28 - 12 - 2022
سکه ۱۰۵۰۰۰۰ دلار ۲۰۵۰ تومان
گروه اقتصاد- قیمت سکه و دلار در سکوت محض مسوولان همچنان میتازد به طوری که سکه بهار آزادی مرز یک میلیون تومان را پشتسر گذاشته و دلار نیز به دو هزار و ۵۰ تومان رسیده است.
اواسط دیماه که سیر صعودی قیمتهای ارز و سکه آغاز شد، خیلیها با بدبینی پیشبینی کردند که سکه تا عید نوروز به یک میلیون تومان میرسد و دلار هم میشود دو هزار تومان. هنوز سه هفته از آن روزها نمیگذرد که در ابتدای بهمنماه نظارهگر سکه یک میلیون تومانی و دلار دو هزار تومانی هستیم.
تنها طی کمتر از ۱۰ ماه ارزش پول ملی کشورمان نصف شده و قیمت دلار نیز در همین مدت حدود ۹۰ درصد افزایش داشته است.
اما نکته قابل تامل این است که چرا رییسجمهور، وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی روزه سکوت خود را نمیشکنند و فقط نظارهگر این آشفتگیها هستند؟!
قیمت سکه و ارز سریعتر از آنچه انتظار میرفت به اندازهای رسیده که چندی پیش برای بسیاری دور از ذهن بود.قیمت سکه طرح جدید و قدیم روز دوشنبه نیز رکوردزنی کرد و از مرز یک میلیون تومان گذشت و به یک میلیون و ۵۰ تومان رسید. قیمت نیمسکه ۵۲۰ هزار تومان، ربع سکه ۲۶۵ هزار تومان و یکگرمی نیز ۱۲۵ هزار تومان شد.
نرخ سکه طرح قدیم و جدید روز شنبه در پایان معاملات ۹۰۰ هزار تومان، نیمسکه ۴۵۰ هزار تومان، ربعسکه ۲۳۰ هزار تومان و گرمی ۱۱۵ هزار تومان بود.
علاوه بر افزایش نرخ سکه، قیمت طلا در بازار داخلی هم افزایش یافت به طوری که قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در مرز ۸۰ هزار تومان ایستاد.
فعالان بازار ارز نیز نرخ آزاد هر دلار را ۲۰۵۰ تومان و هر یورو را ۲۶۰۰ تومان برای فروش اعلام کردند.
از سوی دیگر پیشفروش سکه با قیمت جدید از روز دوشنبه در شعب بانک ملی ایران آغاز شد. این سکهها برای تحویل شش ماهه با قیمت پنج میلیون و ۹۸۹ هزار ریال و برای تحویل چهار ماهه با نرخ شش میلیون و ۲۷۴ هزار ریال پیشفروش میشود.
بانک مرکزی که از یک ماه پیش و با آغاز موج جدید افزایش قیمت سکه فروش نقدی آن را متوقف کرد، پیشفروش سکه با قیمت ۵۴۶ هزار تومان را آغاز کرده بود.
بانک مرکزی فروش نقدی سکه را زمانی متوقف کرد که به آن اشکالاتی از قبیل ارزانفروشی منابع ملی وارد شد. پیشفروش سکه راهی برای جذب منابع مردمی بود که سرمایه خود را در بازار کاذب ارز و طلا به گردش انداخته بودند.با این وجود افزایش قیمت سکه ادامه یافت تا اینکه بانک مرکزی دوباره با همان اشکال ارزانفروشی مواجه شد. شنبه گذشته بانک مرکزی اعلام کرد که پیشفروش سکه با قیمت قبلی متوقف شده و این کار با قیمت جدید از سوم بهمنماه آغاز میشود.افزایش شدید قیمت سکه طی روزهای اخیر و رسیدن قیمت آن به یک میلیون و ۵۰ هزار تومان و همچنین افزایش قیمت پیشفروش باعث شده که مردم برای پیشخرید سکه به بانکها هجوم بیاورند.
