شاید مذاکره …

«جهان صنعت»- ظریف گفت روحانی حاضر است با ترامپ در نیویورک دیدار کند اما به یک شرط؛ لغو تحریم‌ها در ازای نظارت‌های دائمی بر برنامه هسته‌ای ایران!
این را کریستین امانپور، خبرنگار و مجری شبکه خبری سی‌ان‌ان که روز یکشنبه با محمد‌جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در دفتر نمایندگی کشورمان در نیویورک مصاحبه کرد، گفت. او بعد از این مصاحبه از شرط ظریف برای دیدار روحانی و ترامپ خبر داد. امانپور در حساب توئیتری خود نوشت: «ظریف به من گفت که رییس‌جمهور روحانی حاضر است با (دونالد) ترامپ این هفته در نیویورک دیدار کند، اگر ترامپ حاضر باشد آن چیزهایی که ضروری است را انجام دهد؛ لغو تحریم‌ها در ازای نظارت‌های دائمی بر برنامه هسته‌ای ایران.» وی در ادامه از قول ظریف نوشت: شاخه زیتون همواره روی میز است و ما یک بار دیگر آن را نشان دادیم.
واقعیت آن است که میانجیگری برخی از سران کشورها از جمله ماکرون برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا، در بوق و کرنا کردن پیشنهاد فرانسوی و احتمال ایجاد خط اعتباری برای فروش نفت‌ ایران، باعث شد لحن روسای‌جمهور ایران و آمریکا در اتخاذ مواضع نسبت به یکدیگر نرم‌تر شود و حتی این احتمال قوت گرفت که شاید پیشنهادهای ماکرون به یک خروجی ملموس و عملی برای تنش‌زدایی میان تهران و واشنگتن هم ختم شود به ویژه اینکه سخنگوی دولت و معاون سیاسی وزارت امور خارجه مردم را نسبت به به‌سرانجام رساندن پیشنهاد فرانسه و عدم مخالفت ترامپ برای فروش نفت ایران امیدوار کرده بودند. بعد از این وعده‌ها احتمال دیدار روحانی و ترامپ‌ هم افزایش پیدا کرد؛ موضوعی که توسط ماکرون پیگیری شده بود ولی نتیجه‌‌ عملی نداشت و چون منافع ایران را تامین نمی‌کرد از آن استقبالی هم نشد‌. اما در آن مدت روحانی اظهاراتی متفاوت اما در یک راستا داشت؛ سخنانی که نشان از تغییر رویکرد سختگیرانه ایران نسبت به آمریکا بود. حسن روحانی اعلام کرده بود به خاطر مردم و منافع ملی حاضر است با هر کسی در هر جایی‌ دیدار کند. هرچند وضعیت فعلی نشان می‌دهد ظاهرا سخنانی از این دست از جانب رییس دولت بی‌پایه بود‌. اما این موضع نسبتا نرم در طرف مقابل یعنی آمریکا هم دیده می‌شد و آن، تمایل ترامپ و توئیت‌های مداوم او برای مذاکره با ایران بود. او در این راستا بولتون را از کاخ سفید اخراج کرد تا نشان دهد رویکردش نسبت به ایران تغییر کرده است. ترامپ حتی در اظهاراتی از احتمال کاهش تحریم‌های ایران خبر داده بود تا مقامات ایران را به نحوی پای میز مذاکره بکشاند. اما در نهایت بحث مذاکره نه تنها به نتیجه نرسید بلکه رویکرد مقابله به مثل در دو طرف آشکارتر شد. از سمت ایران، سخنان رهبری و نقشه راه ایشان به مقامات بود که باعث شد خط بطلانی بر موضوع مذاکره با آمریکا کشیده شود. رهبر انقلاب در یکی از دیدارهای اخیرشان احتمال دیدار روحانی و ترامپ را در نیویورک رد و تاکید کردند که هیچ مذاکره‌ای با آمریکا اتفاق نخواهد افتاد. بعد از آن دولتمردان با عدم استقبال از پیشنهاد مذاکره، تنها به بیان شرط و شروط خود اکتفا کردند و آن، لغو تحریم‌ها از جانب ترامپ بوده و هست. به تبع آن، ترامپ هم که نتوانست ایران را تسلیم خواسته‌اش کند به رویکرد سختگیرانه‌اش رو آورد و آن اعمال تحریم‌های جدید، اتهامات به ایران برای نقش داشتن در حمله به آرامکو، سختگیری برای حضور هیات ایرانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل و نهایتا رد درخواست مذاکره از جانب شخص ترامپ بود. او در اظهارات اخیرش وانمود کرد که دنبال گفت‌وگو با ایران نیست و بیشتر به حملات نظامی فکر می‌کند.
