سیگنال مثبت عراق به فشار آمریکا

مهدی مطهرنیا*-تلاش دولت عراق برای ایجاد فضای مثبت در راستای کاهش فشارهای ایالات متحده آمریکا بر دولت عراق مسلم است. به هر تقدیر این روزها آمریکا خود را به عنوان ژاندارم جهانی معرفی کرده و حتی با ادبیات ترامپی به دنبال گرفتن هزینه‌های این ژاندارمی جهان برای ایجاد امنیت بین‌المللی از متحدان در نظام بین‌الملل برای نفوذ منطقه‌ای است. به هر تقدیر آمریکا با عراق دو قرارداد امنیتی بسیار جدی امضا کرده که به امضای اکثریت نمایندگان مجلس عراق هم رسیده است. اگرچه یکی از قراردادها فقط منتشر شده، اما قرارداد پشتیبان آن بسیار مهم است که به ایالات متحده اجازه می‌دهد در ارتباط با مسائل امنیتی، آمریکا به دولت عراق فشار بیاورد.بنابراین دستور عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق در فرمانی ده‌بندی که در آن انحلال گروه‌های شبه‌نظامی از جمله حشدالشعبی عراق را صادر کرده، نشان‌دهنده آن است که نخست‌وزیر عراق در تلاش است این فرمان را عملیاتی و در عین حال با وارد کردن نیروهای حشدالشعبی به نیروهای مسلح عراق به طور رسمی از وجود آنها استفاده کند و به گونه‌ای نشان دهد که نمی‌خواهد دست به نابودی آنها بزند، بلکه کنترل آنها و ورودشان به ارتش عراق را دنبال می‌کند تا بتواند حد واسطی میان نابودی حشدالشعبی و حمایت از این گروه را برای دولت متبوع خود فراهم کند.عادل عبدالمهدی در بند نخست اعلام می‌کند که همه نیروهای حشدالشعبی به عنوان بخش جدانشدنی از نیروهای مسلح مشغول خدمت خواهند بود و هر گونه قوانینی که برای نیروهای مسلح اعمال می‌شود، بر این نیروها نیز اعمال خواهد شد، پس این نیروها درون ارتش عراق قرار می‌گیرند و اگر بخواهند خارج از فرامین ارتش عراق عمل کنند یا اگر اقدامی انجام دهند به نام ارتش عراق خواهد بود و ارتش باید پاسخگوی آن باشد، از این جهت عادل عبدالمهدی در تلاش است با اعلام این فرمان، نخست زمینه‌ساز ایجاد فضای مطلوب میان دولت حاکم بر بغداد و دولت حاکم بر واشنگتن شود و از سوی دیگر از آن برای فرصتی در جهت کنترل نیروهای حشدالشعبی به نفع ارتش عراق استفاده کند.از این جهت در بند دوم شاهد هستیم که نخست‌وزیر عراق در تلاش است تمام نام‌های گروه‌هایی که در نبرد با داعش بودند، حذف و با نام‌های نظامی لشکر، تیپ، یگان و … جایگزین شود. تمام این موارد نشان‌دهنده آن است که عادل عبدالمهدی به دنبال آن است که از این مساله به عنوان فرصت استفاده کند و اجازه ندهد نیروهای حشدالشعبی گسترش بیشتری یافته و در آینده چالش‌های جدی امنیتی حتی برای دولت حاکم بر عراق ایجاد کند، در واقع می‌توان گفت نوعی تمایل درونی دولت عراق برای کنترل حشدالشعبی را هم در بندهای اول تا سوم شاهد هستیم، چراکه در بند سوم نیز گروه‌های وابسته به حشدالشعبی بنا به دستور عادل عبدالمهدی باید تمام ارتباطات سیاسی خود را قطع کنند.در عین حال آمریکا به دنبال محدودسازی ایران در منطقه است و در این بافت موقعیتی و فشار همه‌جانبه واشنگتن بر تهران، هم‌اکنون فشار ایالات متحده بر دولت‌های دوست از جمله دولت حاکم بر بغداد که همواره خود را از نزدیک‌ترین همراهان ایران نشان داده، اعمال شده است. باید گفت بغداد به آنچه در ارتباط با فشار آمریکا بوده، پاسخ مثبت داده و در پی آن است که روزنه‌های امید را برای نیروهای حشدالشعبی در جهت ورود به ارتش عراق و بهره‌برداری از آن در مسیر اهداف خود باز کند، اما آنچه مسجل است با توجه به ورود این گروه به ارتش عراق باید دید در آینده در ارتش چه جایگاهی برای آنها در نظر می‌گیرند و چه برخوردی با آنها خواهد شد.
*کارشناس مسائل بین‌الملل