در حالی که پیش از این محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده بود برای کاهش قیمت کاذب سکه اگر لازم باشد در سوپرمارکتهای محلات هم سکه عرضه خواهد کرد، هماکنون پیشفروش سکه با مهلت شش ماهه در حال انجام است. از سوی دیگر اعلام بانک مرکزی مبنی بر مشخص شدن قیمت پیشفروش به صورت هفتگی از آن حکایت دارد که حتی قیمت سکه بانکی هم به صورت هفتگی افزایش خواهد داشت بنابراین طبیعی است که مردم سرمایه خود را برای پیشخرید سکه هزینه کنند.با این اوصاف به نظر میرسد وقت آن رسیده که دولت و مسوولان اقتصادی با نگاهی به عملکرد اقتصادی چند ماهه گذشته به بررسی ابعاد و پیامدهای ناگوار تصمیمات اقتصادیشان پرداخته و آنها را در سطوح خرد و کلان که زندگی بسیاری از مردم را به مخاطره انداخته است، اصلاح کنند.
در همین حال غلامرضا مصباحیمقدم، رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس اظهار داشت: منفعت ناشی از افزایش قیمت ارز، سود اندکی در برابر خسارتی است که از این ناحیه به دولت وارد میشود، حیثیت دولت رفته است، کدام عاقلی چنین معاملهای میکند؟
وی با اشاره به نوسانات بازار ارز و سکه و جلسهای که مجلس با دولت درباره این موضوع هفته گذشته برگزار کرد به مهر گفت: جلسه مفصلی با حضور وزیر اقتصادی و دارایی و وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیران عامل بانکهای دولتی و تعداد زیادی از نمایندگان مجلس روز سهشنبه هفته گذشته در محل کمیسیون تلفیق برگزار شد.
مصباحیمقدم گفت: البته قرار بود جلسهای غیرعلنی با حضور بهمنی، رییس بانک مرکزی برگزار شود که بهمنی نیامد اما روز بعد جلسهای با حضور وی در کمیسیون اصل«۹۰» برگزار شد.
رییس کمیسیون ویژه مجلس تصریح کرد: در این دو جلسه به طور مفصل مسایل مربوط به بازار ارز و سکه و تبعات استمرار این وضعیت بررسی شد. من در این جلسه به طور مفصل درباره مشکلات ناشی از نوسانات قیمت ارز و طلا صحبت کردم. ایراد وارده این بود که بانک مرکزی مدیریت بر ارز را رها کرده است.
وی گفت: قیمت ارز باید شناور مدیریت میشد اما بدون اینکه مدیریت شود، شناور شد.
مصباحیمقدم ادامه داد: در جلسه کمیسیون این اشکال را مطرح کردم که آنچه امروز به اقتصاد ما حتما لطمه خواهد زد نوسان قیمت است، این نوسانات جلوی تصمیمگیری فعالان اقتصادی را میگیرد و آنها نمیدانند چه کار کنند! نمیدانند چند روز دیگر چه اتفاقی قرار است رخ دهد!
نماینده تهران گفت: کار تولید، واردات و صادرات با این نوسان قیمت ارز متوقف شده است و این آسیب فراوانی به اقتصاد میزند. دولت باید هرچه سریعتر دست به کار شود. باید قیمت متعادلی را مبنا قرار دهد اگر نرخ ۱۱۲۵ تومان نرخ متعادلی است همان را مبنا قرار دهد و اگر نه، یک نرخ دیگر را مبنا قرار دهد، به هر حال باید کاری کند تا این وضع ادامه نیابد. اینطور نباشد که نوسان قیمت در بازار ارز ادامه پیدا کند و هر روز یک قیمت داشته باشد. دولت باید تکلیف را برای فعالان اقتصادی مشخص کند.
مصباحیمقدم در پاسخ به این سوال که دولت چه برنامهای برای کنترل بازار ارز در این جلسه ارایه کرد، گفت: در این جلسه به ما وعده کردند که در حال انجام کارهایی هستند از جمله اینکه برخی خبرها منتشر شد که دولت کارگروه تشکیل داده برای بررسی این مساله و اقداماتی برای مدیریت بازار ارز انجام خواهد داد.
رییس کمیسیون ویژه مجلس تصریح کرد: یک نکته قابل توجه این است که خوشبختانه از نظر ذخایر ارزی و طلا نگرانی نداریم. ذخیره ارزی ما در دو بخش صندوق توسعه ملی و ذخایر ارزی بانک مرکزی است که در صندوق توسعه ملی ۲۸ میلیارد دلار و در بخش ذخایر ارزی بانک مرکزی بالای یکصد میلیارد دلار است.وی ادامه داد: بنابراین نگرانی از منابع ارزی وجود ندارد. در ادوار گذشته نیز چنین اتفاقی افتاد که شرایط ذخایر ارزی ما به صفر رسید اما مدیریت خوب آن دوره باعث شد بحرانی به وجود نیاید و چنین مسایلی را که امروز شاهدیم درآن زمان پدید نیاید.
مصباحی مقدم گفت: ذخیره طلای کشور هم ذخیره سنگینی است که شاید برای دهها سال ذخیره داشته باشیم اما مدیریتی که دولت باید اعمال کند، ندارد.
وی گفت: در ماجرای اجرای هدفمندی یارانهها شاهد مدیریت قوی و کارآمد از سوی دولت بودیم، نمیدانیم که چه اتفاقی افتاده که دولت در اینجا موضوع را رها کرده است.
نماینده تهران در پاسخ به این سوال که تا چه میزان شایعاتی مبنی بر اینکه دولت تعمدی در نوسان و افزایش قیمت ارز و سکه دارد، درست است، گفت: اگر بنا بود درآمد حاصل از قیمت بالای ارز به بانک مرکزی برسد، این حرف درست بود اما درآمد مابه التفاوت ۱۱۲۵ تومان تا ۱۸۰۰، ۱۹۰۰ تومان به بانک مرکزی نمیرسد بلکه به جیب دلالان میرسد. پس این حرف درست نیست.
وی ادامه داد: حتی اگر واسطهها از ناحیه دولت باشند و این پول دقیقا به جیب دولت برود پاسخ من این است که هیچ مدیر عاقلی منفعت یک درصدی را به خسارت صددرصدی ترجیح نمیدهد چراکه منفعت ناشی از افزایش قیمت ارز، سود اندکی در برابر خسارتی است که از این ناحیه به دولت وارد میشود. حیثیت دولت رفته است، کدام عاقل چنین معاملهای میکند؟ درآمد کسب شده از این راه نسبت به درآمدهای دولت به میزانی نیست که دردی را دوا کند.
مصباحیمقدم گفت: دولت درآمدهای فوقالعادهای از نفت و مالیات دارد آیا عاقلانه است که دولت توسط دلالان وارد معرکه شود؟ البته محتمل است که بانک مرکزی انفعالی عمل کرده باشد یعنی در شرایطی که قیمت بالا برود بگوید چرا دیگران بخورند و ما نخوریم اما همین هم عاقلانه نیست. اگر بانک مرکزی بخواهد مدیریت کند باید بهگونهای مدیریت کند که این روند مهار شود نه اینکه به آن دامن بزند.
مصباحیمقدم در پاسخ به این سوال که چرا در روزهای تعطیل هم شاهد افزایش قیمت سکه و ارز بودهایم نیز گفت: علت این است که خرید و فروش در خارج از بازار و خارج از فضای شفاف انجام میگیرد. عدهای به صورت فوری به پول احتیاج دارند و ارز میفروشند و عدهای هم به صورت فوری به ارز نیاز دارند و خریداری میکنند، این میشود که این خرید و فروشها هم روی قیمت تاثیر میگذارد.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به این سوال که مجلس برنامهای برای پیگیری موضوع یا گفتوگو با نمایندگان دولت خواهد داشت، گفت: دیگر موضوع دست مجلس نیست. مجلس دیگر چه کاری میتواند انجام دهد؟ به نظرم قویتر از آنچه روز سهشنبه در مجلس انجام گرفت معنا ندارد مگر اینکه مجلس دست به استیضاح وزیری بزند که نقشی در مدیریت بانک مرکزی ندارد.
شخص رییسجمهور باید به میدان بیاید
وی ادامه داد: معتقدم از این پس باید تمام مطالبات مردم و مسوولان از دولت و شخص رییسجمهور باشد که به میدان بیایند و نگذارند اتفاق بدی که میافتد استمرار پیدا کند.
مصباحیمقدم گفت: دولت باید قوی وارد شود و حتما از عهدهاش برمیآید. شبیه این اتفاق در سال ۷۴ رخ داد که قیمت دلار ناگهانی افزایش یافت اما مدیریت کردند و مشکل حل شد. متاسفانه مسوولان ارزی ما طی یکی دو سال اخیر پلهپله از نظر مدیریتی پایین آمدهاند به عبارت دیگر کار را به اهلش نسپردند.
نماینده تهران ادامه داد: من در آغاز جلسه روز سهشنبه این آیه قرآن را قرائت کردم که «خداوند امر کرده امانت را به اهلش بسپارید»، مشکل این است که اینها کار را به اهلش نسپردهاند و مدیریت بانک مرکزی بهگونهای بوده که مدیریت ارز را افت داده است.
عزل مسوولان اقتصادی
احمد توکلی، رییس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه ادامه وضعیت موجود بازار ارز و طلا اقتصاد را به ورشکستگی میکشاند، از ایفای نقش مجلس در رابطه با عزل مسوولان اقتصادی بیلیاقت یا تعیینتکلیف کل دولت خبر داد.
وی درخصوص وضعیت پیش آمده برای بازار سکه و ارز گفت: اگر به سرعت به داد اقتصاد نرسیم وضع موجود بازار ارز و طلای کشور را به ورشکستگی میکشاند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:علت این بیثباتی بازار ارز و طلا چه بیکفایتی باشد چه خیانت، اقتصاد را متوقف میکند.
وی تاکید کرد: تحریمها در بیثباتی بازار طلا و ارز اثر دارد اما تدبیر، سلامت، عقل و جدیت میتواند آثار تحریمها را خنثی کند اما زمانی که تصمیماتی گرفته میشود که وضعیت بیثبات اقتصادی را تشدید میکند باید به عقلانیت و سلامت برخی تردید کرد.
توکلی در خصوص تاثیر وضعیت بیثباتی بازار طلا و ارز در افزایش نرخ تورم گفت: بانک مرکزی با بیاعتنایی به وظیفه قانونی خود که مهمترینش حفظ ارزش پول ملی است، بازار را عمدا یا از سر ناتوانی رها کرده است، دولت هم سکوت میکند و این سکوت بازار را مبهمتر کرده است.
وی افزود: در این شرایط مردم ناچار میشوند قضاوتهای متفاوتی را نسبت به هدف دولت از این رفتار داشته باشند و این امر عدم اطمینان و ریسک را بالا میبرد.
نماینده مردم تهران در مجلس تاکید کرد: در شرایطی که در عرض دو تا سه ماه ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی نصف میشود هیچ سرمایهگذاری وارد بازار نخواهد شد، این مشکل به آن معناست که ما علاوه بر اینکه در کوتاهمدت با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود در میانمدت نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم خواهیم کرد.
رییس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: از حیث سیاسی هم وقتی مردم ببینند دولتی پرمدعا که این همه دم از توانایی و قدرت میزند ظرف دو ماه هر حرفی که مسوولان اقتصادیاش میزنند غلط از آب درمیآید به دولت بیاعتماد میشوند و در نتیجه فکر میکنند در مملکت کسی نیست که به دادشان برسد.
توکلی تاکید کرد: متاسفانه مجلس وظیفه خود را در برخورد با بیکفایتی دولت انجام نمیدهد.
وی با تاکید بر اینکه همه ما در مقابل مردمی که فشارهای ناشی از نوسانات بازار سکه و ارز را تحمل میکنند مسوولیم، افزود: قوه قضاییه هم با وجود پروندههای متعددی که مجلس از تخلفات دولت به این قوه ارسال کرده وظیفه قانونی خود را در رسیدگی به تخلفات دولت انجام نمیدهد در نتیجه دولت هر کاری دلش میخواهد انجام میدهد.
رییس مرکز پژوهشهای مجلس در پاسخ به این سوال که دولت به خاطر در اختیار داشتن ذخایر ارز و طلا از نوسانات بازار سکه و ارز سود میبرد، گفت: اگر دولت را آدمی فرض کنیم که به دنبال منافع شخصی خود است البته این حرف درست است اما اگر دولت را دولتی ملی بدانیم که در خدمت مردم است این حرف نادرست است.
وی تاکید کرد: اگر دولت در راستای افزایش ارزش ذخایر ارز و طلای خود نوسانات بازار را مدیریت نکند دیگر بحث بیکفایتی و بیعرضگی مطرح نیست بلکه بحث خیانت به مردم مطرح است.
توکلی افزود: همه دولتها وظیفه دارند پول ملی خود را در مقابل تغییرات کنترل کنند برای این منظور بانک مرکزی تاسیس میشود، ذخایری از طلا و ارز برای خود پیشبینی میکنند و تدابیر قانونی دارند، کشور ما نیز دارای قانون پولی و بانکی است که تکلیف این مساله را روشن کرده است.
وی تاکید کرد: هیچ دولتی ارزش پول ملیاش را وجهالمصالحه کسب درآمد برای اداره مخارج دولت نمیکند چراکه دولتها طبق عقل، علم و اعتقادات اسلامی باید بودجه را در خدمت تعادل اقتصادی قرار دهند.نماینده مردم تهران در مجلس گفت: کدام دولت را در دنیا سراغ دارید که به مردمش وفادار باشد و عقل هم داشته باشد اما عدم تعادل اقتصادی را بپذیرد تا بودجه خود را تامین کند. هیچ دولت عاقل و وفاداری این کار را انجام نمیدهد.
رییس مرکز پژوهشهای مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کارشناسان اقتصادی نوسانات بازار سکه و ارز را مساله امنیتی خواندهاند و خواستار دخالت وزارت اطلاعات در این موضوع شدهاند، گفت: من نمیتوانم در این موضوع روشن صحبت کنم. به نظر من صرفا مساله بیعقلی دولت در کار نیست بلکه اهداف و مقاصد دیگری
در کار است.
توکلی در پایان با اشاره به اینکه روز سهشنبه با محمدرضا باهنر، نایبرییس مجلس در رابطه با بررسی وضع موجود دیدار دارد، گفت: در این دیدار در رابطه با وظیفه مجلس برای عزل مسوولان اقتصادی بیلیاقت دولت یا تعیین تکلیف کل دولت مذاکره خواهم کرد.
نقش «جریان انحرافی اقتصادی» در آشفتگی بازار
همچنین محمد خوشچهره، استاد اقتصاد دانشگاه تهران ضمن هشدار نسبت به وجود «جریان انحرافی اقتصادی» با انتقاد از نگاهی که سعی دارد با فرافکنی، وضعیت نابسامان بازار ارز و سکه را به تحریمهای اقتصادی نسبت دهد، اظهار داشت: نواقص مدیریت کلان اقتصادی از سوی مسوولان دولت، وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی در جای خود اما نقص اصلی را باید در مجلسی جستوجو کرد که فشل است و نخواسته یا نتوانسته مسوولانه با این مسایل برخورد کند. آنقدر فضا تعجببرانگیز است که شائبه تعمدی بودن برخی سیاستهای اقتصادی در جهت دامن زدن به فضای سوداگری را تداعی میکند مخصوصا در سالی که توسط مقام معظم رهبری به عنوان جهاد اقتصادی نامگذاری شده و اولویت تصمیمگیری، سیاستگذاری، قانونگذاری، برنامهریزی و بهخصوص اجرا باید معطوف به حوزه اقتصاد باشد.استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: شگفتی از این است که علاوه بر اینکه گفته شده حوزه مهم و اولویتدارمان اقتصاد است و با توجه به اینکه آهنگ حرکت در این حوزه با واژه «جهاد» مشخص شده باید رویکرد ارزشی، سختکوشی و جدیت به حوزه اقتصاد داشته باشیم اما از ابتدای سال ۹۰ مجلس و دولت، مسابقه نامیمونی را آغاز کردهاند. مجلس بهخاطر کمکاری و کمتوجهی و فرمایشی برخورد کردن و دولت هم با محدودنگری و خوشباوری و حتی شائبه برخی رگههای تعمدی بهگونهای کار را پیش بردهاند که به فعالیتهای غیرمولد دامن زده و جریان سوداگری و دلالی و واسطهگری را بهگونهای پیش برده که در حال حاضر بدون تردید میتوان ادعا کرد در ۲۰ سال بعد از انقلاب هیچ فرصتی اینگونه برای سوداگران و فرصتطلبان و دلالان و امثال آنها تحت شرایطی که الان وجود دارد نبوده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه شکاف طبقاتی زیاد، فقیر فقیرتر، غنی غنیتر و فرصتطلبان منابع بادآورده افسانهای به دست آوردهاند، گفت: پروندههایی نظیر فساد اقتصادی سه هزار میلیاردی مقولات حاشیهای و درجه ۲ آنها تلقی میشوند و این نبوده مگر ضعف نگرش یا باور یا عدم جدیت یا تعمدی که رگهای به اسم «رگه انحرافی اقتصادی» از خود بروز داده است.
وی افزود: در ادبیات جاری امسال و سال گذشته عنوان «جریان انحرافی سیاسی» را قائل شدیم ولی در زمینه درک انحراف اقتصادی که در نوع نگرش، تصمیمها و سیاستهاست و مهمتر از انحراف سیاسی هم هست در بین خیلی از افراد و مسوولان ضعف وجود داشته که به این حوزه نپرداختهاند.
خوشچهره افزود: همانطور که مقام معظم رهبری اقتصاد را حوزه استراتژیک و بالندهای برای کشور مطرح کردند، آمریکا هم زمانی که در حوزههای نظامی به ناکامی رسید، از بعد تهدیدهای سلطهگرایانهاش به شدت به حوزه اقتصاد امید بسته و پازلهایی را طراحی کرده که براساس این پازلها جلو میآید که تحریم یکی از این پازلهاست؛ منتها بسترساز این پازلها، سیاستها و اقدامات ناصحیح و نابخردانهای است که این فرصت را ایجاد کرده که بخشی از آنها میتواند غفلت و جهالت باشد و بخشی از آن هم وظیفه دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی کشور است که باید همسویی تحریمها و بسترسازیها را با اقدامات و سیاستهای داخلی کشف و عیان کند و متعاقبا برخوردهای لازم صورت گیرد.وی در پاسخ به این سوال که آیا میان افراد حاضر در «جریان انحرافی اقتصادی» و «جریان انحرافی سیاسی» همپوشانی وجود دارد، گفت: انحرافیهای اقتصادی و سیاسی ممکن است همپوشانی داشته باشند اما آنقدر که به بحثهای سیاسی توجه میشود خودش یک نوع فرافکنی است که نظام و تصمیمگیران را از حوزه اقتصاد غافل کند. انحراف اقتصادی که میتواند در راستای بخشی از انحرافات سیاسی باشد باید خوب افشا و تحلیل شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد