شوک جانشینی در کاخ سفید

ایلیا حسامی- در ۳۱تیر‌ماه، اخباری مبنی بر انصراف جو بایدن، رییس‌جمهور کنونی ایالات‌متحده از انتخابات ریاست‌جمهوری آبان‌ماه منتشر شد. بایدن یکشنبه شب گذشته در اکانت ایکس (توئیتر سابق) خود نوشت: «معتقدم به نفع حزب من و کشورم است که کناره‌گیری کنم و روی تحقق وظایفم به عنوان رییس‌جمهور در دوران باقی‌مانده‌ام تمرکز کنم.»
انصراف بایدن از انتخابات در حالی صورت گرفت که درخواست‌های درون حزبی دموکرات‌ها برای کناره‌گیری او از انتخابات به شدت افزایش یافته بود.
بایدن در نامه‌ای که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، از معاون خود یعنی کاملا هریس قدردانی کرده و از او برای اینکه در تمام امور یک شریک فوق‌‌العاده بوده تشکر کرده است. پس از اعلام این خبر، فقط در عرض چند ساعت مبلغ ۵۰‌میلیون دلار از سوی مردم برای کمپین انتخاباتی کاملا هریس جمع‌آوری شد.
پس از آخرین مناظره دونالد ترامپ و جو بایدن، برخی از چهره‌های سرشناس دنیای سیاست از بایدن درخواست داشتند که از رقابت برای ریاست‌جمهوری آمریکا انصراف دهد، اما بایدن در صحبت‌های خود اعلام کرده بود که به حضورش در انتخابات ادامه خواهد داد و حتی خودش را بهترین رقیب برای شکست ترامپ معرفی کرد. با این حال پس از گاف‌ها و رفتار عجیبش پس از مناظره و در هفتاد و پنجمین نشست سران ناتو و دیگر محافل سیاسی، اعتراض‌ها نسبت به حضور وی در انتخابات شدت گرفت.
این اعتراضات تا جایی پیش رفت که مایک کویگلی، نماینده حزب دموکرات کنگره آمریکا از ایالت ایلینوی و آدام شیف، نماینده دموکرات ایالت کالیفرنیا نسبت به حضور وی در انتخابات ابراز نگرانی کردند. بایدن ۸۱‌ساله که برای این کار به شدت از سوی هم‌حزبی‌های خود تحت فشار بود، پیشتر گفته بود که تنها در صورت ابتلا به بیماری یا تشخیص پزشکان از رقابت کنار خواهد رفت.
لازم به ذکر است کمی بعدتر از خبر انصراف بایدن از انتخابات، مقام‌های حزب جمهوریخواه از او خواستند که از سمتش به عنوان رییس‌جمهور نیز استعفا دهد. به عقیده استیو داینس، رییس بازوی تبلیغاتی حزب جمهوریخواه، اگر بایدن قادر به رقابت در انتخابات نیست، قادر به خدمت به عنوان ریاست‌جمهوری هم نخواهد بود. همچنین مایک جانسون رییس مجلس نمایندگان گفته است که اگر بایدن از رقابت‌ انتخاباتی کنار بکشد، از ریاست‌جمهوری نیز باید استعفا دهد.
این خبر با واکنش‌های گسترده‌ای از سوی دیگر سیاستمداران روبه‌رو شد. نانسی پلوسی، باراک اوباما، بیل و هیلاری کلینتون، زلنسکی، جاستین ترودو، اولاف شولتز، رابرت‌ هابک، کایر استارمر، دونالد تاسک، مایکل مارتین و پدرو سانچز از کسانی بودند که از بایدن و اقدامات او در دوران قدرتش قدردانی کردند.
البته در میان این قدردانی‌ و تشکرها، برخی افراد نظرات متفاوتی داشتند چراکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده و کاندید انتخابات ریاست‌جمهوری آبان‌ماه، معتقد است که جو بایدن بدترین رییس‌جمهور تاریخ ایالات‌متحده آمریکا است و تاکنون سابقه نداشته که رییس‌جمهوری مانند او به همه کشور زیان برساند. ترامپ در شبکه اجتماعی متعلق به خودش گفت که بایدن کلاهبردار صلاحیت نامزدی و همچنین ریاست‌جمهوری را نداشت. گفتنی است دونالد ترامپ مدعی شده که شکست کاملا هریس، آسان‌تر از شکست بایدن است.
اهمیت نمی‌دهیم
در کیلومترها دورتر، یعنی مسکو، سخنگوی کرملین بار دیگر تاکید کرد که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برای مسکو اهمیت چندانی ندارد. سخنگوی کرملین یکشنبه شب در مصاحبه‌ای گفت: «برای ما اولویت دستیابی به اهداف عملیات ویژه نظامی است، نه نتایج انتخابات در آمریکا. تا برگزاری انتخابات آمریکا چهار ماه مانده و در این مدت زمان، ممکن است بسیاری از چیزها تغییر کند. لذا باید به روند اوضاع توجه داشته باشیم و ببینیم چه خواهد شد.»
دبیر مطبوعاتی ولادیمیر پوتین چند روز پیش گفته بود که در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ امکان مذاکره میان آمریکا و روسیه وجود داشته است که این امر موجب تمایز دولت ترامپ از دولت بایدن می‌شود.
خروج بایدن ضمانتی بر شکست ترامپ است؟
پس از خروج بایدن از دور انتخابات ریاست‌جمهوری که با استقبال مقام‌های غربی همراه شد، سوالی که در ذهن بسیاری شکل می‌گیرد، این است که آیا بایدن با خروجش از انتخابات می‌تواند مانع پیروزی رقیب سرسختی مانند دونالد ترامپ شود؟
به گمان عده‌ای خروج بایدن می‌تواند شروع تازه‌ای برای دموکرات‌ها باشد چراکه پیش از خروج بایدن از انتخابات، او در بسیاری از نظرسنجی‌های داخل آمریکا با اختلاف نسبتا زیادی نسبت به دونالد ترامپ عقب بود. حال پس از انصراف رییس‌جمهور کنونی ایالات‌متحده، دموکرات‌ها دو روش برای انتخاب جایگزین در انتخابات پیش‌رو دارند. از نظر فنی، معاون رییس‌جمهور یعنی کاملا هریس به طور خودکار جایگزین او در انتخابات نمی‌شود. قانون اساسی ایالات‌متحده می‌گوید معاون رییس‌جمهور در صورت فوت یا ناتوانی رییس‌جمهور مستقر، مقام او را می‌گیرد. با این حال، قانون اساسی روند درون‌حزبی انتخاب نامزدها را تنظیم نمی‌کند. در این میان هریس قبلا موافقت خود را برای نامزدی برای حزب دموکرات اعلام کرده بود. او در بیانیه‌ای کتبی گفته است: «افتخار می‌کنم که از حمایت رییس‌جمهور برخوردارم و قصد دارم این نامزدی را کسب کنم و برنده شوم.»
در همین راستا روزنامه دی‌ولت آلمان هم در مطلبی با تیتر «کناره‌گیری بایدن شانس یا خطری برای دموکرات‌ها» نوشت: پس از مناظره سه هفته پیش و عملکرد فاجعه‌بار بایدن، رییس‌جمهور آمریکا از رقابت‌های ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کرد. در بخش دیگری از این مطلب آمده است: در 5نوامبر 2024 مشخص خواهد شد که جمهوریخواهان یا دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز خواهند شد. در عین حال، این تصمیمی است که تاثیر مشخصی بر اروپا از جمله آلمان نیز خواهد داشت.
انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا در 5نوامبر مصادف با 15آبان ماه برگزار می‌شود. به عقیده بسیاری، دو کاندید نهایی که با یکدیگر به رقابت می‌پردازند، دونالد ترامپ، چهل و پنجمین رییس‌جمهور آمریکا و کاملا هریس معاون رییس‌جمهور کنونی خواهند بود. براساس نظرسنجی‌های برگزار شده پس از اعلام خروج بایدن از این رقابت‌ها، شانس هریس کمتر از ترامپ بوده اما بیشتر از شانس بایدن است. اگرچه این نظرسنجی‌ها موجب ایجاد یک خوش‌بینی در حزب دموکرات شده است اما همچنان ترامپ با تکیه بر حادثه تیراندازی‌اش که هفته پیش رخ داد، مشغول جذب آرا در ایالت‌های مختلف است و باید دید دموکرات‌ها برای شکست ترامپ که او را خطری حاد علیه دموکراسی آمریکا می‌دانند چه نقشه‌ای در سر دارند.