صنعتی‌سازی مسکن

گروه مسکن- صنعت ساختمان یکی از پرچالش‌ترین و پرهزینه‌ترین صنایع در جهان است. با توجه به نیاز روزافزون به مسکن و زیرساخت‌های جدید، روش‌های سنتی ساخت‌وساز به تدریج ناکارآمد و ناپایدار می‌شوند. صنعتی‌سازی ساختمان به عنوان یکی از نوآورانه‌ترین و موثرترین رویکردها می‌تواند تحولی اساسی در این صنعت ایجاد کند.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای صنعتی‌سازی، کاهش زمان مورد نیاز برای تکمیل پروژه‌هاست. استفاده از قطعات پیش‌ساخته و فناوری‌های مدرن باعث می‌شود که فرآیند ساخت‌وساز سریع‌تر و کارآمدتر انجام شود. با کاهش زمان ساخت‌وساز و بهینه‌سازی فرآیندها، هزینه‌های کلی پروژه‌ها نیز کاهش می‌یابد. علاوه بر این، استفاده از مواد با کیفیت و کاهش ضایعات ساختمانی می‌تواند به صرفه‌جویی اقتصادی بیشتری منجر شود. صنعتی‌سازی همچنین امکان تولید قطعات با دقت و کیفیت بالاتر را فراهم می‌کند. این امر به معنی کاهش نواقص و افزایش دوام و ماندگاری ساختمان‌ها است. صنعتی‌سازی می‌تواند به کاهش مصرف منابع طبیعی و تولید ضایعات نیز کمک کند. استفاده از مواد بازیافتی و فناوری‌های سبز از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند تاثیرات زیست‌محیطی را به حداقل برسانند. از سویی استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و اتوماسیون می‌تواند خطرات مربوط به کارهای ساختمانی را کاهش دهد و محیط کاری ایمن‌تری را برای کارگران فراهم کند.
با وجود مزایای متعدد، صنعتی‌سازی ساختمان با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی دقیق هستند.
تجهیزات و فناوری‌های صنعتی‌سازی نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی هستند که ممکن است برای برخی شرکت‌ها مانع بزرگی باشد. پیاده‌سازی این فناوری‌ها نیازمند نیروی کار ماهر و آموزش‌دیده است. این موضوع می‌تواند به عنوان یک مانع برای پذیرش گسترده صنعتی‌سازی مطرح شود. همچنین باید توجه داشت که صنعت ساختمان به طور سنتی به روش‌های سنتی ساخت‌وساز وابسته است و مقاومت در برابر تغییر یکی از موانع اصلی در پذیرش فناوری‌های جدید است.
به طور کلی صنعتی‌سازی ساختمان با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و موثر می‌تواند تحولی اساسی در این صنعت ایجاد کند. کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و کیفیت ساخت‌وساز و کاهش اثرات زیست‌محیطی از جمله مزایای بارز این رویکرد هستند. با این حال، موفقیت در این مسیر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری مناسب و آموزش نیروی کار است. اگر این چالش‌ها به درستی مدیریت شوند، صنعتی‌سازی می‌تواند آینده‌ای پایدار و کارآمدتر را برای صنعت ساختمان رقم بزند.
لزوم جایگزینی الگوی ساخت سنتی
با روش‌های جدید و صنعتی
عضو پیشین مرکز تحقیقات مسکن اظهار کرد: الگوی ساخت مسکن اکنون به واحد‌های کوچک‌متراژ در سطح ۶۰ مترمربع با کمترین مصرف انرژی و بهترین مصالح و شیک‌ترین طرح‌های مینیمالیستی و قیمت ۱۰ هزار دلار تغییر مسیر داده است. علیرضا رعیتی‌دماوندی افزود: با تغییر الگوی ساخت مسکن در جهان و با توجه به نیازی که کشور به ساخت مسکن انبوه دارد الگوی ساخت سنتی باید جای خود را به روش‌های جدید و صنعتی ساخت بدهد.
عضو پیشین مرکز تحقیقات مسکن خاطرنشان کرد: مهم این است که در این مسیر نگاه‌ها تا چه میزان ملی و تا چه میزان منفعت‌طلبانه است. صنعتی‌سازی در نگاه کلان نجات‌بخش مسکن خواهد بود و همان کاری است که سنگاپور و آرژانتین انجام دادند و نسخه‌ای شفابخش برای آنها بود اما پرسش این است که آیا این نسخه در ایران نیز جوابگو خواهد بود پاسخ این است که اگر متولی بخش خصوصی باشد پاسخ مثبت است اما اگر دولتی باشد همان سرنوشت مسکن مهر را در پیش‌رو خواهد داشت.
موانع روند صحیح صنعتی‌سازی ساخت مسکن در کشور
رعیتی‌دماوندی عنوان کرد در مسکن مهر قرار بر ساخت با این شیوه نبود. اکنون به جای مصالح ملی، منافع شخصی جایگزین تصمیم‌سازی‌ها و امور اجرایی را گرفته و هزینه‌کرد مردم برای منافع شخصی عده‌ای است.
