شبی نه‌چندان شیرین

نسترن یوسف‌بکیان- بار دیگر شاهد تکرار تجربه‌ای تلخ از کاهش قدرت خرید مردم هستیم. جشن شب یلدا یا بلندترین شب سال که تا سال‌های نه‌چندان دور با شور و شوق مردم برگزار می‌شد، این روزها دیگر رنگ و بوی سابق را ندارد. گرانی تا جایی پیش رفته است که نه‌تنها برگزاری جشن‌های کهن ایرانی برای بسیاری از اقشار جامعه به امری غیرممکن تبدیل شده بلکه این روزها حتی تامین ضروری‌ترین مایحتاج روزانه نیز کار دشواری است. شاید تا همین چند سال پیش کسی فکرش را هم نمی‌کرد که بازار اقلام غذایی و خوراکی با چنین تورم سرسام‌آوری همراه شود، اما مدیریت ضعیف دولت در بیشتر حوزه‌ها شرایطی را برای مردم ایجاد کرده که هر ساله سفره مردم کوچک‌تر می‌شود. سفره یلدا نیز از این قاعده مستثنی نیست به طوری که می‌توان گفت سفره یلدا نیز پا به پای سفره اقلام غذایی روزانه مردم هر روز کوچک و کوچک‌تر می‌شود.با اینکه گفته می‌شود قیمت بیشتر اقلام مرتبط با شب چله همچون آجیل و خشکبار نسبت به سال گذشته تا حد زیادی با کاهش روبه‌رو شده اما واقعیت این است که افزایش قیمت بنزین بر قیمت انواع کالاها و خدمات سایه انداخته است به طوری که گفته می‌شود افزایش قیمت بنزین و نوسان نرخ ارز تاثیری ۱۲ تا ۳/۱۸ درصدی بر افزایش قیمت کالاها و خدمات داشته که اقلام شب یلدا نیز در زیرمجموعه همین گرانی‌ها دسته‌بندی می‌شوند. از این رو همچنان هزینه‌های مربوط به شب یلدا هیچ هماهنگی‌ای با جیب اقشار متوسط و ضعیف جامعه ندارد. به این ترتیب حتی اگر به طور ناباورانه‌ای تصور کنیم که قیمت کالاها تا سال دیگر با روند کاهشی روبه‌رو شود، باز هم قیمت‌ها هیچ سنخیتی با جیب مردم نخواهد داشت.

چرا که طی ماه‌های اخیر قیمت انواع و اقسام کالاها با چنان روند صعودی عجیب و غریبی روبه‌رو شده است که به تناسب آن دستمزدها نیز باید افزایش پیدا کند. در غیر این صورت سنت‌های قدیمی با توجه به هزینه‌هایی که به همراه دارد، یک به یک از یادها خواهد رفت و اوضاع معیشتی مردم نیز هر روز با بحران شدیدتری روبه‌رو خواهد شد. این در حالی است که به گفته فرامرز توفیقی، رییس کارگروه مزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار در حال حاضر دستمزد کارگران حتی یک‌سوم هزینه‌ها را هم پوشش نمی‌دهد.
به باور کارشناسان اقتصادی، امسال قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافته و هر سال هم نامناسب‌تر از سال‌های گذشته می‌شود چراکه دولت گوش شنوا ندارد و همواره بر پیمودن مسیر غلط خود اصرار دارد. همین موضوع باعث شده که انواع کالاهای مورد نیاز مردم با افزایش قیمت چندین برابری روبه‌رو شود. این در حالی است که چالش‌های موجود در حوزه مدیریت و نظارت باعث شده حتی اگر کالایی با کاهش قیمت هم روبه‌رو شود، باز هم با قیمت‌های بالا به دست مردم برسد. به همین دلیل است که با وجود اظهارنظر مسوولان در مورد کاهش قیمت انواع کالاها از جمله کالاهای مختص شب یلدا، در بازار خبری از کاهش قیمت نیست.
در واقع طی روزهای اخیر با نزدیک شدن به شب یلدا، یک شهر و هزار نرخ در بازار اقلامی همچون شیرینی و شکلات، آجیل و خشکبار، میوه و… حاکم شده و برخی فروشندگان که طی ماه‌های اخیر با رکود بی‌سابقه روبه‌رو بوده‌اند، قصد دارند این روزها ضرر روزهای گذشته را جبران کنند. اگرچه بازار این روزها دیگر رونق سال‌های گذشته را ندارد و حتی اگر فروشندگان کالاهای خود را با تخفیف خاص هم ارائه کنند، بیشتر مردم توان خرید کالاهای مرتبط با شب یلدا را ندارند. به همین دلیل با اینکه سال‌های گذشته شاهد این بودیم که در هفته پایانی آخرین ماه پاییز، مغازه‌ها با رفت‌و‌آمد مشتریان همراه می‌شد اما امسال رونق خاصی در بازار حاکم نیست و بیشتر مردم با خرید چند قلم میوه، بلندترین شب سال را می‌گذرانند. این در حالی است که میوه‌های مخصوص شب یلدا همچون انار و هندوانه نیز در آستانه این شب خاص با افزایش قیمت‌های جدیدی همراه شده‌اند.
افزایش قیمت‌هایی که شب یلدا را با گرانی گره زده و به طور کلی قصه شب چله به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های ایرانی را تغییر داده است اما گویی مسوولان توجهی به کوچک شدن سفره مردم ندارند و سر خود را با ارائه آمار و ارقام غیر واقعی گرم می‌کنند. بر این اساس در سال‌های پیش رو جشن شب یلدا برای عده‌ای خاص که برای این شب هزینه‌های میلیونی را در نظر می‌گیرند، گرمتر می‌شود و در مقابل اقشار متوسط و ضعیف جامعه به کلی سنت‌های قدیمی را از یاد خواهند برد.