سوداگری در پوشش اشتغالزایی

محمدرضا ستوده- واگذاری مکان‌های تاریخی و مناطق گردشگری به بخش خصوصی موضوعی است که در دولت دوم تدبیر و امید با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود. در روزهایی که اقتصاد کشور در سخت‌ترین روزهای ۴۰ سال اخیر به سر می‌برد و فشار بی‌سابقه تحریم‌ها تولید، صادرات و واردات را با مشکلات اساسی روبه‌رو کرده است، دولت با سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری قصد دارد تولید اشتغال و درآمدزایی کند تا بخشی از این فشار را از روی دوش خود بردارد اما این رویکرد امیدوارکننده همان قدر که می‌تواند راهگشا باشد، تهدیدهایی را هم در پی دارد. در بحث واگذاری‌های مناطق گردشگری و اماکن تاریخی به بخش خصوصی با هدف ایجاد اشتغال و رونق، مخاطراتی نیز ایجاد شده که باعث نگرانی فعالان گردشگری و میراث فرهنگی شده است. تغییرات خودسرانه عمرانی در برخی مکان‌های تاریخی، نبود نظارت دقیق و مستمر روی این اماکن و ایجاد صدمه به برخی بناها و مناطق گردشگری واگذارشده مثل غار علیصدر و عمارت مسعودیه در میدان بهارستان تهران نمونه‌هایی از این دست است.
اما در تازه‌ترین فقره از این واگذاری‌ها قرار است چشمه «باداب سورت» ساری که یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین مناطق گردشگری شمال کشور و شهرستان ساری است به بخش خصوصی واگذار شود.
فرماندار ساری از آغاز واگذاری فرآیند چشمه باداب سورت خبر داد و گفت: با اقدامات موثر و تعامل همه دستگاه‌های مسوول آغاز فرآیند واگذاری چشمه باداب سورت محقق شده است.
عباسعلی رضایی در جلسه بررسی و پیگیری موضوعات منطقه توریستی گردشگری چشمه باداب سورت با اعلام اینکه فرآیند واگذاری چشمه باداب سورت از فردا آغاز می‌شود، گفت: با اقدامات موثر و تعامل همه دستگاه‌های مسوول آغاز فرآیند واگذاری چشمه باداب سورت محقق شده است.فرماندار شهرستان ساری با اشاره به حمایت‌های استاندار، تعامل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و شرکت آب منطقه‌ای استان مازندران در تحقق این هدف تصریح کرد: در این مسیر حساسیت‌ها و ظرافت‌های فراوانی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به لزوم تامین منافع و حقوق مردم بومی، ضمن حفظ حقوق و مالکیت ملی میراث طبیعی ارزشمند کشورمان اشاره کرد.
سرنوشت خانه‌های بومگردی در انتظار مناطق گردشگری
اردشیر اروجی، کارشناس گردشگری درباره واگذاری این جاذبه مهم گردشگری به «جهان‌صنعت» گفت: من چنین واگذاری‌هایی را به صلاح نمی‌بینم و آن را کار بسیار اشتباهی می‌دانم. اینکه صرفا به بهانه اشتغالزایی، یک منطقه گردشگری که در مواردی جاذبه طبیعی مهمی هم در آن وجود دارد به شخص یا شرکتی خصوصی واگذار شود یک اقدام کاملا غیرکارشناسی و برخلاف منافع ملی است زیرا زیرساخت‌ها و قوانین شفاف و محکمی که ضامن سلامت این مناطق باشد، وجود ندارد. این تجربه تلخ در مورد خانه‌های بومگردی نیز اتفاق افتاد. مدتی پیش موج بزرگی برای راه‌اندازی این خانه‌ها در کشور به راه افتاد ولی ابتدا هیچ قانون و ضوابطی برای چگونگی راه‌اندازی و کاربری آنها وجود نداشت. معضلاتی مانند نبود فاضلاب، بهداشت نامناسب، غذای ناسالم و نبود امکانات رفاهی کافی برای مسافران باعث نارضایتی بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی شد که موجب نقض غرض مسوولان شد و موارد زیادی از تبلیغات منفی در مورد خانه‌های بومگردی انعکاس یافت. واگذاری منطقه میانکاله به بخش خصوصی نمونه شکست‌خورده دیگری از این واگذاری‌هاست که در همان ابتدا با مخالفت فعالان حوزه گردشگری و محیط‌زیست روبه‌رو شد که اهمیتی به آن داده نشد و بعد از مدتی مساله فاضلاب این منطقه بحران‌ساز شد. مناطق گردشگری و بناهای تاریخی نباید محملی برای سوداگری باشد. با مناطقی مانند باداب سورت باید با لطافت فراوانی برخورد کرد. این مناطق توان تحمل پذیرش جمعیتی زیاد در بازه زمانی کوتاه را ندارد و رفت‌وآمدها به چنین مناطقی باید با مدیریت دقیق صورت بگیرد.
اروجی در مورد اهلیت شخصیت‌های حقیقی یا حقوقی که این مناطق به آنها واگذار می‌شود، گفت: بعید می‌دانم اهلیت، تجربه، تخصص و دانش کسانی که متقاضی ورود به آن حوزه هستند چندان مورد توجه گیرد. کمااینکه در حال حاضر ضوابط و قوانین برای چنین واگذاری‌هایی ناقص است و همان قوانینی هم که وجود دارد تا حدود زیادی اجرا نمی‌شود. مساله مهم‌تر، نظارت بر عملکرد این متقاضیان است که در ‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
«باداب سورت»، دومین میراث طبیعی ایران
چشمه پلکانی تراورتنی باداب سورت در روستای «اورست» در بخش چهاردانگه شهرستان ساری واقع است. این چشمه در سال ۱۳۸۷ پس از کوه دماوند به عنوان دومین میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملی ثبت شد.
این چشمه در حدود ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر ساری و بر فراز ارتفاعات هزار و ۸۴۰ متری رشته‌کوه‌های البرز قرار دارد.
حوضچه‌های این چشمه بی‌نظیر که یکی از ظرفیت‌های گردشگری سلامت نیز به شمار می‌آید به دو شکل گسلی و درزه‌ای و به فاصله کمتر از ۲۰ متر از یکدیگر تشکیل شده‌اند و دارای طعم‌های متفاوت است.
چشمه باداب سورت برای مردم مازندران یک چشمه آب معدنی دارای خواص درمانی محسوب می‌شود. ب
اداب در اصطلاح مازندرانی از دو کلمه «باد» و «آب» تشکیل شده و به چشمه‌ای گفته می‌شود که آب آن برای درمان دردهای مفاصلی و روماتیسم مناسب است. کلمه «سورت» نیز برگرفته از نام روستایی است که قبلا در کنار چشمه وجود داشته ولی از بین رفته است. مهم‌ترین زیبایی این چشمه قرار گرفتن در شیب دامنه کوه است که سبب شده در طول میلیون‌ها سال ده‌ها حوضچه کم‌عمق و زیبا به رنگ‌های کرم، نارنجی، زرد و قرمز را به وجود آورد و املاح آب آن حاوی سدیم، یون‌های کلر، آهن، گوگرد و گچ است.