شکاف در خاندان سعودی

سفر نخست‌وزیر اسراییل به عربستان و دیدار او با ولیعهد سعودی در شهر نیوم منجر به بروز منازعه میان دو جناح خاندان حاکم درباره مساله فلسطین شده است.
منابع مطلع از دودستگی در عربستان درخصوص فلسطین به ویژه در پی سفر اخیر بنیامین نتانیاهو به عربستان و دیدارش با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی خبر دادند و اعلام کردند این مساله به منازعه میان دو جناح خاندان حاکم شده است؛ جناح نخست مساله عادی‌سازی روابط با اسراییل را منوط به برپایی کشور مستقل فلسطین در چارچوب مرزهای سال ۱۹۶۷ میلادی کرده اما جناح دوم به رهبری بن سلمان در تلاش است تا در موقعیت مناسب و هر چه زودتر، روابط عربستان با اسراییل را عادی‌سازی کند.
در همین رابطه، دو هفته پس از دیدار نتانیاهو با بن‌سلمان در شهر نیوم، ترکی الفیصل، شاهزاده سعودی نزدیک به پادشاه عربستان در نشست گفت‌وگوی منامه، اسراییل را قدرتی استعماری و غربی قلمداد کرد که خانه‌های فلسطینیان را ویران می‌کند و هر کسی را بخواهد به قتل می‌رساند.
این سخنان الفیصل به مثابه سیلی محکمی بر چهره گابی اشکنازی وزیر خارجه اسراییل بود که مستقیما بعد از او سخنرانی کرد و در آن از اظهارات این شخصیت سعودی به شدت انتقاد کرد. اما سخنان ترکی الفیصل در این برهه زمانی حائز اهمیت است به ویژه که وی به مدت ۲۰ سال سکان دستگاه اطلاعاتی عربستان را به دست داشته و سفیر این کشور در واشنگتن و لندن بوده و طی مسوولیت خود بارها با اسراییلی‌ها به صورت غیررسمی دیدار کرده است.
در این میان، این اظهارنظر الفیصل کاملا با سخنان بندر بن سلطان، دیگر شخصیت پرنفوذ سعودی، در تناقض است به طوری که بن سلطان پیش‌تر به شدت رهبران فلسطینی را به مخالفت کورکورانه با عادی‌سازی روابط میان اسراییل و برخی کشورهای شورای همکاری متهم و از آنها انتقاد کرده بود.
در درون خاندان پادشاهی عربستان چه می‌گذرد
منابع آگاه تصریح دارند که اظهارات ترکی الفیصل و بندر بن سلطان بیانگر دو دیدگاه و اندیشه متناقض در رابطه با مساله عادی‌سازی روابط با اسراییل است.
الفیصل که منتسب به دیدگاه ملک سلمان است، به نقطه‌نظر سنتی عربستان مبتنی بر تشکیل کشور مستقل فلسطین در چارچوب مرزهای ۱۹۶۷ به پایتختی بیت المقدس شرقی و حل مشکل پناهجویان فلسطینی پایبند است. با توجه به قرارگیری مکه مکرمه و مدینه منوره در عربستان و حضور میلیون‌ها مسلمان در آن، ملک سلمان با هر گونه تحرک دیپلماتیک که منجر به تضعیف جایگاه عربستان در میان مسلمانان شود، موافق نیست. در مقابل، بن سلمان، ولیعهد سعودی آماده است تا هر چه سریع‌تر به قطار عادی‌سازی روابط میان کشورهای شورای همکاری بپیوندد و اهتمام چندانی به ابتکار صلح عربی ندارد. در همین رابطه، وال‌استریت جورنال پیش‌تر نوشته بود که بن‌‌سلمان به دلیل نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و ادامه نیافتن دولت ترامپ، از موافقت نهایی با عادی‌سازی رابطه پا پس کشیده است. به نوشته وال‌استریت ژورنال، محمد بن‌سلمان با این هدف که از عادی‌سازی رابطه عربستان با اسراییل به عنوان برگ بازی در برابر دولت جو بایدن استفاده کند، اعلام عادی‌سازی رابطه با اسراییل را در حال حاضر مناسب ندانست و وی مایل به داشتن مناسبات خوب و به دور از تنش با دولت بعدی آمریکا است. این در حالی است که دولت عربستان بار دیگر با تاکید بر اهمیت مساله فلسطین، سیاست شهرک‌سازی‌های رژیم صهیونیستی در اراضی فلسطینیان را محکوم کرد. کابینه عربستان بار دیگر تاکید کرد که مساله فلسطین یک مساله محوری عربی است و «عربستان در دفاع از آن دریغ نکرده است.» کابینه عربستان همچنین مدعی شد: فلسطین همچنان در راس موضوعاتی است که عربستان در سیاست خارجی خود از آن حمایت می‌کند.
این کابینه بر تعهد ریاض در «حمایت از صلح، پایبندی به ابتکار صلح عربی ۲۰۰۲، قطعنامه‌های بین‌المللی درباره فلسطین و همبستگی با مردم فلسطین و اهمیت توقف اشغالگری‌های اسراییل و شهرک‌سازی‌های آن در اراضی فلسطینی که نقض آشکار قوانین بین‌المللی و مانعی برای دستیابی به صلح پایدار و همه‌جانبه است» تاکید کرد.
این در حالی است که اخیر اخباری از سفر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به ریاض و دیدار با ولیعهد این کشور منتشر شد که به گفته برخی تحلیلگران نشان از تمایل ریاض برای عادی‌سازی روابط با طرف اسراییلی دارد.