شوک به تجارت آزاد

روبرتو آزودو، رییس سازمان تجارت جهانی که مسوولیتش ایجاد نظم و ترتیب در روابط تجاری بین‌المللی است، پنجشنبه گذشته به طور غیرمنتظره از مقامش استعفا داد.
بر این اساس آزودو ماه آگوست سال ۲۰۲۰، یعنی یک سال پیش از پایان رسمی دوره ریاست، پست خود را ترک می‌‌کند. این استعفا، فاکتور دیگری به ناپایداری تجارت جهانی در فضای مه‌آلود ناشی از شیوع ویروس کرونا و تشدید درگیری تجاری افزوده است.
فعالیت‌های سازمان تجارت جهانی از اواخر سال گذشته به دلیل اقدامات دولت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، که از تایید نامزدهای پیشنهادی برای پر کردن جای خالی اعضای هیات‌مدیره این نهاد خودداری کرده، عملا فلج شده است.
با استعفای آزودو، که مقامات این سازمان و اتحادیه اروپا را غافلگیر کرده، سازمان تجارت جهانی یکی از حامیان تجارت آزاد و همکاری‌های بین‌الملی را از دست داد؛ فردی که دیدگاه‌هایش با دیدگاه‌های دونالد ترامپ در زمینه تجارت جهانی مغایرت داشت.
روبرتو آزودو برزیلی ۶۲ ساله از سپتامبر ۲۰۱۳ در این سمت است و چهار ساله دوم را از سپتامبر ۲۰۱۷ آغاز کرد. منابع آگاه گفته‌اند که یکی از چهار معاون فعلی آزودو قرار است به این سمت منصوب شود. پیش از این دونالد ترامپ گفته بود که لازم است سازمان تجارت جهانی اصلاحات اساسی در ساختار خود انجام دهد و مطرح کرده بود که احتمالا واشنگتن از عضویت این سازمان درمی‌آید.
جاش لیپسکی، مدیر برنامه جهانی تجارت و اقتصاد در شورای آتلانتیک در واشنگتن می‌گوید که شیوع جهانی کرونا بدترین شوک برای تجارت جهانی است که در طول زندگی ما رخ داده و از دست دادن رییس سازمان تجارت جهانی یک ضربه جدی است چراکه سیستم تجارت جهانی در هم ریخته و برای منظم کردن آن به یک رهبر نیاز است.
سازمان تجارت جهانی یک سازمان بین‌المللی است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل می‌کند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که موافقتنامه‌های (حدود ۳۰ موافقتنامه) این سازمان را امضا کرده‌اند. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو، سوییس قرار دارد. تا سال ۲۰۱۶ تعداد ۱۶۴ کشور عضو این سازمان شده‌اند.
تجارت جهانی به دلیل جنگ‌ تجاری ترامپ با اروپا و چین در ماه‌های گذشته در حال کاهش بوده و از زمان شیوع جهانی ویروس کرونا سقوط بیشتری را تجربه کرده است. سازمان تجارت جهانی پیش‌بینی کرده است که تجارت جهانی می‌تواند تا یک‌سوم کاهش یابد؛ کاهشی که از زمان رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰ تاکنون سابقه نداشته است.
اخیرا روبرتو آزودو از اینکه ایالات متحده آمریکا، اروپا و چین و سایر کشورهای بزرگ جهان نتوانسته‌اند در مواجهه با شیوع کرونا اقدام مشترک انجام دهند، ابراز ناامیدی کرده بود.
رییس مستعفی سازمان تجارت جهانی پیش‌تر گفته بود یا کشورهای جهان شروع به گفت‌وگو برای یافتن راه‌حل‌های مشترک می‌کنند یا همگی باید هزینه سنگینی بپردازیم.