شفافیت و ایجاد ثبات در قوانین

گروه بازرگانی- اجرای قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار از مهم‌ترین درخواست‌هایی که بخش خصوصی از دولت آینده دارد. چرا که به باور فعالان این بخش، اعتقاد به بهبود کسب‌وکار و اجرای قانون در این حوزه می تواند از وضع مقررات خلق‌الساعه و یک‌شبه جلوگیری کند و منجر به ایجاد ثبات در قوانین شود. این در حالی است که فعالان اقتصادی و تجار طی سال‌های اخیر با چنان وضعیت بی‌ثباتی روبه‌رو بودند که منجر به کناره‌گیری برخی از آنان از فضای کسب‌وکار شد.
شمارش معکوس برگزاری سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز شده است و نامزدهای انتخابات نیز در روزها و هفته‌های گذشته، این مجال را داشتند تا در مورد برنامه‌ها و نگرش‌های خود در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد و تجارت با مردم سخن بگویند. در این میان، یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین برنامه‌هایی که این کاندیداها را در معرض قضاوت مردم و به طور خاص فعالان اقتصادی قرار داد، سه مناظره انتخاباتی بود. آنچه اکنون حائز اهمیت به نظر می‌رسد این است که درونمایه این مناظرات تا چه حد در جلب رضایت بخش‌ خصوصی که در سال‌های گذشته به واسطه اعمال تحریم‌ها و البته برخی سوءمدیریت‌ها در داخل دچار رنج و مشقت‌های فراوان شدند، موثر بوده است؟ و پرسش مهم‌تر آنکه، نگاه کاندیداها به موضوع اقتصاد و تجارت تا چه حد با واقعیت‌های این حوزه‌ها همخوانی داشته‌ است؟ و اساسا انتظار فعالان اقتصادی از رییس دولت آینده چیست؟
بر همین اساس محمد لاهوتی و احمدرضا فرشچیان، دو عضو هیات نمایندگان اتاق تهران که ریاست دو کمیسیون «تسهیل تجارت و توسعه صادرات» و «کشاورزی و صنایع تبدیلی» اتاق را برعهده دارند، ایجاد شفافیت و ایجاد ثبات در قوانین و مقررات را به عنوان مهم‌ترین مطالبات بخش خصوصی از دولت آینده عنوان کردند.
رواج اتهام‌زنی
رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با تحلیل سخنان نامزدهای انتخاباتی در مناظره‌ها و آنچه به نقل از آنها در رسانه‌ها منتشر شده است، گفت: چنین به نظر می‌رسد که فضای این دور از انتخابات متفاوت از دوره‌های قبل است. البته در ادوار گذشته نیز موضوع اتهام‌زنی رایج بود اما نه تا این حد که حاشیه‌ها بر متن تفوق داشته باشد. در دوره‌های گذشته، حداقل کاندیداها، برنامه‌ها و تا حدی شیوه اجرای آن را اعلام می‌کردند اما در این دوره، شیوه اجرای برنامه‌های اعلامی مشخص نیست و البته وعده‌ها از قبیل تک‌رقمی کردن تورم ظرف یک سال و ایجاد اشتغال میلیونی در مدت کوتاه داده می‌شود که امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد. یا در مورد وعده‌های مبتنی بر پرداخت یارانه، باید گفت که مشخص نیست، منبع این پرداخت‌ها کجاست.
لاهوتی با اشاره به اینکه موضوعات در همه حوزه‌ها به ویژه در بحث اقتصاد به گونه‌ای به مخاطب القا ‌می‌شد که گویی نامزدهای این دوره از انتخابات، طی دهه‌های گذشته، مسوولیتی در سطوح مدیریتی و تصمیم‌سازی نداشته‌اند، ادامه داد: طیفی از این کاندیداها، همه مشکلات اقتصادی و تجاری کشور را به تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی، نسبت داده و طیف مقابل این استدلال را رد کرده و تحریم‌ها را در بروز این مشکلات بی‌اثر قلمداد کرد. در حالی که این مساله بینابینی بوده و دو عامل تحریم‌‌ها و سوءمدیریت در کنار هم مشکلات کنونی را ایجاد کرده و به آن دامن زده است.
