صادرات ۳۱‌میلیارد دلاری در دولت چهاردهم

«جهان‌صنعت»- در حالی که برخی آمارهای دولتی حاکی از صادرات 31‌میلیارد دلاری در دوره هفت‌ماهه فعالیت دولت چهاردهم و همچنین افزایش 35‌درصدی محصولات کشاورزی در سال جاری است اما تازه‌ترین روایت از عملکرد صنایع بورسی حاکی از افت فروش صادراتی صنایع بزرگ است. پیش از این نیز، یک بررسی علمی از کاهش تولید، کاهش فروش و افزایش قیمت‌ شرکت‌های صنعتی و معدنی فعال در بورس طی دی‌ماه سال خبر داده بود. از این‌رو، می‌توان گفت وجود برخی از عملکردهای مثبت در حوزه «صمت» اگر چه قابل توجه است اما بی‌گمان کافی نیست و نمی‌تواند نماینده شایسته‌ای برای به تصویر کشیدن وضعیت صنعت و اقتصاد قلمداد شود. چه آنکه صنعت و معدن از سویی با مشکلات بزرگی همچون نوسان‌های نرخ ارز و ناترازهای گاز و برق مواجه هستند و از سوی دیگر، عرصه تجارت کشور به واسطه تحریم‌ها و انتقال سخت منابع مالی در شرایط مساعدی قرار ندارد.
آنگونه که وزارت امور اقتصادی و دارایی در تشریح جزئیات تجارت کشور خبر داده، در دولت چهاردهم بیش از ۳۱‌میلیارد دلار کالا به وزن ۸۰‌میلیون تن به خارج صادر شده است.
به گزارش ایلنا، گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که تشریفات گمرکی مربوط به صادرات به ارزش ۳۱‌میلیارد و ۱۴۹‌میلیون دلار به وزن ۸۰‌میلیون تن در دولت چهاردهم انجام شده که به رونق تولید و افزایش درآمدهای ارزی می‌انجامد.
در شش‌ماهه شهریور تا پایان بهمن سال ۱۴۰۳، گمرک جمهوری اسلامی ایران در دولت چهاردهم با اجرای برنامه‌های متنوع و گسترده، گام‌های مؤثری در جهت تسهیل تجارت، افزایش درآمدهای پایدار و بهبود خدمات به مردم برداشته است. اقدامات گمرک در زمینه تسهیل تجارت، مبارزه با قاچاق کالا و ارز و بهبود زیرساخت‌های گمرکی قابل توجه بوده است.
انجام تشریفات گمرکی مربوط به واردات کالاها به ارزش ۳۶‌میلیارد و ۳۲۴‌میلیون دلار، به وزن ۱۹‌میلیون تن با هدف رونق تجارت و تنظیم بازار نیز در همین شش‌ماهه عمر دولت چهاردهم محقق شد.
انجام امور بیش از ۱۰‌میلیون و ۶۰۰‌هزار تن کالای ترانزیت خارجی از دیگر آمار عملکردی وزارت اقتصاد در بخش گمرکی است که به تسهیل ترانزیت و توسعه تجارت منطقه‌ای و کسب درآمدهای ارزی منتج شده است. واردات ۶۲ تن شمش طلا به ارزش ۵‌میلیارد دلار آمار عملکردی دیگری است که نتیجه آن رفع تعهدات ارزی بوده است.
در اجرای سیاست‌های دولت برای تسهیل واردات خودروهای سواری به ویژه خودروهای هیبریدی و برقی، واردات ۶‌هزار و ۷۱۹‌دستگاه خودروی سواری نو به ارزش ۷۸۷‌میلیون دلار در دولت چهاردهم انجام شده است.
در همین حال در راستای تامین نیازهای عموم مردم و افزایش رضایتمندی واردات گوشی تلفن همراه به تعداد ۵‌میلیون و ۸۰۷‌هزار و ۹۲۷‌دستگاه به ارزش یک‌میلیارد و ۱۵۲‌میلیون دلار در دولت چهاردهم انجام شده است.