اکنون رییس‌جمهور و وزیر امور خارجه ایران در نیویورک هستند و خود را برای سخنرانی کوتاه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل آماده می‌کنند. حسن روحانی می‌تواند در سخنان خود از کارشکنی‌ها و بدعهدی‌های دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا سخن بگوید و برای افکار عمومی جهان روشن کند که اقدامات او تاثیر قابل توجهی در سطح زندگی عادی مردم ایران داشته و نگرانی‌هایی را در سطح منطقه‌ای ایجاد کرده. ایران قرار است در این نشست به اثرات سوء ‌سیاست‌های او بر ثبات و امنیت منطقه اشاره کند و در عین حال در جهت کاهش تنش و درگیری در منطقه دست دوستی به سمت کشورها دراز کند و از کشورها بخواهد برای صلح و ایجاد امنیت در برابر آمریکا یکدست شوند.
اما مهم‌تر از همه دیدارهای دوجانبه ایران با کشورهاست تا در جهت یارکشی به نفع برجام و منفعت ملی، آمریکا را مجاب و تسلیم خواسته‌های خود کنند. در این راستا قرار است رییس‌جمهور با سران کشورهای فرانسه، انگلیس، ژاپن، سوییس، اسپانیا، عراق، سوئد و پاکستان دیدار کند. مضاف بر آن دستگاه دیپلماسی هم قبل از شروع سخنان روحانی در نشست مجمع عمومی تلاش می‌کند زمینه مذاکره طبق شرایط خود را با پالس‌هایی مثبت ایجاد کند. نمونه‌اش اظهارات ظریف است که در مصاحبه با خبرنگار سی‌ان‌ان از شرط لغو تحریم‌ها در ازای نظارت‌های دائمی بر برنامه هسته‌ای ایران سخن می‌گوید؛ موضوعی که می‌تواند کورسوی امیدی در جهت تلاش دو کشور برای حل مناقشات ایجاد کند. هرچند از نظر عقلی و منطقی برقراری مذاکره غیرقابل قبول است چرا که تا‌کنون نه آمریکا با کاهش تحریم‌ها موافقت کرده و نه اعتبار ۱۵میلیارد‌ تومانی که قول کشور فرانسه بوده اجرایی شده. مضاف بر آن هیچ اقدام عملی از جانب اروپا انجام نشده که زمینه دلگرمی را برای ایران فراهم کرده باشد. در نتیجه تلاش برای ایجاد حرکات مثبت از جانب هر کشوری بی‌فایده خواهد بود. اگر آمریکا شرایط ایران را می‌پذیرفت و تحریم‌ها‌ علیه این کشور را لغو می‌کرد در فرصت‌های ۶۰ روزه ایران به اروپا این اقدام انجام می‌شد و مقامات تهران هم برخلاف میل‌شان در جهت کاهش تعهدات هسته‌ای حرکت نمی‌کردند. اکنون مجمع عمومی کار خود را آغاز کرده است اما به صورت عملیاتی و از نظر زمانی امکان تحقق شروط ایران برای بحث مذاکره وجود ندارد. بعید است آمریکا در این یکی دو روز با کاهش تحریم‌های ایران از نظر عملی موافقت کند لذا موضوع مذاکره طبق گفته رهبر انقلاب با توجه به شروط ایران و عدم پذیرش آن از جانب آمریکا منتفی است. ماکرون در این میان گفت: «دو بازیگر در مجمع عمومی سازمان ملل حضور دارند (دونالد ترامپ و حسن روحانی)، بنابراین ممکن است چیزی اتفاق بیفتد.» وی افزود: «تلاش خود را در راستای طرح ابتکاری خود به کار می‌گیرم تا دو طرف را به مذاکره ترغیب کنم.» ماکرون در ادامه گفت: «ما نیاز به هوشیاری در این موضوع داریم.»
حال تنها باید منتظر پیشنهاد و طرح ایران برای ثبات منطقه بود و دید آیا دراز شدن دست دوستی ایران به سمت کشورهای منطقه حمایت آنان را به همراه خواهد داشت و آیا این اجماع، آمریکا را تسلیم خواسته‌های ایران می‌کند؟
اما حسن روحانی دیروز پیش از عزیمت به نیویورک از اهمیت نشست سازمان ملل، کارشکنی‌های آمریکا و طرح ایران برای همکاری دسته‌جمعی درون منطقه خلیج‌فارس سخن گفت. رییس‌جمهور تاکید کرد: مجمع عمومی سازمان ملل سالانه برگزار می‌شود و امسال هفتاد و چهارمین اجلاس است و فرصت مناسبی است که نظرات ملت‌ها و از جمله ملت بزرگ ایران در آنجا بیان و توضیح داده شود.وی اضافه کرد: این اجلاس فرصت مناسبی است تا اقدامات غیرمنصفانه و ظالمانه‌ای که امروز نسبت به ملت ایران روا داشته می‌شود و همچنین مسائل سخت و پیچیده‌ای که امروز منطقه ما با آن مواجه است برای مردم و کشورهای جهان توضیح داده شود.رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه امسال سفر به نیویورک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: احساس ما این بود که آمریکایی‌ها خیلی تمایل ندارند هیات‌های ایرانی در سازمان ملل رفت‌و‌آمد کنند، مصاحبه کنند و در رده‌های مختلف حضور داشته باشند. دلیل آن را باید آمریکایی‌ها توضیح دهند یا از بیان حق می‌ترسند چون حق برایشان خیلی تلخ است و یا دلایلی دارند که می‌خواهند در افکار عمومی مردم خود تاثیر گذاشته نشود.
