سیگنال‌های امیدوارکننده بازار سرمایه

«جهان‌صنعت»- بازار سرمایه ایران در روز دوشنبه نشان داد که همچنان در مسیر تغییر و تحول قرار دارد. این بازار که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی و جذب سرمایه در اقتصاد کشور شناخته می‌شود در هفته‌های اخیر با فرازونشیب‌های متعددی روبه‌رو بوده است. شاخص کل بورس در این روز با رشد 41/‏9343 واحدی به عدد 86/‏2866653 واحد رسید که نشان‌دهنده بهبود نسبی تقاضا و افزایش امیدواری میان سرمایه‌گذاران است. همچنین شاخص هم‌وزن، که وزن تمامی نمادها را به‌طور یکسان در نظر می‌گیرد با 73/‏1861واحد افزایش، رشدی معادل 21/‏0‌درصد را تجربه کرد.
این تغییرات در شرایطی رخ داد که حجم معاملات در بازار سهام به 1/‏25‌میلیارد سهم رسید و ارزش کل معاملات نیز 6/‏25610 ‌میلیارد تومان ثبت شد. از این میزان، سهم بخش سهام و حق‌تقدم بالغ بر 9/‏14058 میلیارد تومان بود که نشان‌دهنده برتری این بخش نسبت به سایر ابزارهای مالی در معاملات روزانه است. در همین حال ورود پول حقیقی به بازار قابل‌توجه بود و خریداران حقیقی با ارزش خرید 6/‏10378‌میلیارد تومان حدود 82/‏73درصد از کل خریدها را به خود اختصاص دادند، در حالی که حقوقی‌ها تنها 91/‏15‌درصد از ارزش خریدها را به خود اختصاص دادند.
یکی از نکات قابل‌توجه معاملات این روز، برتری محسوس تقاضا نسبت به عرضه در پنج خط اول نمادهای معامله ‌شده بود. ارزش سفارش‌های خرید در این بخش به 1995‌میلیارد تومان رسید، در حالی که ارزش سفارش‌های فروش تنها 5/‏551‌میلیارد تومان ثبت شد. این موضوع نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و تمایل بیشتر به خرید سهام بود.
از سوی دیگر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز نقش پررنگی در معاملات داشتند. در بخش صندوق‌های سهامی و مختلط 7/‏2‌میلیارد سهم معامله شد که ارزش آن به 5850‌میلیارد تومان رسید. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت با ارزش معاملاتی 7/‏11551‌میلیارد تومان همچنان سهم قابل‌توجهی از بازار را به خود اختصاص دادند. این ارقام نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاران در حال بازنگری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود هستند و تمایل بیشتری به دارایی‌های با ریسک بالاتر، مانند سهام و صندوق‌های سهامی پیدا کرده‌اند. با وجود این آمار امیدوارکننده، بازار همچنان با چهار حس ترس کلیدی روبه‌رو است: ترس از مرز روانی شاخص سه‌میلیونی، کاهش ارزندگی سهام، خروج نقدینگی و تاثیرات احتمالی سیاست‌های داخلی و خارجی. هرچند این نگرانی‌ها تا حدودی بر رفتار سرمایه‌گذاران سایه افکنده است اما ورود جریان‌های نقدینگی تازه و بهبود نسبی قدرت خرید حقیقی‌ها نویدبخش ادامه روند صعودی بازار است.
در ادامه این گزارش، به بررسی دقیق‌تر وضعیت بازار در روز دوشنبه، تحلیل اثرات اخبار و گزارش‌های اقتصادی بر روند معاملات و پیش‌بینی مسیر آتی بازار پرداخته خواهد شد. این تحلیل تلاش می‌کند تا تصویری جامع و شفاف از وضعیت فعلی بازار سرمایه و فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی آن ارائه دهد.