رشد ۳۵ درصدی صادرات
بخش کشاورزی
در این حال، وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه بخش کشاورزی با 3/‏3‌درصد رشد بعد از نفت بیشترین رشد اقتصادی را دارد و در رشد اقتصادی کشور پیشتاز است، گفت: بخش کشاورزی در حوزه صادرات نیز حدود ۳۵‌درصد رشد داشته است.
غلامرضا نوری‌قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران به موضوع امنیت غذایی پرداخت و آن را یکی از ارکان مهم امنیت جوامع دانست و با تاکید بر اینکه دولت کمتر از هفت‌ماه است که بر سر کار آمده و بسیاری از برنامه‌ها برای رسیدن به نتیجه نیازمند زمان هستند، اظهار کرد که در همین مدت کوتاه، اقدامات قابل توجهی انجام شده است.
به گزارش ایسنا، وزیر جهاد کشاورزی از تداوم خودکفایی در تولید گندم به‌ عنوان کالایی اساسی خبر داد و افزود: مطالبات کشاورزان در محصولات مختلف به‌طور کامل پرداخت شده که این مبلغ بالغ بر ۱۲۰‌هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین تعیین تکلیف بدهی‌های باقی‌مانده از گذشته به ارزش ۱۳۲‌هزار میلیارد تومان انجام شده است.
وی با اشاره به احیای تسهیلات بانکی در بخش کشاورزی، به‌ویژه در حوزه مکانیزاسیون که نزدیک به سه سال متوقف مانده بود، تاکید کرد: این اقدامات موجب رونق بخش کشاورزی خواهد شد.
نوری‌قزلجه با اشاره به رشد اقتصادی بخش کشاورزی، اعلام کرد: این بخش تاکنون در سال جاری با 3/‏3‌درصد رشد اقتصادی، پس از نفت، بالاترین رشد اقتصادی کشور را داشته و در حوزه صادرات نیز رشد ۳۵‌درصدی را تجربه کرده است.
او در ادامه به موضوع تنظیم بازار محصولات کشاورزی پرداخت و تاکید کرد که کالاهای اساسی نظیر ذرت و کنجاله که در تولید مواد لبنی و پروتئینی نقش کلیدی دارند، همچنان زیر قیمت مصوب فروخته می‌شوند.
کاهش فروش صادراتی صنایع
آنگونه که خبرگزاری فارس گزارش کرده، فروش صادراتی صنایع بزرگ در دی‌ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 6/‏15‌درصد کاهش یافته است.
به نوشته این خبرگزاری، یکی از اقلامی که می‌تواند در تقاضای صنایع بزرگ کشور اثرگذار باشد، فروش صادراتی صنایع است. با بررسی آمار مقدار و مبلغ ریالی فروش صادراتی توسط شرکت‌های بورسی، رشد واقعی صادرات مشخص می‌شود. ارزش واقعی فروش صادراتی در دی‌ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 6/‏15‌درصد کاهش یافته است که نشان‌دهنده کاهش تقاضا یا مشکلات در بخش صادرات است.
در بین صنایع مختلف، بیشترین کاهش صادراتی مربوط به دو صنعت «کانی‌های غیرفلزی» (مثل سنگ‌های معدنی) و «محصولات شیمیایی» بوده است. صادرات این دو صنعت به ترتیب 7/‏19 و 3/‏19درصد کاهش داشته است. برخلاف کاهش صادرات در برخی صنایع، صادرات «فرآورده‌های نفتی» در دی‌ماه رشد داشته است، یعنی این بخش از صادرات کشور توانسته در این مدت افزایش داشته باشد.
کاهش تولید صنایع بورسی
در این میان، تازه‌ترین گزارش پژوهشکده پولی و بانکی حاکی از این است که دو چالش ناترازی انرژی و محدودیت‌های تجارت خارجی به کاهش تولید برخی صنایع بورس منجر شده است.
به گزارش سنا، طبق اعلام بازوی پژوهشی بانک مرکزی، تولیدات صنعتی بورس در دی‌ماه امسال 4/1درصد کاهش یافته است. در ماه‌های آبان و آذر نیز روند تولید در شرکت‌های صنعتی بورس نزولی بود.
طبق این گزارش، میزان تولیدات صنعتی، به جز صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات و لاستیک و پلاستیک در بقیه صنایع نزولی بوده است.
