش کلیدی در عملکرد مالی کالسیمین ایفا کرده است. سود به ازای هر سهم نیز در تمامی فصول سال با روندی صعودی همراه بود؛ موضوعی که از نظر سرمایه‌گذاران به‌ عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی ارزش‌گذاری تلقی می‌شود و بر جذابیت سهام شرکت در بازار سرمایه می‌افزاید. در مجموع، کالسیمین در سال ۱۴۰۳ با وجود کاهش نسبی در فروش، توانست به‌واسطه رشد حاشیه سود ناخالص و کنترل هزینه‌ها، عملکردی قابل قبول و رو به رشد در سودآوری به نمایش بگذارد. رصد مستمر تحولات جهانی در بازار روی و سرب و همچنین سیاست‌های ارزی و صادراتی کشور، برای تحلیل آینده این شرکت ضروری است.
عملکرد باما در سال ۱۴۰۳؛ عبور از زیان و جهش فروش
شرکت باما در سال۱۴۰۳ با ثبت فروش ۱۲۰۰‌میلیارد تومانی، توانست رشد قابل ‌توجهی در عملکرد درآمدی خود به نمایش بگذارد. این رقم با احتساب فروش ۳۸۴‌میلیارد تومانی در اسفندماه به دست آمده که نسبت به بهمن‌ماه، رشد چشمگیر ۱۲۰۰‌درصدی را تجربه کرده است؛ هرچند در مقایسه با اسفند سال ۱۴۰۲، رشد مزبور ۷۵‌درصد بوده است. مجموع فروش سالانه نیز در مقایسه با سال گذشته، رشد ۳۱‌درصدی داشته که نشان‌دهنده بهبود تدریجی عملکرد شرکت در بازار محصولات معدنی و افزایش سهم آن در زنجیره تامین فلزات پایه است. از نظر سودآوری، شرکت باما سال را با زیان ۴‌میلیارد تومانی در فصل بهار آغاز کرد اما در تابستان با جهشی قابل توجه، به سود ۱۲۵‌میلیارد تومانی رسید. با این حال در پاییز سود شرکت کاهش یافت و به ۱۰۲‌میلیارد تومان رسید که نشان از نوسانات عملیاتی در نتیجه تغییرات قیمت‌های جهانی، سیاست‌های ارزی داخلی و وضعیت فروش دارد. روند حاشیه سود ناخالص شرکت نیز نوسانی بود، از ۳۱‌درصد در فصل بهار به ۲۴‌درصد در فصل پاییز کاهش یافت که هم‌راستا با تغییرات سود ناخالص شرکت، کاهش راندمان یا افزایش هزینه‌های تولید را منعکس می‌کند. با وجود این افت نسبی، سود به ازای هر سهم (EPS) شرکت باما در طول سال روندی صعودی و پایدار داشت که موجب افزایش توجه تحلیلگران به پتانسیل رشد آتی شرکت در بازار سرمایه شده است. در مجموع شرکت باما توانست در سال ۱۴۰۳ با گذر از مرحله زیان‌دهی به سودآوری پایدار برسد و عملکرد قابل ‌قبولی در فروش و سودآوری به ثبت رساند. با توجه به اثرپذیری این صنعت از قیمت‌های جهانی سرب و روی، نرخ ارز و سیاست‌های صادراتی، تحلیل روند آینده این شرکت همچنان نیازمند رصد دقیق متغیرهای کلان و بین‌المللی است.
فروی رشد فروش در سایه افت حاشیه سود
شرکت ذوب روی اصفهان (فروی) در سال ۱۴۰۳ با رشدی 4/‏99‌درصدی در فروش سالانه، به رقم ۱۱۰۷میلیارد تومان رسید و توانست در میان شرکت‌های فعال صنعت فلزات غیرآهنی، جایگاه قابل قبولی از منظر درآمدی برای خود تثبیت کند. فروش شرکت در اسفندماه ۱۴۰۳ با ثبت رقم ۲۵۲‌میلیارد تومان، جهشی ۱۸۱‌درصدی نسبت به بهمن‌ماه و ۱۰۰۰‌درصدی نسبت به اسفند سال قبل داشت. این افزایش فصلی هرچند در نگاه اول چشمگیر است اما در قیاس با سایر رقبا و ظرفیت عملیاتی شرکت، عملکردی نسبتا متعادل و قابل قبول تلقی می‌شود. در بخش سودآوری، حاشیه سود ناخالص شرکت در طول سال نوساناتی چشمگیر را تجربه کرد. این متغیر از ۲۸‌درصد در فصل بهار به ۱۳‌درصد در تابستان افت کرد و نهایتا در پاییز به ۱۷‌درصد رسید که نشان‌دهنده کاهش کارایی عملیاتی و افزایش هزینه‌های تولید در دوره‌های میانی سال است. این روند می‌تواند تحت ‌تاثیر عواملی چون نوسانات قیمت جهانی فلزات، نرخ ارز، هزینه‌های انرژی و حمل‌ونقل تحلیل شود. با این وجود، سود ناخالص شرکت از مبلغ ناچیز ۹میلیارد تومان در ابتدای سال به ۸۱‌میلیارد تومان در فصل پاییز افزایش یافت که رشدی قابل توجه و نشانه‌ای از بهبود نسبی در درآمد عملیاتی شرکت، خصوصا در نیمه دوم سال است. با توجه به رقابت فشرده در بازار روی و شرایط خاص صادراتی و ارزی کشور، عملکرد فروی نیازمند تحلیل دقیق‌تر بر پایه نسبت‌های سودآوری، بهره‌وری و مقایسه با رقبا در افق میان‌مدت خواهد بود. در مجموع، عملکرد سال ۱۴۰۳ شرکت ذوب روی اصفهان هرچند از نظر فروش مطلوب بود اما افت در شاخص‌های سودآوری نشان‌دهنده چالش‌هایی ساختاری در مسیر پایداری درآمدزایی آن است. تحلیلگران باید با تمرکز بر مولفه‌هایی همچون نرخ جهانی روی، هزینه‌های تولید و سیاست‌های صادراتی، آینده این شرکت را در پرتفوی صنایع معدنی بررسی کنند.