شیراز؛ شهر باغ‌های بهشتی

نادر نینوایی- شیراز را باید بحق برند گردشگری ایران دانست. شهری که در پس فضای پر‌جنب‌وجوش و شاعرانه حافظیه و یادگارهای تمدنی ارگ کریم‌خانی، شور و شوق و مهمان‌نوازی مردم آن در یاد و خاطره گردشگرانی که به این شهر سفر می‌کنند، باقی می‌ماند. در هر گوشه و کنار شیراز می‌توان نظاره‌گر غرفه‌های صنایع‌دستی بود که با ارائه آثار نفیس کاشی هفت‌رنگ و تولیدات سایر هنرهای سنتی، نمودی از هنر اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارند.
باغ‌های زیبا و درختان سرسبز اما مهم‌ترین شاخصه این شهر هستند و در همه جای شیراز دیده می‌شوند. چناچه دل در گرو دیدن زیبایی‌های طبیعی و تاریخی داشته باشید، با گشت و گذار در اماکنی نظیر باغ نارنجستان، باغ ارم و باغ عفیف‌آباد، می‌توانید این فرصت را داشته باشید که از ترکیب تاریخ و طبیعت در باغ‌های اصیل ایرانی لذت ببرید و شیراز را از دریچه جاذبه‌های متفاوت‌تر شهری آن ببینید.
باغ نارنجستان یادگاری از دوران قاجار
شیراز بیش از هر چیز با باغ‌های ایرانی و زیبایش در خاطره‌ها مانده است. یکی از این باغ‌ها باغ نارنجستان است که در خیابان لطفعلی‌خان زند واقع شده و قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. درختان بلند و زیبا و حوض وسیع روبه‌روی عمارت، نمایی فاخر برای این باغ ایرانی ایجاد کرده است. پس از وارد شدن به بنای عمارت هم می‌توانید نظاره‌گر منبت‌کاری‌های هنرمندانه و سقف‌های آراسته‌شده با هنرهای سنتی ایرانی باشید. تلفیقی از مقرنس‌کاری، گچ‌کاری، آجرکاری و کاشی‌کاری برای تزیین گوشه‌های مختلف خانه به کار رفته است. فضای باغ نیز با درختان بلندقامت که هریک به قرینه دیگری قرار گرفته‌اند، تصویری زیبا از یک باغ ایرانی را ارائه می‌کند.
عمارت اصلی باغ نارنجستان در بخش شمالی مجموعه است و ستون‌های بلند آن که از جنس سنگ مرمر سفید ساخته شده، ظاهری زیبا به این بنای تاریخی بخشیده است. در درون عمارت موزه‌ای از آثار اکتشافی باستان‌شناسان به نمایش درآمده تا لذت بازدید از این باغ زیبا برای بازدیدکنندگان چند برابر شود.
باغ عفیف‌آباد و باغ دلگشا
شیراز را بحق باید شهر باغ‌های زیبای ایرانی دانست. افزون بر باغ نارنجستان که ذکر آن رفت دو باغ عفیف‌آباد و دلگشا نیز هر یک نمودی از اوج هنرمندی گذشتگان در عرصه باغ‌سازی هستند.
در باغ عفیف‌آباد می‌توانید نظاره‌گر شاهکاری از هنر گل‌آرایی باشید. قدمت بنای ایجادشده در این باغ به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار می‌رسد. معماری دو طبقه عمارت با پله‌هایی که همچون فرش در مسیر ورودی قرار گرفته و با ستون‌های سر به فلک کشیده و سفیدرنگی که گویی دستان عمارت هستند که به سوی آسمان دراز شده‌اند، جلوه‌ای بحق شکوهمند و پرفروغ دارند.
در گوشه و کنار عمارت باغ عفیف‌آباد می‌توان نظاره‌گر تزیینات هنرمندانه معماران ایرانی بود. امروز این بنا به موزه نظامی تبدیل شده است و با بازدید از آن امکان آشنایی با تاریخ صنعت نظامی در ایران را نیز خواهید داشت. باغ عفیف‌آباد با درختان سر به فلک کشیده و گل‌های رنگارنگش در قالبی مستطیلی شکل ایجاد شده است. جالب آنکه سبک گل‌آرایی به‌کاررفته در این باغ با الهام از باغ‌های سنتی ایرانی است. تکمیل‌کننده زیبایی‌های باغ عفیف‌آباد اما سرو، چنار، بید و کاج‌هایی است که در گوشه و کنار آن ظاهری زیبا به این باغ ایرانی بخشیده‌اند.
برای آنکه نمایی بهتر از باغ‌های شیراز به دست آورید، حتما باید سری هم به باغ دلگشا بزنید که اولین سازه کلاه فرنگی در ایران در این باغ واقع شده است. باغ دلگشا در محله سعدیه قرار دارد و جریان آب قنات آرامگاه سعدی به باغ دلگشا هم می‌رسد. باغ دلگشا با انبوهی از درختان گردو، سرو، کاج، نارنج و پرتقال محصور شده است.
یک عمارت تماشایی نیز به نام ساختمان کلاه فرنگی در باغ واقع شده است. حوض هشت‌ضلعی این باغ تکمیل‌کننده زیبایی‌های باغ دلگشا است. در حال حاضر ساختمان کلاه‌فرنگی باغ دلگشا تبدیل به موزه‌ای برای نمایش سکه‌های باستانی، تمبرهای تاریخی و دوچرخه‌های قدیمی شده است.
باغ نظر و باغ ارم
علاوه‌بر باغ‌های مورد اشاره، باغ‌های تماشایی دیگر نیز در شهر شیراز واقع شده‌اند که از آن جمله می‌توان به باغ موزه نظر اشاره داشت که قدمت آن به دوره زندیه می‌رسد و مقبره کریم‌خان زند نیز در همین باغ قرار دارد.
درختان بلندبالا و گل‌های آراسته و حوض و فواره‌ای زیبا نیز در باغ نظر قرار دارند. در درون این باغ عمارتی هشت‌ضلعی به دستور کریم‌خان زند ساخته شده که در آن دوران مراسم تشریفاتی برای میزبانی از نمایندگان سایر کشورها در آن برگزار می‌شده است. امروز اما این عمارت قدیمی تبدیل به موزه‌ای به نام موزه پارس شده است. در این موزه می‌توانید نظاره‌گر ظروف سفالی، سکه‌های قدیمی و انواع مهر باشید. نقاشی‌های دیواری، مقرنس‌کاری‌ها، کاشی‌کاری‌ها و نمای تمام‌رنگی داخل ساختمان تصویری از عمارتی فاخر را پیش چشم بازدید‌کنندگان به نمایش می‌گذارد.
گل سرسبد باغ‌های شیراز اما باغ ارم این شهر است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. گذرگاه ورودی باغ ارم تصویری خیره‌کننده از باغ ایرانی را که به عمارتی فاخر ختم می‌شود به نمایش می‌گذارد. جوی آبی با کف کاشی‌کاری‌شده، از میانه مسیر می‌گذرد و دو سوی پیاده‌راه را درختان سر به فلک کشیده‌ای که در فواصل منظم قرار گرفته‌اند، پوشانده است.
عمارت باغ ارم درواقع شاهکاری از معماری اصیل ایرانی است. بازی رنگ‌ها در کاشی‌کاری‌ها و نقاشی‌های دیواری ورودی عمارت هوش از سر آدمی می‌برد. درهای چوبی این بنا منبت‌کاری شده است و در هر گوشه آن می‌توان نمودی از هنر و ریزه‌کاری‌های هنرهای سنتی ایرانی را دید. در درون این عمارت هم می‌توانید نظاره‌گر موزه سنگ و گوهر دریای نور باشید و انواع مختلفی از سنگ‌های قیمتی جهان را به تماشا بنشینید. در درون این باغ امکان ثبت تصاویر با لباس سنتی نیز فراهم شده است.
همچنین اگر علاقه‌مند به خرید صنایع‌دستی، یا سوغات شیراز هستید، می‌توانید از غرفه‌های تعبیه‌شده در درون باغ خریداری کنید.
در نهایت باید افزون بر آنچه ذکر شده به باغ جهان‌نما نیز اشاره داشت. این باغ بعد از دروازه‌قرآن شیراز واقع شده و در همسایگی حافظیه است و با بازدید از آن می‌توانید با یک تیر دو نشان زده و هم‌زمان هم از آرامگاه حافظ دیدن کرده و هم لذت بازدید از یکی دیگر از باغ‌های بهشتی شیراز را به دست آورید.