رییس‌جمهوری تاکید کرد: وقتی آمریکایی‌ها تمایل ندارند که ما در سازمان ملل حضور داشته باشیم ما باید اصرار داشته باشیم که حتما این سفر را برویم. اگر آنها خیلی مایل بودند می‌گفتند که آنها هم تمایل دارند بنابراین معلوم است که خیلی مهم نیست. اینکه آنها تمایل ندارند دلیل بر این است که ضروری است که در سطوح مختلف به سازمان ملل برویم و حرف بزنیم چون ما دارای منطق و استدلال کافی هستیم و دشمنان ما دلایل کافی را در اختیار ندارند.
روحانی گفت: در شرایطی به سازمان ملل می‌رویم که آمریکایی‌ها تحریم ظالمانه خود را نسبت به ملت ایران به حدی رساندند که خودشان اعتراف می‌کنند که چیزی باقی نمانده که ما تحریم کنیم یعنی هر کاری می‌خواستیم انجام دادیم.
وی ادامه داد: اخیرا مجبور شدند از نو شروع کنند. مانند نواری که تمام می‌شود دوباره از اول می‌گذارند، تحریم تمام شده است و دوباره از نو شروع کردند. همان‌هایی را که قبلا تحریم کردند دوباره تحریم می‌کنند که این به معنای استیصال کامل آمریکاست.
رییس دولت تدبیر و امید اضافه کرد: مشخص است این تحریم و فشار حداکثری نتوانست کاری انجام دهد و ملت ما در این یکسال و نیم ایستادگی و مقاومت کردند و روال حرکت اقتصادی در چند ماه اخیر از ماه‌های پیش کمی بهتر شده است و نشان این است که ما توان مقابله کافی با تحریم‌ها را داریم.
رییس‌جمهوری با تاکید بر اینکه در هفته‌های اخیر مسائل منطقه هم حاد شده است، گفت: به غیر از مسائل تحریم، مسائل منطقه حاد شده است، برخوردها و نگرانی‌هایی است که ریشه این نگرانی‌ها مشخص است که از کجاست. اما حادثه که رخ می‌دهد و اتهاماتی که می‌زنند پیداست که آمریکایی‌ها در این منطقه دنبال اهداف دیگری هستند. روحانی با بیان اینکه وزیر خارجه آمریکا به طور مداوم حرف‌های بی‌منطق می‌زند، افزود: متاسفانه این وزیر خارجه تا حالا ندیدم که منطقی حرف بزند که از عجایب تاریخ است که یک وزیرخارجه همیشه حرف‌های ناصحیح و نادرست می‌زند. وی ادامه داد: در مسائل منطقه بیش از آنچه که در مساله آرامکو خسارت وارد شده است، دارند تبلیغ می‌کنند و خسارت‌هایی که ممکن است در دو هفته جبران کرد می‌گویند در یک ماه هم نمی‌شود جبران کرد. دلیل آن این است که آمریکا می‌خواهد این منطقه را به طور کامل تصاحب کند. البته الان می‌گویند می‌خواهیم ما سیستم‌های پدافندی بیاوریم. رییس‌جمهوری یادآور شد: پیداست که می‌خواهند کل نفت مناطق شرقی عربستان را به طور کامل در مشت خود قرار دهند. این دعوا البته مربوط به ما نیست، دعوای آمریکا با چین و دیگران است که از این فرصت سوءاستفاده می‌کنند.
وی گفت: اینکه با عربستان قرارداد بستند که میلیاردها دلار سیستم‌های پدافندی در این منطقه بیاورند مشخص است که آمریکایی‌ها دنبال اهداف دیگری هستند و همه این سرصداها یک بهانه برای حضور بیشتر آنها در این
منطقه است.