عضو پیشین مرکز تحقیقات مسکن خاطرنشان کرد: به طور قطع صنعتی‌سازی با توجه به ایده‌ها و برنامه صاحبان سبک و تکنولوژی به کاهش هزینه، سرعت اجرا، سبک‌سازی و ایمن‌سازی کمک مناسبی خواهد داشت. امروزه با توجه به میزان تقاضایی که برای ساخت مسکن در کشور‌های مختلف جهان وجود دارد و هزینه‌هایی که بر تولید مسکن مترتب شده است راه نجات در صنعتی‌سازی است؛ همانگونه که با توجه به دانش‌های به‌روز و حتی به‌کارگیری هوش مصنوعی در ترکیب جدید ساخت‌وسازها، تحول جدی در بخش مسکن ایجاد و هزینه‌ها کنترل شده است.
نقش هوش مصنوعی در ارتقای کیفیت صنعت ساختمان
این کارشناس صنعت ساختمان با اشاره به اینکه به کارگیری هوش مصنوعی و دانش به‌روز در صنعت ساختمان علاوه برایجاد تحول در ساخت‌وساز تا حد زیادی، هزینه‌های تولید مسکن را کنترل و سازندگان و حتی مصرف‌کنندگان نهایی را ترغیب به استفاده از فنون جدید در این بخش کرده است، گفت: در اجرای پروژه‌های عمرانی یکی از دغدغه‌های اصلی جریان هزینه‌کرد در پروژه است. بسیاری از سازه‌ها، طراحی بهینه‌ای ندارند. هوش مصنوعی با استفاده از تحلیل‌های مختلف و بارگذاری‌های متنوع می‌تواند بهترین طراحی در صنعت ساخت‌و‌ساز پیشنهاد دهد.
به گفته عضو پیشین مرکز تحقیقات مسکن، ربات‌ها توانایی آن را دارند که کارها را با دقت و سرعت بسیار بیشتر از انسان و به صورت کاملا یکدست انجام دهند. ساختمان‌سازی هم فعالیت‌های مختلفی دارد که امکان سیستم‌سازی آن با ربات‌ها وجود دارد. تمامی بخش‌های اجرایی ساختمان نیاز به نظارت کامل دارد. هوش مصنوعی می‌تواند با بررسی دقیق وضعیت اجرا به شما در امر نظارت کمک کند.
معضل ورود غیرحرفه‌ای‌ها
به عرصه ساخت‌و‌ساز
رعیتی‌دماوندی در تشریح دلایل عقب‌ماندگی کشور در مسیر صنعتی‌سازی ساخت مسکن عنوان کرد: اگر بخش خصوصی تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن دارد به دلیل توجیه اقتصادی و سود ساخت‌وساز این بخش است که در کنار سایر بازار‌ها بازار مسکن و ساخت‌و‌ساز را برای بخشی از سرمایه‌ها و نقدینگی جذاب کرده است. در این میان برخی با کمترین مهارت و تنها با هدف کسب سود وارد این بازار می‌شوند در حالی که تجربه‌ای در ساخت ندارند و به غیر از شیوه‌های سنتی ساخت الگو‌های دیگری از ساخت را نیز نمی‌شناسند بنابراین ورود افراد غیرحرفه‌ای به عرصه ساخت‌و‌ساز یکی از دلایل کندی حرکت ما در مسیر صنعتی‌سازی ساخت‌و‌ساز است. او به آنا گفت: در این میان اگرچه افرادی که در ظاهر بخش خصوصی هستند کار ساخت را انجام می‌دهند اما بخش خصوصی صاحب صلاحیت و حرفه‌ای نیستند بنابراین اگر مجریان صاحب‌صلاحیت انبوه‌ساز تحت نظارت‌های عالیه وارد عرصه ساخت‌و‌ساز شوند و روش‌های صنعتی را پیگیری کنند، طبیعی است که حرکت در این مسیر نیز شتاب می‌گیرد.
او عنوان کرد:‌ مسکن در حال حاضر متولی معینی ندارد و در شرایط نامطلوب اقتصادی طبیعی است که مسکن نیز وضعیت مناسبی در مقایسه با سایر بخش‌های اقتصادی ندارد در حالی که اگر صنف انبوه‌ساز صنعتی ایجاد شود و صلاحیت‌ها به افرادی داده شود که سالیان سال در این حرفه زحمت کشیده‌اند و حمایت‌ها نیز هدفمند شده و تحت نظارت‌های مستمر، مصالح صنعتی به کار گرفته شود آن وقت است که می‌توان انتظار داشت بخش خصوصی در مسیر صنعتی‌سازی موفق باشد، مردم منتفع و دولت نیز سیاستگذار مناسب باشد.