صدر‌نشینی انگلیس در مقابل افول لالیگا

بررسی نسبت درآمدهای عملیاتی به هزینه‌های دستمزد باشگاه‌های پنج لیگ برتر اروپا در پنج فصل اخیر نشان می‌دهد خریدهای بزرگ فوتبالی نباید چندان دور از ذهن باشد.
از وقتی پاری‌سن‌ژرمن با خرید ۲۲۲ میلیون یورویی نیمار از بارسلونا (بیش از دو برابر پولی که یک سال قبلش منچستریونایتد برای خرید پل پوگبا داده بود و رکورد نقل‌و‌انتقالات را شکسته بود) رکورد نقل‌و‌انتقالات را به نام خود ثبت کرد، بحث ثبات مالی و وضعیت اقتصادی باشگاه‌های فوتبال دوباره داغ شده است. در حالی که بسیاری از متخصصان این سوال را مطرح می‌کنند که این دست ولخرجی‌ها می‌تواند در درازمدت هم دوام داشته باشد یا نه، الکساندر سفرین، رییس یوفا بار دیگر از یک رقابت متوازن صحبت کرده و از رفرمی که شامل سقف دستمزد، اعمال مالیات لوکس، محدودیت تعداد بازیکن و نقل‌و‌انتقالات به هدف حفظ جادوی فوتبال دفاع کرده است. شرکت KPMG برای روشن کردن این بحث، درآمد اجرایی و کل هزینه‌های نیروی انسانی (مربیان، بازیکنان و حتی کارمندان) باشگاه‌های پنج لیگ برتر اروپایی را در پنج فصل اخیر مورد بررسی قرار داده است.
اگر به مجموع اعداد مالی هر کشور نگاهی بیندازیم‌، نتایج غیر‌قابل انکار است: در فصل ۲۰۱۲- ۲۰۱۱ در هر پنج لیگ (لیگ برتر، لالیگا، بوندس‌لیگا، سری A و لیگ یک فرانسه) درآمد عملیاتی نسبت به هزینه دستمزد بازیکنان و مربیان رشد کرده و مازاد بوده.
با نگاهی به درآمدهای حاصل از پخش تلویزیونی این لیگ‌ها، رشد درآمد لیگ‌ها تعجب هم ندارد‌ چون در دوره ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ در درآمد حاصل از حقوق پخش تلویزیونی تا ۷۰ درصد نسبت به دوره قبلی آن رشد دیده می‌شود. در نتیجه درآمد عملیاتی در لیگ برتر انگلیس ۷۶ درصد بیشتر از قبلی بوده که باعث شده این لیگ نسبت به سایر لیگ‌ها بیشترین رشد را ثبت کرده باشد. از طرفی هزینه‌های مربوط به دستمزد در باشگاه‌ها (مربیان و بازیکنان) در همین دوره در لیگ برتر ۵۶ درصد رشد داشته که نتیجه‌اش سود بیشتر انگلیسی‌هاست.
در همین حال‌ لیگ یک فرانسه دومین لیگ پرسود پس از لیگ برتر انگلیس است. درآمد عملیاتی این لیگ ۲۹ درصد رشد داشته در حالی که هزینه‌های دستمزدش ۱۹ درصد رشد نشان می‌دهد. در بوندس‌لیگا رشد درآمد و رشد هزینه بسیار نزدیک بوده (۴۵ درصد در مقابل ۴۱ درصد). در آلمان، بازار حقوق رسانه‌ای رشد فوق‌‍‌العاده‌ای داشته و باعث شده باشگاه‌های بوندس‌لیگا ۴۶ درصد رشد درآمد کلی را (نه فقط درآمد عملیاتی) در فصل ۲۰۱۶- ۲۰۱۵ ثبت کنند. به لطف درخشش غولی به نام بایرن مونیخ در اروپا و عملکرد درخشان تیم‌های ملی این کشور در مسابقات بین‌المللی در رده‌های سنی مختلف، فوتبال آلمان در داخل و خارج از این کشور رونق بیشتری پیدا کرده است که نتیجه‌اش قراردادهای اسپانسرشیپ بهتر از گذشته، بازار‌پردازی قوی‌تر، استادیوم‌های بهتر و سایر منافع بود.
در سوی دیگر‌ لالیگا و سری A پایین‌ترین رشدها را داشته‌اند. در لالیگا درآمد حق تلویزیونی متمرکز شده و دیگر همه‌اش به رئال‌مادرید و بارسلونا نمی‌رسد. در عوض فوتبال ایتالیا شاهد رشد کمی بوده که به خاطر پایین آمدن ارزش فوتبال این کشور در فروش حقوق رسانه‌ای‌اش بوده است.
تا اینجا کلیات پنج لیگ اول دنیا بررسی شد. در ادامه نگاهی دقیق‌تر و جزیی‌تر شده به ۱۱ باشگاه با‌ارزش جهان در همین دوره زمانی. در بین ۱۱ باشگاهی که بررسی شده، درآمد هفت باشگاه نسبت به هزینه‌هایشان رشد بیشتری داشته، دو باشگاه تقریبا مساوی و نتیجه در دو باشگاه دیگر منفی بوده است.
رشد مالی همه باشگاه‌های لیگ برتر انگلیس‌ غیر از چلسی تقریبا مشابه رشد میانگین کل لیگ برتر بوده است؛ لیورپول بیشترین رشد را هم در درآمد و هم در هزینه داشته و منچسترسیتی مثبت‌ترین تراز را ثبت کرده است. درآمد لیورپول ۱۰۲ درصد بیشتر شده اما هزینه‌هایش هم ۹۹ درصد رشد داشته در حالی که منچسترسیتی با رشد ۹۲ درصدی در درآمد و ۱۱ درصدی در هزینه مواجه است. یوونتوس، قهرمان ایتالیا و فینالیست دور قبل لیگ قهرمانان اروپا و همچنین پاری‌سن‌ژرمن هم شرایطی مشابه داشته‌اند؛ رشد درآمد و همچنین رشد هزینه. چلسی و بایرن‌مونیخ دو نمونه از باشگاه‌هایی هستند که رشد هزینه و درآمدشان تقریبا یکسان بوده است.
رئال‌مادرید و بارسلونا بدترین عملکرد مالی را در پنج فصل گذشته داشته‌اند. با وجود حکمرانی در فوتبال اسپانیا و جهان در این پنج فصل، هر چند در درآمد رشد داشته‌اند اما از بالا رفتن هزینه دستمزدهایشان رنج می‌برند. البته این باشگاه‌ها در کل تراز مالی یک ساله‌شان نه‌تنها ضرر نکرده‌اند که بسیار سودده هم بوده‌اند چون در این گزارش فقط درآمد عملیاتی در مقابل هزینه دستمزد مقایسه می‌شود اما این آمار می‌تواند هشداری به دو غول دنیای فوتبال بدهد.
نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که قهرمانی در اروپا هزینه دارد‌ چون رئال‌مادرید، بارسلونا، بایرن‌مونیخ و چلسی آخرین قهرمانان اروپا در بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ هستند و نسبت درآمد این باشگاه‌ها به نسبت هزینه‌های دستمزد اعداد منفی را نشان می‌دهد. می‌توان احتمال داد که تمدید قرارداد با بازیکنانی که حالا قهرمانان اروپا هستند برای باشگاه‌هایشان گران تمام شده است.