صادرات ۶۰۰ هزار تن سیب‌زمینی تا پایان سال

گروه بازرگانی – سال‌هاست که وضعیت قیمت و وفور سیب‌زمینی و پیاز یک‌سال در میان تغییر می‌کند. وقتی محصول فراوان است قیمت پایین و سال بعد ماجرا برعکس است. این همان چیزی است که در علم اقتصاد به منحنی تار عنکبوتی تعبیر می‌شود. کشاورز قیمت سال‌جاری را قیمت سال آینده فرض کرده و بر اساس آن کشت می‌کند در حالی که سیاست پایداری برای ثبات قیمت محصول و نهاده‌ها در کشور وجود ندارد و نوسان آن باعث تغییر میزان کشت، عرضه و قیمت می‌شود.
ضرورت وجود هماهنگی میان تولید، صنعت و تجارت در خصوص این محصول موجب شد تا انجمن ملی سیب‌زمینی به عنوان حلقه وصل در این حوزه شکل گیرد و براین اساس از دو سال قبل این انجمن تشکیل شده است و زیر نظر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران فعالیت می‌کند.
رییس هیات مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران روز گذشته در نشست خبری که در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد، گفت: تا پایان آذر‌ماه ۴۲۰ هزار تن سیب‌زمینی مازاد کشور صادر شد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال این میزان صادرات به ۶۰۰ هزار تن افزایش یابد.
محمدرحیم نیازی افزود: سیب‌زمینی مازاد نیاز کشور به عراق، آذربایجان، افغانستان، گرجستان، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و روسیه صادر می‌شود.
وی اضافه کرد: ظرفیت تولید سیب‌زمینی در کشور چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تا پنج میلیون تن است اما در سال زراعی جاری با توجه به بارندگی‌های خوب بهاره پیش‌بینی می‌شود از ۱۶۶ هزار هکتار سطح زیر کشت پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب‌زمینی برداشت شود.
نیازی با بیان اینکه سرانه مصرف سیب‌زمینی در کشور ۴۵ کیلوگرم و در مقایسه با سرانه ۱۲۰ کیلوگرمی کشورهای پیشرفته رقم پایینی است، افزود: ارزش غذایی سیب‌زمینی باید در سبد خانوار جایگاه ویژه‌ای داشته باشد زیرا می‌تواند هزینه خانوار را در مصرف محصولاتی مانند برنج کاهش دهد.
وی اضافه کرد:‌ تلاش ما این است که با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دیگر نهادهای مربوطه ارزش غذایی سیب‌زمینی را در عرصه ملی تبیین کنیم و اگر در این عرصه موفق شویم بسیاری از ارز کشور که برای واردات برنج هزینه می‌شود صرف تولید داخلی خواهد شد.
نیازی گفت: کاشت، داشت و برداشت سیب‌زمینی حدودا صد‌درصد مکانیزه در کشور انجام می‌شود و ماشین‌آلات مورد نیاز در کاشت، داشت و برداشت سیب‌زمینی نیز در کشور تولید می‌شود و از این بابت مشکلی نداریم.
رییس هیات مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران افزود: سالانه حدود ۶۰۰ هزار تن بذر سیب‌زمینی در کشور مصرف می‌شود که از این میزان حدود دو هزار تن به صورت بذر پایه از خارج وارد می‌شود البته بنا داریم تا سه سال آینده این میزان واردات را نیز به صفر برسانیم.
کشاورزان سود نمی‌برند
نیازی با اشاره به افزایش قیمت نهاده‌ها و ماشین‌آلات کشاورزی و همچنین حمل‌و‌نقل و دستمزدها گفت: با وجود این افزایش قیمت‌ها، قیمت سیب‌زمینی در مقایسه با سال قبل ثابت مانده و در مقایسه با تحولات کنونی بازار کاهش یافته است و از این بابت کشاورزان ما سودی نمی‌برند.
نیازی افزود: با برقراری تناسب میان مصرف و تولید، افزایش صادرات و عملکرد در سطح زیرکشت و کاهش هزینه‌ها بنا داریم از ضرر کشاورزان جلوگیری کنیم البته باید روی شکل ظاهری سیب‌زمینی براساس سلیقه مشتری به‌ویژه مشتریان خارجی کار کنیم و در این باره در عملیات جداسازی و مرتب‌سازی تلاش ما این است سیب‌زمینی‌های ۴۰۰ تا ۴۵۰ گرمی برای صادرات، سیب‌زمینی‌های بزرگ برای مصرف صنایع و سیب‌زمینی‌های کوچک برای بذر و خوراک دام اختصاص یابد.
وی با اشاره به اینکه بیشترین مصرف سیب‌زمینی در تولید چیپس است، گفت: از حدود پنج میلیون تن تولید سیب‌زمینی در کشور، ۵۰۰ هزار تن آن در صنایع تبدیلی مصرف می‌شود که رقم پایینی است بنابراین باید تلاش کنیم تا با تبیین ارزش غذایی سیب‌زمینی، مصرف آن را در صنایع تبدیلی افزایش دهیم.
نرخ پایین خرید تضمینی
رییس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران گفت: با وجود تولید پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب‌زمینی و صادرات ۴۲۰ هزار تن به شش کشور دنیا، سیب‌زمینی‌کاران کشور ضرر کردند.
نیازی اظهار داشت: به دلیل مناسب بودن شرایط آب و هوایی و برنامه‌ریزی مناسب با وجود اینکه ظرفیت تولید سیب‌زمینی کشور چهار میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا پنج میلیون تن است، تولید پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب‌زمینی در سال‌جاری رقم خورد.
رییس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران افزود: همچنین از ابتدای سال‌جاری نیز ۴۲۰ هزار تن سیب‌زمینی به کشورهای روسیه، آذربایجان، عراق، افغانستان، گرجستان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر شد.
وی ادامه داد: با وجود تولید مناسب و صادرات سیب‌زمینی کشور اما کشاورزان به دلیل قیمت پایین این محصول در بازار داخلی و نرخ بسیار پایین قیمت تضمینی که دولت در نظر گرفته بود، ضرر کردند.
نیازی گفت: قیمت خرید تضمینی دولت حدود ۱۶۰ تومان بود در حالی که قیمت تمام شده یک کیلوگرم سیب‌زمینی ۲۶۰ تومان برای کشاورز تمام می‌شد و آنها به قیمت ۲۲۰ تا ۲۴۰ تومان محصول خود را فروختند.
تولید و مصرف متناسب
نیازی درخصوص راهکار مقابله با نوسان قیمت و متضرر شدن کشاورزان گفت: باید تناسبی بین میزان مصرف و تولید به وجود آید همچنین بخش تجارت باید به اندازه‌ای فعال باشد که بتواند سیب‌زمینی مازاد را صادر کند از سوی دیگر کشاورزان نیز با استفاده از ارقام مناسب عملکرد را افزایش و هزینه‌ها را کاهش دهند و در مورد کیفیت محصولات نیز باید کار شود.
نیازی ادامه داد: به دلیل پایین بودن قیمت خرید تضمینی هیچ کشاورزی سیب‌زمینی به دولت نفروخت.
وی درخصوص راه‌های تناسب عرضه و تقاضا در کشور گفت: برای افزایش سرانه مصرف باید وزارت بهداشت ارزش غذایی این محصول را برای مردم تبیین کند و رسانه‌های کشور نیز به ترویج آن همت گمارند. افزایش سرانه مصرف سیب‌زمینی یک بحث ملی است که به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارد و می‌تواند با برنج برابری کند باید در کشور ترویج داده شود.
نیازی افزود: در صورتی که این محصول جایگزین مصرف برنج در کشور شود از خروج ارز از کشور جلوگیری خواهد شد چراکه در تولید سیب‌زمینی کشور خودکفاست اما در مورد برنج سالانه حدود یک میلیون تن برنج وارد می‌شود.
رییس انجمن ملی سیب‌زمینی ایران همچنین به مشکلات افزایش قیمت نهاده‌ها و ماشین‌آلات در تولید سیب‌زمینی اشاره کرد و گفت: قیمت کود از سال گذشته ۲۵۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافته، دستمزد کارگری دو برابر شده و هزینه ماشین‌آلات نیز افزایش چشمگیری داشته است.
وی همچنین کم بودن صنایع تبدیلی در کشور و عدم استفاده از همه محصولات فرآوری سیب‌زمینی را از مشکلات دیگر عنوان کرد و گفت: در صورتی که از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده شود، تناسب عرضه و تقاضا تا حدود زیادی به تعادل می‌رسد.
رییس انجمن ملی سیب‌زمینی همچنین کم بودن تعداد انبارها را از مشکلات دیگر عنوان کرد و گفت: با وجود اینکه این محصول فسادپذیر و مدت انبارداری آن نیز کم است اما سرمایه‌گذاری کمتری در زمینه فرآوری آن انجام شده است.