شفافیت نفتی آرزویی نزدیک به محال

امروز پنجمین عرضه نفت‌خام در تالار صادراتی بورس کالا انجام می‌شود و این در حالی است که برخلاف آنچه پیش از این تصور می‌شد، سازوکار منظم بورس هم تاکنون نتوانسته فضای دادو ستد طلای سیاه را شفاف سازد.
هنگامی که شرکت ملی نفت در اولین عرضه نفت‌خام سنگین در تالار صادراتی کیش تفاوت دو دلاری با اولین خریداران بورسی را نپذیرفت، انتقادات بسیاری از سوی کارشناسان اقتصادی به عملکرد این شرکت در نحوه معاملات وارد شد چراکه پیش از آن نیز مدتی بود که ارزان‌فروشی نفت ایران در مبادلات با هند در محافل اقتصادی مطرح می‌شد.
و حال که بعد از چند عرضه ناموفق، سرانجام با ارایه تخفیف دو دلار و ۷۵ سنتی به خریدار در چهارمین عرضه نفت‌خام روانه بازار سرمایه شد باید پرسید چرا شرکت ملی نفت به عنوان متولی سرمایه ملی در اولین، دومین و سومین عرضه حاضر به ارایه تخفیفی حتی کمتر از این مقدار به خریداران نشد؟
در حالی که به اعتقاد فعالان اقتصادی ، نحوه برخورد این شرکت با متقاضیان در نخستین عرضه می‌توانست به‌گونه‌ای باشد که با ایجاد جذابیت برای خریداران سرآغازی برای دادوستد گسترده این کالا شود.
اینها همه در حالی است که شنیده‌ها از گوشه و کنار حاکی از آن است که خریدار خودی بوده (یکی از شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت ایران) و نه تنها این تخفیف راه دوری نرفته بلکه نفت هم تنها به تابلو بورس کالا آمد و پس از دقایقی به‌گونه‌ای به فروشنده بازگشته است.
به نظر می‌رسد پس از واگذاری‌های بحث‌برانگیز خصوصی‌سازی به شبه‌دولتی‌ها اکنون باید نظاره‌گر معاملات پیچیده نفتی در بورس کالا باشیم و اقتصاد دولت زده‌مان هم همچنان شاهد گردش منابع از این جیب به آن جیب.