ضربه ناترازی‌های انرژی به مسکن

کیانوش گودرزی *
بازار مسکن طی سه سال گذشته به‌ قدری با افزایش قیمت روبه‌رو بوده که چند دهک پایین جامعه به‌طور کلی و به معنای واقعی از چرخه خرید واحدهای مسکونی خارج شده‌اند. با وجود اینکه در چند سال گذشته تورم بخش مسکن نسبت به تورم عمومی اقتصاد پایین‌تر و تقریبا نصف آن بوده است، باز هم قیمت‌های پیشنهادی آنقدر بالا هستند که بخش بزرگی از متقاضیان توان خرید خانه را از دست داده‌اند؛ متقاضیانی که معاملات واقعی در بازار مسکن توسط آنها رقم می‌خورد چرا که افرادی که صاحب خانه هستند، نهایتا قصد تعویض واحد مسکونی خود را دارند؛ اقدامی تنوع‌طلبانه که انجام آن چند سال نیز طول می‌کشد اما متقاضیان واقعی در بازار مسکن که شهروندانی از دهک‌های پایین جامعه هستند، دیگر توان خرید واحدهای مسکونی را ندارند. از همین رو شاهد حکمفرمایی رکود کامل در بازار مسکن هستیم.
به طور کلی می‌توان گفت دولت‌ها در تداوم این رکود سهیم هستند. وزارت راه‌وشهرسازی از پروژه مسکن مهر گرفته تا طرح نهضت ملی مسکن تلاش داشته تا اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر جامعه به سر و سامانی برسد و بتواند صاحب سرپناهی برای خود باشد؛ اقدامات و تلاش‌هایی که به‌طور کامل موفق نبوده‌اند.
کلنگ مسکن مهر می‌توانست در 10 تا 15 کلانشهر به زمین بخورد تا بتواند بحران را از شهرهای بزرگ دور کند چراکه ساماندهی شهرهای کوچک راهکارهای دیگری دارد. در خصوص طرح نهضت ملی مسکن نیز اقداماتی انجام شده ولی آمار و ارقام دقیقی در دسترس نیست.
از سویی ناترازی‌های انرژی نیز منجر به بروز مشکلاتی در بخش تولید مسکن کشور شده‌اند. با توجه به اینکه روش تامین آب، برق و گاز برای پروژه‌های تولید مسکن از قبل پیش‌بینی نشده بود، هم اکنون که کشور با ناترازی‌های شدید در بخش انرژی روبه‌رو است، ساخت و تولید مسکن نیز با چالش‌های جدی و جدیدی دست و پنجه نرم می‌کند.
بحث تامین زمین نیز از جمله مواردی است که در این خصوص حائز اهمیت است. زمین هم مانند اکسیژن، فضای سبز و بسیاری موارد دیگر متعلق به تمام نسل‌هاست بنابراین لازم است تا در بخش مسکن توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی را در دستور کار قرار دهیم.
در مجموع با در نظر داشتن شرایط موجود بعید به‌نظر می‌رسد که تا پایان سال‌جاری اتفاق خاصی در بازار مسکن کشور رخ دهد. امیدواریم که بخش مسکن کشور رونق پیدا کند چراکه وقتی بازار مسکن رونق داشته باشد و کسب‌وکارها در آن در جریان باشند، انرژی مثبتی در جامعه انتشار پیدا می‌کند. چنانچه بازار خرید و فروش در کنار 300 شغل و صنعتی که مربوط به مسکن هستند، رونق پیدا کند، شاهد به حرکت درآمدن چرخ اقتصاد و پویایی چرخه نقدینگی در سطح بازارهای کشور خواهیم بود. از دیگر مزایای رونق گرفتن معاملات مسکن، می‌توان به از بین رفتن دوره رکود و کاهش تورم اشاره کرد.
باید توجه داشت که اگر قیمت‌ها در هر کدام از بازارهای اقتصادی ثابت شوند، می‌توان نسبت‌به آینده اقتصاد کشور امیدوار بود اما امروز در شرایطی هستیم که قیمت‌ها هر روز ممکن است به هر دلیلی دچار نوسان شوند؛ بازار مسکن نیز از این قاعده مستثنا نیست. این نوسانات اگر منجر به افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن نشوند، حتما باعث تعمیق رکود در این بازار خواهند شد.
* رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران