صندوق‌های خصوصی؛ راهکار عرضه شرکت‌های زیان‌ده

مدیر نهادهای مالی فرابورس ایران گفت: صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی بهترین گزینه برای شرکت‌های زیان‌ده و خصوصی‌سازی شرکت‌هایی است که در بورس یا فرابورس ثبت می‌شوند اما گاهی به مرحله پذیرش نمی‌رسند. به عنوان نمونه شرکت‌هایی چون هفت‌تپه یا حتی سرخابی‌ها می‌توانند از این امکان بازار بهره ببرند. عارف علیقلی‌پور افزود: بزرگترین مزیت این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پرریسک و بعضا زیان‌ده است؛ در نتیجه نباید وارد چرخه خرده‌فروشی‌ شوند زیرا به دلیل ماهیت بلندمدت و ریسک بالای آن شرکت یا کسب‌وکار، این صندوق‌ها مناسب عرضه عمومی نیستند.
مدیر نهادهای مالی فرابورس ایران با اشاره به کارکرد صندوق‌های خصوصی به سنا گفت: از سال‌های گذشته، کشور نیازمند این صندوق‌ها بود زیرا تعداد زیادی از شرکت‌های مشمول واگذاری اصل ۴۴، زیان‌ده هستند و قابلیت عرضه به عموم را ندارند. بنابراین، بهتر بود این شرکت‌ها از سوی یک صندوق خصوصی عرضه عمومی شوند و اگر قرار است مردم هم مشارکتی داشته باشند از طریق آن صندوق وارد این شرکت‌ها شوند و بعد آن صندوق این شرکت‌ها را احیا کند. علیقلی‌پور با بیان اینکه تملک این شرکت‌ها در صندوق‌های خصوصی بسیار قابل توجه است، تصریح کرد: کنترل و مدیریت این دست از شرکت‌ها در اختیار صندوق خصوصی قرار می‌گیرد و تیم کارآفرین صندوق با ورود به آن کسب‌وکار، زمینه احیاء و سوددهی شرکت را فراهم می‌کند. وی اضافه کرد: در بازار سرمایه برای شرکت‌های کوچک در شهرک‌های صنعتی نیز، ابزارهای تامین مالی وجود ندارد بنابراین نمی‌توان آن شرکت را عرضه عمومی (یک زنجیره آخر از نظام تامین مالی) کرد. بنابراین، صندوق خصوصی این فرصت را ایجاد می‌کند و شرکت‌هایی که نمی‌توانند به عرضه عمومی برسند و یا درمانده بوده و مدیریت ضعیفی دارند را با روش‌هایی، اقدام به تملک می‌کند.
نقش پررنگ کارآفرین‌ها
علیقلی‌پور با بیان اینکه صندوق خصوصی، یک کلاس دارایی است که به آن ابزارهای سرمایه‌گذاری جایگزین هم گفته می‌شود، گفت: عمده این صندوق‌ها از سوی افرادی سرمایه‌گذار- کارآفرین شکل می‌گیرد. صندوق‌ سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که به وسیله شرکت‌های خصوصی و به نمایندگی از گروهی از سرمایه‌گذاران اداره می‌شوند. سرمایه این صندوق‌ها با این دیدگاه تامین می‌شود که بخشی از سهام شرکت‌های خصوصی تملک و سپس در یک بازه زمانی واگذار می‌شود. مدیر نهادهای مالی فرابورس ایران ادامه داد: صندوق‌های خصوصی و جسورانه با سرمایه‌گذاری و تامین مالی شرکت‌های نوپا یا همان استارت‌آپ‌ها و همچنین با کمک و سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار اعم از منابع مالی و حاکمیت شرکتی دارند، کار خود را آغاز می‌کنند. علیقلی‌پور گفت: در بحث مربوط به کارآفرینی می‌توان گفت، سرمایه‌گذار کارآفرین شخصی است که می‌تواند یک شرکت زمین خورده را احیا کند. در نتیجه توسعه فعالیت این صندوق‌ها منجر به افزایش بهره‌وری شرکت‌ها و رونق تولید در اقتصاد کشور می‌شود.
قابلیت خرید و فروش واحدهای صندوق
علیقلی‌پور با اشاره به اینکه این صندوق‌ها صندوق‌های ETF هستند و نماد معاملاتی دارند، اظهار کرد: خاصیت ریسکی این صندوق‌ها مهم است. اینها ابزارهای ریسکی هستند و در فضای ریسک بالا و خطر بالا قرار دارند. به همین دلیل در همه جای دنیا اجازه عرضه عمومی و به قولی خرده‌فروشی به آن داده نمی‌شود. بلکه سرمایه‌گذاران واجد شرایط مانند برخی نهادها، شخصیت‌های حقیقی و حقوقی مجاز به خرید واحدهای این صندوق‌ها هستند. وی در ادامه تصریح کرد: خرده فروشی نباید برای این صندوق‌ها اتفاق بیفتد زیرا به دلیل ماهیت بلندمدت این صندوق‌ها و ریسک بالای کسب‌وکارها، صندوق‌های فوق عمومی نشده‌اند. مدیر نهادهای مالی فرابورس ایران با اشاره به اینکه صندوق خصوصی در زمان اقدام به تاسیس، امیدنامه‌ای را برای خود طراحی می‌کند، عنوان کرد: در این امیدنامه، اهداف سرمایه‌گذاری صندوق اعلام می شود و براساس وابستگی صنایع به یکدیگر، مدیر صندوق صنعت مورد نظر خود را انتخاب می‌کند و هر صندوقی باید حداقل سه شرکت را احیا کند و این یک الزام است. وی گفت: واحدهای این صندوق‌ها به شکل قابل معامله در بورس است، ساختار حاکمیت شرکتی آنها در قالب واحدهای ممتاز، که تشکیل‌دهنده مجمع صندوق هستند، و واحدهای عادی اداره می‌شود. تصمیمات سرمایه‌گذاری آن با مسوولیت مدیر صندوق، در چارچوب مصوب مجمع و با کمک کمیته سرمایه‌گذاری، اتخاذ می‌شود.
فرابورس میزبان ۴ صندوق خصوصی
مدیر نهادهای مالی فرابورس ایران در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی در بازار سرمایه عنوان کرد: در سال ۹۷، دستورالعمل این صندوق‌ها به وجود آمد، سال ۹۸ اولین صندوق خصوصی در فرابورس ایران تاسیس و امروز، فرابورس ابران، میزبان چهار صندوق خصوصی است که سرمایه آنها نزدیک به دو هزار میلیارد تومان بوده و متناسب با برنامه زمان بندی، اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های هدف می‌کنند. وی گفت: درخواست‌های بسیاری برای تاسیس صندوق‌های جدید وجود دارد که موافقت اصولی آنها در حال انجام است. به طور مثال یکی از صندوق‌ها در حوزه سلامت، کارهای مربوط به پذیره‌نویسی آن در حال انجام است تا در یک بازده زمانی بتواند پذیره‌نویسی انجام داده و تعداد صندوق‌ها را به پنج صندوق و یا بیشتر برساند.