شفافیت بورس نیاز امروز و ضرورت فردا

حسین عبدی *
برای افزایش شفافیت و اعتماد در بورس لازم است مسوولان کاملا قانونمند و بدون تبعیض رفتار کنند و پاسخگوی سهامداران باشند. در کشور ما، نهاد شفافی جهت پاسخگویی به سهامداران وجود ندارد. در زمینه بسته شدن سهام، هرچند سامانه‌‌ای جهت پاسخگویی به سهامداران خرد وجود دارد اما این سامانه آنقدر که لازم است کامل نیست. پاسخگویی نهاد ناظر و سازمان بورس به سهامداران و احترامی که این نهادها برای سهامداران قائل هستند، چه از بعد مصاحبه و چه از بعد اعلام اطلاعات، باعث ناامیدی سهامداران می‌شود. هرچقدر بیشتر در جهت تصویب قوانینی که وظایف مسوولان و ناظرها را توضیح می‌دهند گام برداریم، افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران را بیشتر شاهد خواهیم بود. سرمایه‌گذاران در مورد تفاوت میان اطلاعاتی که به دست آنها می‌رسد با اطلاعات واقعی، بسیار حساس هستند. از یک طرف مصاحبه مسوولان و عدم حمایت از بازار و از طرف دیگر مالکیت ٨٠‌درصدی دولت بر بازار سرمایه، باعث کاهش میزان شفافیت و اعتماد در بورس ایران می‌شود. به همین جهت برای افزایش شفافیت، دولت باید سهام مالکیتی خود را به بخش خصوصی سپرده و زمینه ایجاد این انتقال را هم فراهم کند. یعنی بخش خصوصی واقعی در مقام مدیریت شرکت‌ها قرار گرفته و مدیران شرکت‌ها توسط دولت منصوب نشوند چراکه در حال حاضر برخی مدیران به صورت سلیقه‌ای انتخاب شده‌اند، صلاحیت کافی را ندارند و اثرات تصمیمات اشتباه این افراد به مرور زمان در بازار سرمایه نمود پیدا می‌کند. همچنین لازم است دولت از شرکت‌ها انجام کارهای غیرتخصصی مثل تاسیس نیروگاه برای شرکت‌های فلزی را خواستار نشود. این موضوعات باید به صورت اساسی و بنیادی دنبال شوند. اما متاسفانه بازار سرمایه ایران با این تصمیمات فاصله زیادی دارد و هنوز تا ایجاد شفافیت راهی طولانی در پیش است. یکی از اثرات عدم وجود شفافیت، عدم وجود سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه کشور است. جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از دو بعد دارای ضعف جدی است. بعد اول کمبود دانش در تبلیغات و بازاریابی سرمایه است که از نداشتن ارتباط با دنیا نشات می‌گیرد و دیگری هم به علت وجود شرایط اقتصادی شبه جنگ است. سرمایه‌گذار محتاط است و به ورود به اقتصادی که شرایطی مشابه جنگ را تجربه می‌کند، تمایلی ندارد. قدم اول برای جذب سرمایه‌گذار خارجی به بورس، رفع تحریم‌هاست. سرمایه‌گذار حتی در کشوری که تحریم نیست هم مشکلات زیادی دارد چه برسد به کشوری که با تحریم‌های همه جانبه دست و پنجه نرم می‌کند. تحریم‌ها، وضعیت اقتصادی، مشکلات مربوط به انتقال پول، ریسک‌های مکانیکی مرتبط با بازار، لگ‌هایی که بورس ایران دچار آن است و همچنین مسائل مربوط به بازاریابی و زبان، همگی از موانع اساسی ورود سرمایه‌گذار خارجی به بورس ایران است که لازم است در جهت حل آنها اقداماتی اساسی صورت گیرد.
* کارشناس ارشد بازار سرمایه