طرح ایران برای همکاری دسته‌جمعی درون منطقه
روحانی در بخش دیگری از سخنانش گفت:‌ ما در این اجلاس طرحی برای امنیت منطقه ارائه خواهیم کرد. این طرح درباره یک همکاری دسته‌جمعی درون منطقه خلیج‌فارس است. ما می‌خواهیم همه کشورهای منطقه در این طرح حضور داشته باشند البته این طرحی که در سازمان ملل باز خواهد شد تنها امنیتی نیست، بلکه اقتصادی و سایر مسائل نیز هست، اما در راستای مسائل امنیتی است.
وی افزود: نام این طرح ابتکار صلح هرمز است چون حرف‌های اولش که اچ، او و پی و‌ای است با هم ترکیب می‌شود و نامش امید می‌شود از این رو این ائتلاف به نام ائتلاف امید نامگذاری شده و همه کشورهای ساحلی خلیج‌فارس و منطقه هرمز در این ائتلاف دعوت می‌شوند تا امنیت منطقه را تضمین کنیم.
رییس‌جمهوری ادامه داد: به دلیل اینکه هنوز این طرح باز نشده عکس‌العمل‌ها مشخص نشده، البته آمریکایی‌ها در عکس‌العمل اول گفتند می‌خواهند ببینند این طرح چیست و ابعاد آن را بررسی کنند، بنابراین طرح ما که ارائه خواهد شد، طرح عنوان ابتکار صلح هرمز است.
روحانی تاکید کرد: ان‌شاءالله امیدواریم این طرح را بتوانیم باز و به دنیا اعلام کنیم ایران به دنبال صلح بلندمدت در منطقه است و آمادگی دارد در یک مجمع گفت‌وگو با حضور سازمان ملل حضور یابد.
وی اظهار داشت: ما معتقدیم راه‌حل منطقه از درون منطقه خواهد بود. آنهایی که از بیرون منطقه می‌آیند هیچ‌وقت نمی‌توانند صلح و امنیت را بیاورند کما‌اینکه دیدیم آمریکایی‌ها در این مدت از سال ۲۰۰۱ تا امروز در منطقه هستند. هر روز لشکرکشی کردند و هیچ جا هم نتوانستند امنیتی را به وجود آورند، البته مساله ۱+۴ و مسائل مربوط به هسته‌ای و موضوعی که تحت عنوان کاهش تعهدات ایران است و منطقی را برای این کار داریم را تشریح خواهیم کرد.
رییس‌جمهوری گفت: در سطح وزرا اجلاس ۱+۴ در نیویورک برگزار می‌شود و من بسیار خوشحالم برای اولین بار در تاریخ تخاصم ایران و آمریکا در یک سال و نیم اخیر به نقطه‌ای رسیدیم که آمریکا از لحاظ سیاسی منزوی شده است و همه کشورها (به جز دو سه کشور کوچک از اذناب آمریکا) آمریکا را محکوم می‌کنند. اکثریت قاطع کشورهای جهان کار آمریکا را محکوم می‌کنند، در همین حادثه آرامکو تمام افکار آزاد جهان تجاوز به یمن را محکوم کردند.
وی اضافه کرد: آرامکو محصول تجاوز عربستان و امارات و رژیم صهیونیستی و آمریکا به یمن است. اگر تجاوز نکنند آنها جواب نمی‌دهند. وقتی تجاوز می‌کنند آنها جواب می‌دهند برایشان سنگین است، ظلم و ستمی که خودشان می‌کنند برایشان توجیه دارد، بنابراین در این طرح به دنبال این هستیم که کاهش تعهدات را تبیین کنیم چون در مساله کاهش تعهدات آمریکا نه در آژانس و نه در جای دیگر موفق نشده است.
محمد‌جواد ظریف نیز در مصاحبه‌ای در نیویورک در توضیح اینکه ایران حاضر است تا چه اندازه بهای زیر بار خواسته‌های آمریکا نرفتن را بپردازد، گفت: من به شما اطمینان می‌دهم که آمریکا نخواهد توانست ما را از طریق اعمال[فشار] به زانو دربیاورد. آمریکا می‌تواند توافقی بهتر با ایران داشته باشد اگر از روی احترامی دوجانبه و حرکتی رو به جلو مذاکره کند.
نظر ترامپ درباره احتمال دیدار
با روحانی
از سویی رییس جمهور آمریکا درباره احتمال دیدار با رییس جمهور ایران گفت: ببینم چه می‌شود. ترامپ گفت که آماده است تا طرح پیشنهادی ایران- برای ایجاد ثبات و آرامش در منطقه خلیج فارس- را بشنود. چهارشنبه بعد، نشستی میان چهار کشور از پنج عضو دائمی [شورای امنیت سازمان ملل]، آلمان، من و نماینده ارشد اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد و یک صندلی خالی برای آمریکا وجود دارد اما بلیتی برای آن صندلی وجود دارد و آن، پایبندی به قانون است.