ضربه سختی که عربستان به نفت زد

اویل‌پرایس- عربستان سعودی با حمایت از افزایش تولید اوپک‌پلاس، بر شایعات قبلی مبنی بر اینکه ریاض تمایل دارد نقش سنتی خود به عنوان تولیدکننده تاثیرگذار اوپک را رها کرده و در عوض متخلفان توافق کاهش تولید مانند قزاقستان، امارات و عراق را تنبیه کند، صحه گذاشت.
هشت کشور عضو اوپک‌پلاس، هفته گذشته از برنامه‌های خود برای پیشبرد افزایش تولید برنامه‌ریزی شده با افزودن ۴۱۱‌هزار بشکه در روز به عرضه در ماه می، رونمایی کردند. اعلام این خبر با تعرفه‌های دولت ترامپ بر شرکای تجاری آمریکا همزمان شد و شوک وارده به بازارهای نفت را عمیق‌تر کرد. قیمت نفت برنت اکنون در ۶۵دلار و نفت آمریکا در ۶۲دلار در هر بشکه قرار دارد.
روزنامه فایننشال‌تایمز، سپتامبر گذشته در گزارشی نوشت: عربستان سعودی آماده افزایش تولید شده و تمایل دارد از هدف قیمت غیررسمی ۱۰۰دلار برای هر بشکه نفت دست بکشد و سهم بازارش را پس بگیرد. این تصمیم در واقع نشان می‌دهد که عربستان سعودی تسلیم یک دوره طولانی کاهش قیمت نفت شده است.
این کشور در حال حاضر ۲‌میلیون بشکه در روز از 8/‏2‌میلیون بشکه کاهش تولید اعضای اوپک و در مجموع 15/‏3بشکه از کاهش تولید اوپک‌پلاس را بر عهده گرفته است. اساسا سهم عربستان سعودی از محدودیت عرضه، دو برابر کل گروه است و فقط عربستان و کویت هستند که در حال حاضر، تولیدشان را با ‌درصدی دو رقمی کاهش می‌دهند. در حقیقت، بخش بزرگی از تولید پایین‌تر سایر اعضای اوپک‌پلاس داوطلبانه نیست، بلکه نشان‌دهنده ناتوانی آنها برای عمل به سهمیه‌های تولیدشان است. با این حال، عرضه نفت بیشتر به بازارها، هزینه زیادی برای بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک دارد. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، عربستان سعودی که بزرگ‌ترین اقتصاد شورای همکاری خلیج‌فارس است، به قیمت نفت ۹۶دلار و ۲۰سنت در هر بشکه نیاز دارد تا هزینه‌های برنامه اقتصادی بلندپروازانه محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور را تامین کند.
عربستان سعودی در حال حاضر 9/8‌میلیون بشکه در روز تولید می‌کند که پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۱۱ است. در واقع عربستان سعودی نفت کمتری را با قیمت‌های پایین‌تر می‌فروشد که کسری درآمدش را تشدید می‌کند.
با این حال، سعودی‌ها همچنان می‌توانند آسیب وارد شده بر بازارهای نفت را تا حدودی تحمل کنند. عربستان سعودی می‌تواند به سادگی در برنامه اقتصادی «افق۲۰۳۰» ولیعهد این کشور بازنگری کرده و اگر بازارهای نفت یاری نکنند، شاید آن را به «افق۲۰۴۰» یا حتی «افق۲۰۵۰» تبدیل کند. به علاوه عربستان سعودی گزینه‌های تامین مالی جایگزین برای تحمل دوره قیمت پایین‌تر نفت دارد که شامل برداشت از ذخایر ارزی خارجی یا صدور اوراق قرضه دولتی است.
اکنون کارشناسان می‌گویند که عربستان سعودی می‌تواند از مزیت نرخ تعرفه پایین‌تر که ترامپ بر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس وضع کرده است، بهره ببرد و به قدرت تولیدی منطقه‌ای تبدیل شود. همه شش عضو شورای همکاری خلیج‌فارس شامل عربستان سعودی، امارات عربی متحده، بحرین، قطر، کویت و عمان، فقط باید تعرفه ۱۰‌درصدی بپردازند.
از قضا، تولید بخشی از برنامه «افق۲۰۳۰» است. این غول نفتی، برخلاف اروپا از انرژی ارزان فراوان، فضای باز فراوان و مقررات آسان برخوردار است.
به علاوه عربستان سعودی، برنامه‌های معدنکاری 5/‏2تریلیون دلاری برای متنوع‌سازی اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت را سرعت بخشیده است و همزمان در فناوری‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کند تا تولید نفت را بهینه کند و انتشار کربن را کاهش دهد. معدنکاری اکنون نقش محوری در استراتژی ریاض برای کاهش وابستگی به نفت دارد و این کشور به دنبال بهره‌برداری از ذخایر قابل ‌توجه فسفات، طلا، مس و بوکسیت خود است.
بندر الخرایف، وزیر معادن عربستان سعودی سال گذشته فاش کرد که پتانسیل ذخایر این کشور، حدود ۹۰‌درصد افزایش یافته و از 3/‏1تریلیون دلاری که هشت سال پیش پیش‌بینی شده بود، به 5/‏2تریلیون دلار افزایش یافته است. عربستان سعودی هدف خود را برای افزایش سهم تولید ناخالص داخلی صنعت معدن از ۱۷‌میلیارد دلار، به ۷۵‌میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۵ تعیین کرده است.
براساس گزارش اویل‌پرایس، عربستان سعودی سال گذشته با هدف ایجاد زنجیره تامین داخلی برای فلزات حیاتی، ۹قرارداد سرمایه‌گذاری در فلزات و معادن به ارزش بیش از ۳۵‌میلیارد ریال (32/‏9میلیارد دلار) امضا کرد.