قطع تجارت شرکا به صورت خودخواسته
لاهوتی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه شرکای تجاری ایران عمدتا به دلیل حجم گسترده فعالیت اقتصادی با آمریکا و تهدیدات این کشور به طور خودخواسته تجارت خود با ایران را قطع کرده یا از آن کاستند، ادامه داد: در چنین شرایطی، تلاش برای ایجاد سازوکار تهاتر و بهره‌گیری از پول ملی دو کشور بر اساس آنچه برخی کاندیداها بر‌آن تاکید داشتند، نیز به نتیجه مطلوب نمی‌رسد؛ همان‌گونه که ایجاد این روابط با کشورهایی نظیر روسیه و عراق نیز تاکنون به نتیجه نرسیده و آنها زیربار چنین مکانیسمی نرفته‌اند.
لاهوتی سپس به انتظارات بخش خصوصی از رییس دولت آینده پرداخت و «اعتقاد به بهبود کسب‌وکار و اجرای قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار» را به عنوان یکی از مهم‌ترین مطالبات برشمرد و گفت: نتیجه اجرای این قانون، جلوگیری از وضع مقررات خلق‌الساعه و یک‌شبه و البته ایجاد ثبات در قوانین خواهد بود.
«اجرای دقیق اصل ۴۴ قانون اساسی و واگذاری بنگاه‌ها به افراد صاحب صلاحیت و فعالان اقتصادی شناسنامه‌دار»، «حذف ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی و پرداخت یارانه به دهک‌های نیازمند به جای پرداخت‌های عمومی» و «توجه به اصل شفافیت» از دیگر مواردی بود که لاهوتی از آنها به عنوان انتظارات از رییس‌جمهور آینده مطرح کرد. او همچنین گفت: انتظار از رییس‌جمهور آینده این است که در حوزه صادرات، نسبت به اعمال ممنوعیت‌های صادراتی وسواس داشته باشد و تنها بر اساس نص قانون که ماده ۳۷ قانون رفع موانع تولید است، اقدام کرده و از اعمال ممنوعیت‌های یک‌شبه پرهیز کند.
تامین همه نیازها از طریق کشورهای همسایه مقدور نیست
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران نیز با اشاره به آنچه که از زبان برخی نامزدهای این انتخابات با مضمون بلااثر کردن تحریم‌ها در تجارت و گسترش روابط تجاری با کشورهای مختلف مطرح شد، گفت: نقل و انتقال پول در مبادلات تجاری از کانال‌های مشخصی انجام می‌گیرد. مگر آنکه قرار باشد مانند آنچه ظرف سال‌های گذشته انجام گرفته، انتقال وجوه به شیوه‌های غیرسیستماتیک انجام شود. در واقع می‌توان نقل و انتقال‌ها را به صورت غیرسیستماتیک با برخی کشورهای همسایه تا حدی و نه در سطحی گسترده و البته با هزینه بالا به انجام رساند.
احمدرضا فرشچیان گفت: توجه به این نکته ضروری است که تامین همه نیازهای کشور از طریق کشورهای همسایه نیز مقدور نیست. متاسفانه این کشورها نیز از لحاظ تولید و تجارت دچار ضعف بوده و قادر به تامین همه نیازهای ما نیستند. مگر اینکه آنها کالاهای مورد نیاز ایران را از کشور‌های ثالث تهیه کنند و ایران نیز ناگزیر باشد این کالاها را با هزینه بالاتر از‌‌ آنها خریداری کند که البته این راه‌حل نیز برای تامین کالاهای مورد نیاز در حجمی محدود قابل انجام است.
فرشچیان با بیان اینکه برنامه‌های کاندیداهای انتخابات پیش رو در حوزه تجارت ممکن است در مقیاس کوچک عملیاتی باشد اما در مقیاس کشوری چندان قابل اجرا به نظر نمی‌رسد،‌ گفت: مهم‌ترین انتظاری که فعالان اقتصادی و بازرگانان از رییس‌جمهور آینده دارند، شفافیت و ایجاد ثبات در قوانین است.