شعله‌های اعتراضات گسترده خیابانی داکا

یورونیوز- طی روزهای اخیر اعتراضات گسترده در شهر داکا، پایتخت بنگلادش موجب درگیری معترضین با نیروهای پلیس شده است. درگیری‌های خشن بین دانشجویان، حامیان دولت و نیروهای مسلح پلیس باعث شده تا خشم گسترده عمومی علیه سهمیه‌‌بندی‌های استخدام در مشاغل دولتی بیش از پیش شعله‌ورتر شود. معترضان معتقدند که این سهمیه‌ها تبعیض‌آمیز است.
تلویزیون دولتی بنگلادش روز جمعه پس از آنکه دانشجویان معترض ادعا کردند مقر آن را به آتش کشیدند، دیگر پخش نشد. معترضان خواستار تعطیلی سراسری در کشور هستند که در نوع خود چالش بزرگی برای دولت خانم «شیخ حسینه» نخست‌وزیر باسابقه بنگلادش ایجاد کرده است.
علت اعتراض دانشجویان چیست؟
بسیاری از دانشجویان بنگلادشی خواستار پایان دادن به سیستم سهمیه‌بندی دولتی هستند که به موجب آن قرار است بیش از نیمی از پست‌های استخدام کشوری برای گروه‌های خاص در نظر گرفته شود. بر این اساس، فقط نزدیک به ۳۰‌درصد از این مشاغل که کم هم خواهان ندارد، برای بستگان جانبازان و کهنه‌سربازانی است که در جنگ استقلال‌طلبی بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ میلادی جنگیدند.
اعتراضات دانشجویی در این کشور از دانشگاه‌ها شروع شد و به خیابان‌های بنگلادش سرایت کرده است. به دنبال این ناآرامی‌ها پلیس از گاز اشک‌آور استفاده کرد، خودروهای زرهی وارد تعدادی از مناطق شدند و اینترنت موبایل نیز در شهر قطع شد. یکی دیگر از دلایل این اعتراضات، بیکاری گسترده در بنگلادش است.
بسیاری از نخبگان سیاسی فعلی در بنگلادش از جمله نخست‌وزیر این کشور که دختر شیخ مجیب الرحمان، بنیانگذار بنگلادش مدرن است نیز از همین نسل هستند. شیخ مجیب الرحمان در سال ۱۹۷۵ ترور شد.
معترضان استدلال می‌کنند که این سهمیه‌بندی‌ها تبعیض‌آمیز است و به نفع حامیان حزب حاکم «عوامی لیگ» به رهبری خانم حسینه است.
سهمیه مبارزان آزادی برای اولین بار پس از استقلال بنگلادش اعلام شد. در سال ۱۹۷۷، دولت این سهمیه را به فرزندان مبارزان آزادی و در سال ۲۰۱۰ گسترش داد تا نوه‌های مبارزان آزادی را نیز شامل شود. با وجود اینکه سهمیه‌ها تا حد زیادی در سال ۲۰۱۸ حذف شد اما ماه گذشته، دادگاه عالی بنگلادش سهمیه‌بندی را برای خانواده جانبازان جنگ استقلال بازگرداند و اعتراضات جدیدی را برانگیخت. اگرچه حکم ۵ ژوئن ۲۰۲۴ دادگاه عالی بنگلادش سهمیه‌بندی‌های جدید را لغو کرده بود اما بازگشت سهمیه‌بندی، شعله‌های اعتراض را مجددا برانگیخت.
انیسول حق، وزیر قانون بنگلادش می‌گوید که دولت مایل است با معترضان گفت‌وگو کند اما آنها نپذیرفتند و گفتند که «مذاکره و گشودن آتش با هم امکان‌پذیر نیست». از سوی دیگر ناهید اسلام، هماهنگ‌کننده تظاهرات به رویترز گفته: «ما نمی‌توانیم اجساد کشته‌شدگان را زیر پا بگذاریم تا گفت‌وگو کنیم. پیشنهاد مذاکرات بین دو طرف می‌توانست زودتر انجام شود.» مقامات از روز چهارشنبه هفته گذشته تمام دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را تعطیل کرده و پلیس ضدشورش و نیروهای شبه‌نظامی گارد مرزی را برای حفظ نظم به محوطه دانشگاه‌ها فرستادند. دادگاه عالی بنگلادش در هفتم آگوست (۱۷ مرداد) به درخواست تجدیدنظر درخصوص قانون مشاغل دولتی رسیدگی خواهد کرد. شیخ حسینه، نخست‌وزیر بنگلادش از معترضان خواسته تا آن زمان صبور باشند. با این حال روز یکشنبه دیوان عالی دستور داد که ۹۳‌درصد مشاغل دولتی باید براساس شایستگی تخصیص یابد.