سیاستمدار گام‌های کوچک

ژاک شیراک، رییس‌جمهوری اسبق فرانسه در ۸۶ سالگی درگذشت. او حدود ۴۰ سال در سیاست فرانسه نقشی موثر داشت. او سیاستمدار گام‌های کوچک و تاکتیکی بود و میانه‌ای با طرح‌های استراتژیک و چشم‌اندازهای دور نداشت.
به گفته بستگان شیراک، او در صبح چهارشنبه ۲۶ سپتامبر در کنار دوستان و خانواده‌اش چشم از جهان فرو بست. ریشار فران، رییس مجمع ملی فرانسه خبر درگذشت شیراک را اعلام کرد و نمایندگان پارلمان به احترام شیراک یک دقیقه سکوت کردند.
شیراک بیش از چهل سال نقشی پررنگ در سیاست فرانسه داشت. او از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ به عنوان رییس‌جمهوری فرانسه در بسیاری از تحولات کشورش و اروپا سهمی مهم ایفا کرد. این سیاستمدار محافظه‌‌کار مدتی بود که به بیماری فراموشی و مشکلات حافظه دچار بود. او در سال ۲۰۰۵ نیز دچار سکته مغزی شده بود.
شیراک گرچه سیاستمداری محافظه‌کار بود، اما روابط نزدیکی با شهروندان فرانسه داشت که منتج از دوران ریاست او بر شهرداری پاریس بود. اغلب رسانه‌های فرانسوی او را سیاستمداری آگاه به الزامات قدرت و حکومت‌ورزی می‌نامند.
او نخستین رییس‌جمهوری فرانسه بود که نقش کشورش در تعقیب و نابودی یهودیان در دوران اشغال فرانسه توسط آلمان نازی را پذیرفت. او به جنبه‌های ضدانسانی سیاست استعماری کشورش نیز آشکارا اذعان کرد.
همه‌پرسی قانون اساسی اتحادیه اروپا
همه‌پرسی بر سر قانون اساسی اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۵ و نتیجه منفی آن یکی از ناکامی‌های مهم سیاسی شیراک به حساب می‌آید.
شیراک که با دولتش در تدوین قانون اساسی اروپا سهم عمده‌ای داشت، شکست را با روی باز پذیرفت و آن را نشانه بلوغ و استقلال رای مردم توصیف کرد، اما از آن پس دیگر در شرایطی نبود که ایده و ابتکار تازه‌ای برای به حرکت درآوردن چرخ‌های اتحادیه اروپا نشان دهد.
عضویت در ترکیه را هم که تا پیش از آن هوادارش بود مسکوت گذاشت و کم و بیش به جرگه مخالفان آن پیوست.
کارنامه سیاسی شیراک در فرانسه
شیراک در سال ۱۹۳۲ در پاریس به دنیا آمد و از دانشگاه نخبگان ENA فارغ‌التحصیل شد و سپس در جنگ الجزایر شرکت کرد. فعالیت سیاسی در کنار ژرژ پمپیدو، رییس‌جمهوری اسبق فرانسه شروع کرد. او دوبار نخست‌وزیر فرانسه و به مدت ۱۸ سال شهردار پاریس بود.
معروف است که او مرد تاکتیک‌ها بود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، اما با راهبردها و چشم‌اندازهای بلند‌مدت میانه‌ای نداشت. این سخن فیلیپ سگون، هم‌حزبی و همراه شیراک کم و بیش وارد است که گفت: «شیراک بسان دون خوان بیشتر طالب کسب قدرت است، اما او به جای آن که از این قدرت استفاده کند، صرفا مایل به حفظ آن است.» رویکرد شیراک در مبارزات انتخاباتی این گونه بازتاب یافت که همه نامزدها، حتی سارکوزی، یعنی هم‌حزبی او هم، درست یا نادرست، شعار گسست از سال‌های گذشته و پی‌ریزی فرانسه‌ای دیگر را مطرح کردند. ۸۰ درصد فرانسویان نیز از وادع شیراک با کاخ الیزه ناخشنود نبودند. زمستان سال ۲۰۰۵ نیز که شورش جوانان برخاسته از خانواده‌های عمدتا مهاجر حومه‌های اطراف پاریس و شهرهای دیگر، فرانسه را فرا گرفت، باز هم شیراک بود و سکوت و کمبود ابتکار و ایده. این رویه در بهار سال ۲۰۰۶ که جوانان و دانشجویان و دانش‌آموزان فرانسوی به طرزی کم‌سابقه در اعتراض به منعطف‌شدن قانون کار به سود کارفرماها، به خیابان‌ها آمدند نیز، چندان تغییری نکرد. کمبود ابتکار و عمل شیراک در تلفیق با عمده‌شدن اتهام سوء‌استفاده مالی از امکانات عمومی در دوران شهرداری پاریس، مجموعا نکاتی بودند که وزن منفی کارنامه او را بیشتر کردند.
سیاست شیراک در قبال اعراب
سیاست هماهنگی و همدلی نسبی با اعراب که یکی از مولفه‌های اصلی سیاست خاورمیانه‌ای فرانسه به شمار می‌رفت نیز در سال‌های آخر زمامداری شیراک دستخوش تغییرات محسوسی شد. روابط گرم‌تر با اسراییل و پیشبرد سیاستی مشابه با آمریکا در قبال مسائل لبنان از نشانه‌های این تغییر به شمار می‌آیند. یکی از کارهای به‌یاد‌ماندنی او مخالفتش با جنگ آمریکا علیه عراق است. او به همراه گرهارد شرودر، صدراعظم وقت آلمان علیه برنامه حمله جرج بوش پسر به عراق نقشی فعال داشت. اما سیاست مخالفت با آمریکا در عرصه عملی پاریس را ظاهرا به این درک رساند که با تعامل و هماهنگی با ایالات متحده بهتر می‌توان بر سیاست‌های آن تاثیر گذاشت و احیانا منافع خویش را پاس داشت.