15 - 12 - 2022
سود ۱۲ دلاری ایران از تولید هر بشکه نفت
با وجود اینکه ۱۰۵ سال از عمر صنعت نفت در ایران می‌گذرد و هم‌اکنون کشور با داشتن مقام چهارم از نظر ذخایر نفتی و دوم از نظر ذخایر گازی، دارنده جایگاه نخست ذخایر هیدروکربوری در جهان است اما فقط ۱۲ دلار و چند سنت از تولید هر بشکه نفت خام عاید ایران می‌شود.
این در حالی است که نام برخی شرکت‌های نفتی در سر لیست پرسودها قرار دارد که آنها نه سابقه ایران را در تولید نفت دارند و نه حجم ذخایرهیدرو‌کربوری آنها مانند ایران است. البته این عدد نشان‌دهنده ارزش افزوده حاصل شده از هر بشکه نفت‌خام است و نه قیمت فروش آن در بازار.
به گزارش ایسنا، شرکت ملی نفت ایران از تولید هر بشکه نفت خام ۲۶/۱۲ دلار سود کسب می‌کند و با اختلاف بیش از ۶۳ دلار با جایگاه اول در رتبه پانزدهم از نظر سوددهی قرار دارد، دلیل این امر چیزی نیست جز
خام فروشی نفت توسط ایران.
در واقع شرکت‌های نفتی سودده با تبدیل نفت تولیدی خود به فرآورده‌های نفتی با ارزش مانند بنزین و گازوییل سود خود را از تولید هر بشکه نفت ده‌ها دلار افزایش می‌دهند، این شرکت‌های نفتی حتی با خرید نفت خام از سایر تولیدکنندگان آن را به فرآورده نفتی و محصولات پتروشیمی تبدیل و به تولیدکنندگان نفت خام می‌فروشند.
اما در این میان شرکت انگلیسی BP یکی بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی جهان که در واقع ادامه شرکت نفت ایران و انگلیس است، بیشترین سود را از تولید هر بشکه نفت به خود اختصاص می‌دهد.
شرکت نفت ایران و انگلیس در سال ۱۹۰۹ پس از امتیاز دارسی برای اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از نفت در ایران تاسیس شد اما نام این شرکت پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران به شرکت «نفت بریتانیا» (British Petroleum) تبدیل شد.
نام BP اکنون دیگر «سر نام» یا کوتاه شده نام دیگری نیست و این شرکت شعار خود «فراسوی نفت»(Beyond Petroleum) را طوری انتخاب کرده تا سرنام آن با نام شرکت یکی باشد.
بر اساس آمار، سود شرکت نفتی BP از تولید هر بشکه نفت ۷۵ دلار و ۶۰ سنت است. البته شرکت نفتی استات اویل با چند سنت سود کمتر در جایگاه دوم بعد از BP قرار گرفته است؛ شرکتی که توسط دولت نروژ در سال ۱۹۷۲ تاسیس و بعد از ادغام با شرکت‌هایدو (Hydo)، دومین غول نفتی در نروژ به یکی از شرکت‌های برجسته نفتی و گازی اروپا تبدیل شد. درآمد استات اویل از تولید یک بشکه نفت خام معادل ۷۵ دلار و ۱۲ سنت است، یعنی تنها ۴۸ سنت کمتر از BP.
شرکت نفتی کونوکو فیلیپس (ConocoPhillips Company) که مرکز آن در شهر هیوستون تگزاس است با کسب سود ۶۷ دلار و ۳۰ سنت سومین شرکت نفتی پر سود است.
چهارمین شرکت پرسود نفتی رویال داچ شل است که بابت تولید هر بشکه نفت‌خام ۶۴ دلار و ۸۰ سنت درآمد کسب می‌کند.
شرکت هلندی- انگلیسی، رویال داچ شل(Royal Dutch Shell plc) در واقع همان شرکت نفت سلطنتی هلند است که در سال ۱۹۰۷ بنیان‌گذاری شد. در ادامه این شرکت با شرکت انگلیسی شل که در زمینه توزیع فرآورده‌های نفتی فعالیت می‌کرد ادغام شد و شرکت نفتی رویال داچ شل شکل گرفت.
از نظر سودآوری بعد از شل، شرکت نفتی چند ملیتی شِورون (Chevron) قرار دارد. دفتر این شرکت در کالیفرنیاست و با حدود یک دلار کمتر از داچ شل در رتبه پنجم شرکت‌های نفتی پرسود جا گرفته است.
شرکت نفتی اکسون موبیل (ExxonMobil) با ترکیب دو شرکت آمریکایی موبیل (Mobil) و اکسان (Exxon) در سال ۱۹۹۹ در شمال شهر ایروینگ در تگزاس توانسته است با سوددهی ۵۹ دلار و ۳۶ سنت از هر بشکه جزو پرسودترین‌ها باشد.
شرکت نفت و گاز ساحلی چین CNOOC با ۴۸ دلار و ۱۲ سنت پرسودترین شرکت آسیایی و هفتمین در جهان است. شرکت CNOOC یکی از چند شـرکـت نفتی در چین است که فعالیت‌های مربوط به اکتشاف و تولید نفت در حوزه‌های دریایی را بر عهده دارد. دو شرکت CNPC و SINOPEC دیگر شرکت‌های فعال در صنعت نفت هستند.
پیشتازی شرکت چینی در آسیا در حالی است که پیش از این شرکت ملی نفت و گاز مالزی(Petroleum National Berhad) معروف به پتروناس که در ۱۷ آگوست سال ۱۹۷۴ با هدف نظارت، توسعه و برداشت از ذخایر نفت و گاز مالزی تاسیس شد مقام اول را در آسیا از نظر سوددهی داشت. هم‌اکنون سود پتروناس از هر بشکه نفت تولیدی ۴۶ دلار و ۲۶ سنت است و با چند دلار کمتر پشت سر چینی‌ها قرار گرفته است.
شرکت دولتی نفت ونزوئلا (PDVSA) صادرکننده بخش اعظمی از نفت وارداتی آمریکای شمالی، روسیه، چین و بلاروس با درآمدی حدود ۳۱ دلار و ۳۵ سنت برای هر بشکه در جایگاه نهم جدول شرکت‌های سودده نفتی قرار گرفته است.
بر اساس محاسبات یک مقاله تحقیقی که در کنفرانس سیاست‌های کلان نفت و انرژی ارایه شد، دهمین شرکت پرسود نفتی، شرکت روسی لوک اویل (Luck Oil) است که با ادغام سه شرکت دولتی
(i، L angepasneftegaz،Urayneftega Kogalymneftegaz) در غرب منطقه سیبری روسیه در سال ۱۹۹۱ تاسیس شد. با وجود اینکه لوک اویل یک درصد مجموع ذخایر نفت جهان و سهم ۲/۲ درصدی از مجموع تولید جهانی نفت را در اختیار دارد اما از تولید هر بشکه نفت خام تنها ۳۰ دلار و ۶۷ سنت درآمد دارد.
شرکت پترو چاینا دومین شرکت نفتی چینی است که با سود ۲۹ دلار و ۶۲ سنت در جایگاه یازدهم این لیست قرار دارد.
شرکت نفت و گاز طبیعی هند (ONGC) نیز تنها با کمتر از ۵۰ سنت بعد از این شرکت چینی قرار گرفته است اما بزرگ‌ترین شرکت نفتی دنیا، سعودی آرامکو(Saudi Aram co) با بیشترین ذخایر نفتی اثبات شده و بالاترین سطح تولید متعلق به عربستان سعودی با ۲۴ دلار و ۹۱ سنت برای تولید هر بشکه نفت خام رتبه‌ای بهتر از سیزدهم را به دست نیاورده است.
شرکت ROSNEFT روسیه دومین شرکت نفتی این کشور هم با ۱۴ دلار و ۸۱ سنت برای تولید هر بشکه نفت خام پیش از ایران در مقام چهاردهم جا گرفته است.
با وجود تاکید مسوولان کشور بر تبدیل نفت خام به محصولات با ارزش افزوده بالا و مذمت خام‌فروشی نفت‌خام و محصولات پتروشیمی، در سال‌های گذشته کمتر شاهد توجه به این موضوع بوده‌ایم به طوری که هم‌اکنون سهم ایران از ارزش افزوده هر بشکه نفت خام تنها ۱۲ دلار است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد