سیستان‌و‌بلوچستان را دریابیم

محمدرضا رسولی- در چند روز گذشته در پی انتشار فیلمی در شبکه‌های اجتماعی از دختران دانش‌آموز یکی از محله‌های محروم شهر زاهدان که تنها آرزوی بزرگشان داشتن شناسنامه و غذاست، نگاه‌ها به این استان محروم معطوف شده است. عمق محرومیت در این دیار استعمارستیز و سرزمین اسطوره‌ها که مردم غیور آن در طول تاریخ همواره به عنوان مرزداران شجاع، حافظ مرزهای ایران بوده‌اند، بسیار زیاد است و به شکل باورنکردنی، کلکسیونی از فقر و محرومیت را در خود جای داده است. آمارها نشان می‌دهد بیش از۷۰درصد مردم این استان در فقر شدید زندگی می‌کنند. آنها سال‌هاست با مشکلات متعدد از جمله بیکاری، فقر، حاشیه‌نشینی، مدارس خشت و گلی و کپری، عدم بهره‌مندی از زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل مناسب و خشکسالی و بی‌آبی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. بخش بزرگی از کودکان این استان به دلیل فقر اقتصادی از تحصیل بازمانده‌اند. طبق گفته معین‌الدین سعیدی نماینده چابهار در مجلس یازدهم از هر ۱۰۰دانش‌آموز در سیستان‌و‌بلوچستان کمتر از ۴۰ نفر موفق به کسب دیپلم می‌شوند و این استان با کمبود حدود ۱۴هزار و ۵۰۰ معلم رو‌به‌رو است. علاوه بر بالاترین نرخ تورم، بالاترین نرخ بیکاری هم متعلق به این استان است. نبود فرصت‌های شغلی مناسب سبب شده بسیاری از مردم به ویژه قشر جوان ناچار شوند برای تامین معاش خویش به سمت فعالیت کاذب و کم‌سودی همچون سوخت‌بری روی آورند؛ کاری بسیار خطرناک که در واقع بازی با مرگ است. بعضی از ساکنان این استان حتی شناسنامه هم ندارند و از ابتدایی‌ترین حقوق یک شهروند عادی نیز برخوردار نیستند. انگار فقر و نبود امکانات در این منطقه برای دولت‌ها به موضوعی عادی تبدیل شده که نیازی برای بهبود اوضاع را احساس نمی‌کنند. چهره فقر و محرومیت این استان را فرا گرفته و در عین داشتن منابع و ظرفیت‌های فراوان، مردم آن در رنج و زحمت فراوان به سر می‌برند. هدر رفت منابع بزرگ آب‌شیرین از یک‌سو و خسارت سنگین و مداوم سیل به زیرساخت‌های استان و زندگی مردم از سوی دیگر، سال‌هاست به چالش اصلی این منطقه تبدیل شده است. ششم اسفند ماه سال گذشته بود که در پی بارندگی‌های شدید، بیش از ۱۱۰هزار نفر از مردم روستاهای جنوب این استان بر اثر سیلاب؛ خانه، مزرعه و دام خود را از دست دادند. این در حالی است که برخی مردم این استان هنوز وام‌دار خسارت‌های قبلی از سیل سال ۱۴۰۰ هستند. نکته قابل تامل اینکه دولت‌ها به جای روش کم‌هزینه احداث سیل‌بند و ذخیره‌سازی آب‌شیرین سیلاب‌، اجازه می‌دهند این آب‌شیرین به دریای عمان ریخته و شور شود و بعد با هزینه گزاف، اقدام به انتقال آب از دریای عمان و شیرین‌سازی آن می‌کنند!
به اعتقاد کارشناسان امنیت ملی، استان سیستان‌و‌بلوچستان پیشانی امنیتی کل ایران است بنابراین باتوجه به حجم عظیم از منابع معدنی و موقعیت‌های ویژه گردشگری و به ویژه ظرفیت‌های ممتاز بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران و دروازه ورود ایران به آب‌های آزاد است، عقل سیاسی اقتضا می‌کند مسوولان امر با تغییر رویکرد در سیاست‌های خود، با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از کارشناسان متخصص تلاش کنند در مرحله نخست با رفع مشکلات اقتصادی و در مرحله بعدی با ترمیم و تامین زیرساخت‌ها، معیشت این مردم مظلوم و مهربان را بهبود بخشند و این خطه زرخیز را برای همیشه از فقر و محرومیت برهانند.