داده‌های بازوی پژوهشی بانک مرکزی نشان می‌دهد؛ سطح تولید در شرایطی روند نزولی داشته که موجودی انبار شرکت‌ها نیز با کاهش مواجه شده است.
این امر نشان می‌دهد؛ چالش‌های طرف عرضه، یعنی محدودیت در تامین برق و گاز از جمله دلایل اصلی محدود‌کننده سطح تولید بوده است.
همچنین، طبق روایت پژوهشکده پولی و بانکی در دوره‌های اخیر رشد تولید در شرکت‌های وابسته به تجارت خارجی اعم از شرکت‌های صادرات‌محور و شرکت‌های وابسته به واردات نهاده‌ها، کمتر از سایر شرکت‌ها بوده است.
به نوشته کارشناسان این پژوهشکده، شواهد مزبور در کنار کاهش قابل توجه ارزش واقعی صادرات صنایع نشان می‌دهد؛ محدودیت‌های تجارت خارجی امکان رشد تولید در بیشتر صنایع را محدود کرده است.
تولیدکننده‌های برتر
داده‌های آماری ارائه شده در گزارش بازوی پژوهشی بانک مرکزی نشان می‌دهد، بهترین وضع را در دی‌ماه امسال صنعت لاستیک و پلاستیک داشته که سطح تولید در این صنعت 5/‏10‌درصد رشد کرده است.
طبق اطلاعات موجود، میزان تولید در این صنعت در سال گذشته نیز 8/‏8 درصد افزایش یافته بود.
اگر آمار را جزئی‌تر نگاه کنیم وضع تولید در این صنعت نه‌فقط در دی‌ماه، بلکه در ۱۰‌ماه امسال صعودی بوده به طوری که در ۱۰‌ماه گذشته میزان تولید این صنعت 6/‏6‌درصد افزایش داشته است.
بعد از لاستیک و پلاستیک، گروه ماشین‌آلات و تجهیزات، دومین صنعتی است که در دی‌ماه امسال با بیش‌ترین رشد مواجه شده است.
طبق اطلاعات پژوهشکده پولی و بانکی، میزان تولید در این صنعت در دی‌ماه امسال هشت‌درصد رشد کرده است. میزان تولید در این صنعت در سال گذشته 6/‏8‌درصد افزایش داشت.
با وجود رشد تولید این صنایع، میزان تولید در سایر صنایع، در دی‌ماه امسال، نزولی بوده و تولیدکننده‌های دستگاه‌های برقی و محصولات فلزی به ترتیب با ۲۶ و 8/‏19‌درصد کاهش، بیشترین نزول را در تولید داشته‌اند.
همچنین، در دی‌ماه امسال، شاخص تولید گروه فلزات اساسی برای سومین ماه متوالی نزول کرد و سطح تولید در گروه محصولات شیمیایی که در پاییز امسال برخلاف بسیاری از صنایع صعود کرده بود، به منفی 7/‏2 درصد رسید.
با همه اینها سطح تولید در صنعت خودرو که در آبان و آذر کاهش یافته بود، در دی‌ماه بهبود یافت و به سطح صفردرصد رسید.
وضع سودآوری
بررسی صورت‌های مالی ۹ماهه شرکت‌های فعال در بورس نیز نشان می‌دهد؛ شاخص‌های سودآوری اغلب صنایع روند نزولی داشته است.
همچنین از میان ۵۰۰‌شرکت صنعتی فعال در بورس، حدود ۷۹‌شرکت در گزارش ۹‌ماهه خود به با زیان مواجه شده‌اند. این آمار در دوره مشابه سال قبل ۳۹‌شرکت بود.
سود اسمی تجمیعی صنایع در ۹‌ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، 5/‏6‌درصد کاهش یافته است.
پژوهشکده پولی و بانکی تاکید کرده است: فراگیر بودن افزایش تعداد شرکت‌های زیان‌ده و کاهش ارزش اسمی سود شرکت‌ها را می‌توان زنگ هشداری نسبت به نامناسب بودن شرایط کسب‌وکار صنایع و محیط پیرامون اقتصاد کلان قلمداد کرد که می‌تواند در آینده، تاثیر منفی بر رشد تولید صنایع داشته باشد.