تاثیر گروه خودرویی بر روند کلی بازار
در این روز بازار سرمایه با فضایی متفاوت و قابل‌توجه همراه بود. برخلاف روزهای گذشته که در آن هیجانات منفی و رفتارهای غیرمنطقی بر روند معاملات حاکم بود، این بار نظم برنامه‌ریزی و استراتژی مشخصی در عملکرد خریداران و فروشندگان به چشم می‌خورد. این تحولات نه‌تنها یک سیگنال مثبت برای فعالان بازار محسوب می‌شود، بلکه نشان می‌دهد که پتانسیل بهبود و بازگشت اعتماد به بازار همچنان وجود دارد.
یکی از نکات برجسته معاملات این روز، وابستگی ویژه بازار به گروه خودرویی بود. این گروه، اگرچه به‌طور رسمی به‌عنوان لیدر بازار شناخته نمی‌شود اما تاثیر غیرمستقیم آن بر روند کلی بازار کاملا مشهود است. به نظر می‌رسد این نقش نه‌تنها در جلب توجه سرمایه‌گذاران بلکه در جهت‌دهی به شاخص‌های کلیدی بازار نیز بسیار موثر بوده است.
کاهش فشارهای منفی و بازگشت اعتماد نسبی
بازار دوشنبه در شرایطی فعالیت خود را ادامه داد که نزدیکی به تعطیلات پیش رو، فضایی از احتیاط را در بین سهامداران ایجاد کرده بود. باوجود حجم پایین معاملات و نگرانی‌های عمومی، بازار توانست از فشار منفی روزهای قبل عبور کند. هرچند این وضعیت هنوز به معنای بازگشت کامل اعتماد نیست اما نشان‌دهنده کاهش تدریجی هیجانات منفی و امیدواری بیشتر به آینده است.
میان 2جبهه بدبینی و خوشبینی
بازار در این روز در نقطه‌ای قرار داشت که نه کاملا دلگرم‌کننده و نه به‌طور کامل نگران‌کننده بود. هرچند هیجان فروش نسبت به روزهای قبل کاهش یافته بود اما همچنان رگه‌هایی از ترس و بدبینی در رفتار برخی از فعالان بازار به چشم می‌خورد. این وضعیت، به‌ویژه برای سهامداران تازه‌کار و افرادی که تجربه کمتری در مواجهه با نوسانات بازار دارند، چالش‌برانگیز است.
نقش اخبار و تحولات در جهت‌دهی به بازار
یکی از عوامل کلیدی که در روز دوشنبه بر بازار اثر گذاشت، اخبار و اطلاعات منتشر شده پیرامون مسائل کلان اقتصادی و سیاستگذاری‌ها بود. مسائلی مانند FATF و واگذاری سهام گروه خودرویی‌ها در معاملات روز دوشنبه تاثیر مستقیم داشتند. این موضوع بار دیگر اهمیت اخبار و تحولات جاری را به‌عنوان محرکی برای جهت‌دهی به بازار برجسته می‌کند.
به نظر می‌رسد بازار در نقطه‌ای حساس و تعیین‌کننده قرار گرفته است. در دوره‌های مشابه گذشته، سیاستگذاران معمولا با انتشار اخبار مثبت و ارائه حمایت‌های لازم، بازار را از شرایط بحرانی خارج کرده‌اند. با این حال شرایط فعلی متفاوت به نظر می‌رسد. رشدهای اخیر بازار، تردیدها را افزایش داده و قدرت روانی لازم برای شکستن موج‌های منفی در برخی از سهامداران کاهش یافته است.
بازار از نگاه آمار
بازار سهام در معاملات روز دوشنبه با فضایی متعادل و روبه بهبود همراه بود. در این روز شاخص کل بورس با 41/‏9343 واحد رشد به عدد 86/‏2866653واحد رسید که نشان‌دهنده تقویت جریان تقاضا در بازار است. همچنین، شاخص هم‌وزن نیز با 73/‏1861واحد افزایش، رشدی 21/‏0‌درصدی را به ثبت رساند.
وضعیت معاملات در نمادهای سهامی و حق‌تقدم
بررسی معاملات نمادهای مثبت و منفی بازار نشان می‌دهد که 60‌درصد از نمادهای معامله‌ شده در محدوده مثبت و 40‌درصد در محدوده منفی قرار داشتند. ارزش سفارش‌های خرید در پنج خط اول نمادهای سهام و حق‌تقدم برابر با 1995میلیارد تومان بود که در مقایسه با سفارش‌های فروش به ارزش 5/‏551‌میلیارد تومان برتری چشمگیری داشت.
تحلیل حجم و ارزش معاملات
حجم کل معاملات بازار سهام در این روز به 1/‏25‌میلیارد سهم و ارزش کل معاملات به 6/‏25610میلیارد تومان رسید. در این میان، بخش سهام و حق‌تقدم و صکوک با حجم معاملاتی 9/‏19‌میلیارد سهم و ارزش معاملات 9/‏14058‌میلیارد تومان بیشترین سهم از ارزش کل معاملات را به خود اختصاص دادند.
عملکرد حقیقی‌ها و حقوقی‌ها
در بخش معاملات سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، خریداران حقیقی با خریدهایی به ارزش 6/‏10378میلیارد تومان نقش پررنگی در معاملات ایفا کردند که 82/‏73درصد از کل خریدها را تشکیل می‌دهد. در مقابل، حقوقی‌ها تنها 91/‏15‌درصد از ارزش کل خرید را به خود اختصاص دادند. از طرف دیگر، ارزش فروش حقیقی‌ها به 4/‏9983‌میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده 01/‏71‌درصد از کل فروش‌های روزانه است.
قدرت خریداران حقیقی
یکی از شاخص‌های مهم، قدرت خریداران حقیقی بود که در برخی از نمادهای کلیدی به اعدادی بالاتر از یک(بالاتر از فروشندگان) رسید. به‌عنوان نمونه، در بازار، قدرت خرید در نمادی با ورود پول حقیقی به میزان 1/‏1759‌میلیارد تومان به نسبت 22/‏1برابر برتری قابل‌توجهی را نسبت به فروشندگان ثبت کرد.
عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری
در بخش صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سهامی و مختلط با استقبال بیشتری از سوی سرمایه‌گذاران همراه شدند و در مجموع 7/2‌میلیارد سهم از این صندوق‌ها مورد معامله قرار گرفت. ارزش معاملات در این بخش به 5850‌میلیارد تومان رسید. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت با ارزش معاملاتی 7/‏11551میلیارد تومان سهم قابل‌توجهی از بازار داشتند.
جمع‌بندی وضعیت بازار
معاملات روز دوشنبه نشان داد که جریان نقدینگی در بازار در حال تقویت است و قدرت خریداران حقیقی همچنان بیشتر از فروشندگان بوده است. این روند مثبت، در کنار ورود پول حقیقی می‌تواند به ادامه رشد بازار و افزایش اعتماد سهامداران کمک کند. با این حال، پایدار ماندن این روند به شرایط کلان اقتصادی و ثبات سیاستگذاری‌ها بستگی دارد.
گزارش‌های اقتصادی: عامل تعیین‌کننده مسیر آینده بازار
در کنار اخبار سیاسی و کلان اقتصادی، گزارش‌های بنیادی شرکت‌ها نیز نقش مهمی در تعیین مسیر آینده بازار ایفا می‌کنند. معاملات برخی شرکت‌ها در روز دوشنبه نشان داد که گزارش‌های مثبت می‌توانند به‌عنوان سپری در برابر فشارهای فروش عمل کرده و از کاهش شدید قیمت‌ها جلوگیری کنند. در مجموع، روز دوشنبه نشان داد که بازار همچنان در تلاش برای یافتن تعادل میان خوشبینی و احتیاط است. با این حال، مسیر آینده به‌شدت به نوع و کیفیت اخبار و گزارش‌هایی که منتشر می‌شوند بستگی دارد. در صورتی که این گزارش‌ها توانایی جلب اعتماد سهامداران را داشته باشند، می‌توان انتظار داشت که بازار در مسیر بهبود و رشد قرار خواهد گرفت. در غیر این صورت، ترس و تردید همچنان بر فضای کلی بازار حاکم خواهد بود.
نقش حیاتی گزارش‌های میان‌دوره‌ای در آرامش بازار
در شرایط کنونی بازار سرمایه، گزارش‌های میان‌دوره‌ای به‌عنوان ابزاری کلیدی در کاهش نگرانی‌ها و ایجاد ثبات، نقش ایفا می‌کنند. این گزارش‌ها دو کارکرد اساسی دارند. نخست؛ آنها به سهامداران و فعالان بازار نشان می‌دهند که رشد اخیر بازار، هرچند قابل‌توجه بوده اما همچنان در محدوده‌های منطقی قرار دارد و با اصلاحات جزئی می‌توان به تعادل رسید. دوم؛ این گزارش‌ها می‌توانند به بدبینان بازار یادآوری کنند که در ماه‌های گذشته، در ارزان‌ترین قیمت‌ها، اشتباه‌ترین تصمیمات اتخاذ شده است.
تحلیل اشتباه در مقاطع تاریخی
گزارش‌های فعلی به‌وضوح مشخص می‌کنند که تحلیلگران در مهر و آبان‌ماه با اشتباهاتی تاریخی مواجه بوده‌اند. این اشتباهات منجر به تصمیماتی شد که در نقاط پایین قیمتی، بسیاری را به فروش ترغیب کرد. از سوی دیگر، این گزارش‌ها تاکید می‌کنند که رشد اخیر بازار از نقاطی آغاز شده که قیمت‌ها به‌وضوح غیرمنطقی و غیرقابل توجیه بودند. این در حالی است که هنوز اثر افزایش نرخ ارز در این گزارش‌ها لحاظ نشده است. در نتیجه، انتظار می‌رود گزارش‌های آینده بتوانند با شفاف‌سازی بیشتر نقش حمایتی خود را تقویت کنند.
توری محافظ قیمت‌ها
گزارش‌های مثبت، حتی اگر نتوانند موج‌های قوی صعودی ایجاد کنند، به‌عنوان یک تور محکم عمل کرده و از افت شدید قیمت‌ها جلوگیری می‌کنند. با این حال باید به روی دیگر سکه نیز توجه داشت. برخی از سهامداران نگرانند که گزارش‌های منتشر شده انتظارات بازار را برآورده نکنند و باعث ایجاد موج‌های منفی شوند.
4حس ترس غالب در میان سهامداران
در وضعیت فعلی بازار، چهار نوع ترس عمده میان سهامداران وجود دارد که باید برطرف شوند:
ترس از مرز روانی شاخص سه‌میلیونی: شاخص سه‌میلیونی به‌عنوان یک مرز روانی مهم برای سهامداران عمل می‌کند. این نگرانی وجود دارد که مقاومت در این سطح، مانعی برای رشد بیشتر بازار شود. با این حال، تجربه نشان داده است که این مرزها، هرچند قوی به نظر می‌رسند ولی در نهایت شکسته می‌شوند.
ترس از عدم ارزندگی: بزرگ‌ترین نگرانی برخی سهامداران، احتمال کاهش ارزندگی بازار است. در صورت انتشار گزارش‌های منفی یا بروز تحولات اقتصادی نامطلوب، این نگرانی افزایش می‌یابد. تجربه‌های پیشین نشان داده که گزارش‌های ضعیف و اخبار اقتصادی منفی تاثیر مستقیم و عمیقی بر قیمت‌ها دارند و این موضوع مانع از سرمایه‌گذاری مجدد برخی فعالان در بازار شده است.
ترس از کاهش نقدینگی: حجم پایین معاملات و ترس از خروج نقدینگی از بازار، به‌ویژه در نزدیکی تعطیلات، از دیگر دغدغه‌های اصلی است. این موضوع در صورت ادامه‌دار شدن می‌تواند موجب کاهش اعتماد به بازار شود.
ترس از تصمیمات اشتباه گذشته: برخی فعالان همچنان درگیر حسرت تصمیمات اشتباه گذشته هستند. این دسته، به دلیل تجربه زیان‌های قبلی با دیدی محتاط‌تر به بازار نگاه می‌کنند و از تکرار همان اشتباهات در آینده واهمه دارند.
مسیر آینده بازار به کیفیت و نوع گزارش‌های منتشر شده بستگی دارد. گزارش‌های مثبت می‌توانند به‌عنوان یک محرک، روند صعودی را تقویت کنند، در حالی که گزارش‌های منفی ممکن است جو روانی بازار را به سمت نگرانی و احتیاط سوق دهند. در این میان، سهامداران باید با دقت بیشتری به تحلیل داده‌های بنیادی و گزارش‌های منتشر شده بپردازند تا از فرصت‌های موجود بهره‌برداری کنند.
نگرانی از پیامدهای سیاسی و بین‌المللی
یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار، ورود رسمی ترامپ به کاخ سفید است. این موضوع، حس نگرانی گسترده‌ای را در میان سهامداران و فعالان بازار ایجاد کرده است. بسیاری بر این باورند که ترامپ دوران ریاست‌جمهوری خود را با سیاست‌های تهاجمی و رویکردی طوفانی آغاز خواهد کرد. در چنین شرایطی نقش ایران در معادلات بین‌المللی و تاثیر این تحولات بر فضای اقتصادی کشور به یکی از دغدغه‌های اصلی بازار تبدیل شده است.
تا لحظه نگارش این گزارش، نشانه‌ای از تنش‌های شدید میان ایران و دولت جدید آمریکا دیده نشده است. حتی در برخی موارد، بده‌بستان‌های رسانه‌ای مثبت میان طرفین امیدهایی را زنده کرده است. با این حال سایه این نگرانی بر بازار همچنان سنگین است. این حس ترس، بسیاری از سرمایه‌گذاران را به اتخاذ رویکردی محتاطانه واداشته و برخی دیگر را به خروج از بازار ترغیب کرده است.
در حالی که ترس از اقدامات ترامپ ممکن است تاحدی منطقی به نظر برسد اما وزن دادن بیش از حد به این مساله، می‌تواند مانع از بهره‌گیری بازار از فرصت‌های موجود شود. بازار به‌وضوح به یک آرامش نسبی در فضای بین‌المللی نیاز دارد تا بتواند به رشد پایدار خود ادامه دهد. از این رو، رویکرد تعادلی در ارزیابی پیامدهای این تحولات می‌تواند از تاثیرات منفی این نگرانی‌ها بکاهد.
ارزش معاملات بازار مشتقه بورس کالا به ۳۰همت رسید
ارزش معاملات بازار قراردادهای آتی و اختیار معامله بورس کالای ایران از ابتدای سال جاری تا پایان روز معاملاتی منتهی به ۲۲ دی‌ماه ۱۴۰۳ به ترتیب 29694 و ۱۴۳‌میلیارد تومان بوده است. ارزش قراردادهای اختیار معامله نیز در این مدت 367/1‌میلیارد تومان بوده است. هم اکنون در بازار آتی بورس کالای ایران، قراردادهای آتی صندوق طلای لوتوس، صندوق طلای کهربا، صندوق طلای جواهر، شمش طلا، شمش نقره و زعفران نگین فعال است. صندوق طلای لوتوس، صندوق طلای کهربا، صندوق طلای جواهر، شمش طلا و سکه طلا نیز در بازار قراردادهای اختیار معامله بورس کالا مورد معامله قرار می‌گیرد.
نگرانی از تحقق نیافتن وعده‌های اقتصادی
یکی دیگر از ترس‌های بزرگ فعالان بازار به وعده‌های اقتصادی دولت و تیم سیاستگذاری بازمی‌گردد. کاهش نرخ بهره بانکی که در ماه‌های گذشته به‌عنوان یکی از موتورهای اصلی رشد بازار مطرح بود، اکنون به یک چالش جدی تبدیل شده است.
در هفته‌های اخیر، سیگنال‌هایی مبنی‌بر احتمال کاهش نرخ بهره منتشر شد که موجب افزایش امیدواری سهامداران شد اما اکنون نگرانی‌هایی وجود دارد که شاید این وعده‌ها عملی نشود یا کاهش نرخ بهره کمتر از سطح انتظار بازار باشد. در بهمن‌ماه، تصمیم‌گیری درباره نرخ بهره بانکی و اعلام سیاست‌های جدید، نقشی کلیدی در تعیین مسیر بازار خواهد داشت.
تلاقی نگرانی‌ها در بازار اوراق روند اخیر در بازار اوراق خزانه اسلامی(اخزاها) و رشد نرخ آنها، نشانه‌هایی از چالش‌های احتمالی در سیاستگذاری نرخ بهره ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، دخالت‌های بانک مرکزی در این حوزه به پیچیدگی مساله افزوده است. برخی معتقدند که جریان فروش فعلی بازار، از سوی افرادی هدایت می‌شود که از تصمیمات احتمالی درباره نرخ بهره مطلع هستند و این تصمیمات را به ضرر بازار ارزیابی می‌کنند. بازار انتظار دارد نرخ بهره با کاهش ۴ تا ۵‌درصدی مواجه شود اما اگر این انتظار برآورده نشود، تاثیرات منفی آن بر فضای کلی معاملات قابل‌توجه خواهد بود. این نگرانی در کنار سایر عوامل به مانعی جدی برای بازگشت اعتماد به بازار تبدیل شده است.
رابطه میان اخبار و احساسات بازار
یکی از نکات کلیدی در تحلیل وضعیت فعلی بازار، نقش اخبار و نحوه انتشار آنهاست. بازار سرمایه به‌شدت تحت‌تاثیر اطلاعات و تحولات سیاسی، اقتصادی و گزارش‌های بنیادی قرار دارد. اخبار مثبت می‌توانند به‌عنوان عاملی محرک عمل کرده و روند بازار را به سمت بهبود سوق دهند. در مقابل، اخبار منفی یا تحقق نیافتن انتظارات می‌توانند احساس ترس و تردید را تشدید کنند.
اهمیت گزارش‌های بنیادی
گزارش‌های بنیادی شرکت‌ها نیز یکی از عوامل کلیدی در تعیین مسیر بازار محسوب می‌شوند. این گزارش‌ها نه‌تنها می‌توانند نقش حمایتی در برابر افت قیمت‌ها ایفا کنند، بلکه با شفاف‌سازی وضعیت شرکت‌ها به کاهش نگرانی‌های سهامداران کمک می‌کنند. با این حال، نگرانی‌هایی نیز درباره کیفیت و محتوای این گزارش‌ها وجود دارد. اگر گزارش‌های منتشر شده نتوانند انتظارات بازار را برآورده کنند، ممکن است به عاملی برای افزایش فشار فروش تبدیل شوند.
عبور از بحران با مدیریت ترس‌ها
بازار سرمایه برای بازگشت به تعادل و ادامه روند صعودی، نیازمند مدیریت صحیح این چهار حس ترس است. سیاستگذاران و فعالان بازار باید با ارائه گزارش‌های شفاف و تصمیم‌گیری‌های حمایتی به کاهش این نگرانی‌ها کمک کنند. از سوی دیگر، سهامداران نیز باید با نگاهی منطقی‌تر و ارزیابی دقیق‌تر از شرایط، از تصمیمات هیجانی اجتناب کنند. روند معاملات در روز دوشنبه نشان داد که بازار هنوز ظرفیت بازگشت به مسیر رشد را دارد. با این حال این مسیر به‌شدت وابسته به اخبار، گزارش‌ها و تصمیمات کلان اقتصادی خواهد بود. اگر این عوامل بتوانند اعتماد عمومی را جلب کنند، بازار می‌تواند بر ترس‌ها غلبه کرده و چشم‌اندازی مثبت برای آینده ترسیم کند.