ضرورت ایجاد زیرساخت‌های کلیدی

امیر لاجوردی: لازمه تحقق شعار تحول دیجیتال، زیرساخت ارتباطی قدرتمند است

گروه فناوری- در عصر اطلاعات که وعده دیجیتالی‌شدن نه‌فقط کسب‌وکارها بلکه زندگی‌های روزمره را نیز برعهده گرفته ، شعار تحول دیجیتال به یک هدف مشترک تبدیل شده است. با این حال مسیر دستیابی به این هدف هموار نیست و سازمان‌ها با چالش‌های متعددی در این راه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. از جمله این چالش‌ها می‌توان به کمبود زیرساخت‌های فنی، مقاومت در برابر تغییر، نگرانی‌های امنیتی و فقدان فرهنگ نوآوری اشاره کرد. این مسائل به عنوان موانع عمده در مسیر دیجیتالیزه‌ کردن به شکلی اصولی و پایدار به‌شمار می‌رود و ایجاد تغییرات موثر در این زمینه نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، ‌سرمایه‌گذاری‌های هوشمندانه و البته تعهد به یادگیری و تطبیق‌پذیری است.
امیر لاجوردی در دومین «همایش تحول دیجیتال، بانک و بیمه با رویکرد هوش‌مصنوعی» با بیان اینکه تحول دیجیتال در حوزه بیمه و بانکداری با هدف جذب و نگهداری مشتری یا ایجاد رقابت و شخصی‌سازی به ازای هر مشتری، الزاماتی دارد، گفت: این الزامات را می‌توانیم در سه بخش حاکمیت، فناوری و زیرساخت دسته‌بندی کنیم. همچنین حوزه زیرساخت می‌تواند به بخش‌های ارتباطی، هوش‌مصنوعی، مدیریت و اپراتورهای تحلیل داده تقسیم شود. او با اشار به زیرساخت ارتباطی توضیح داد: با ظهور نسل چهارم ارتباطی در کشور در سال ۱۳۹۴، انقلاب سکویی رخ داد و اکنون ۸۰ درصد جمعیت شهری کشور‌مان تحت پوشش نسل چهارم هستند، اما در ادامه و در حوزه نسل پنج با هدف تامین نیازهایی از جمله توسعه اینترنت اشیا، هوش‌مصنوعی و بلاکچین، باید دو اقدام انجام دهیم؛ توسعه نسل پنجم و توسعه زیرساخت مبتنی‌بر فیبرنوری.
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: در نسل پنجم به دلیل تاخیر بسیار کم، خیلی از فناوری‌ها قابل اجرا خواهند بود. برای مثال زنده‌سنجی که می‌تواند در کاربرد هوش‌مصنوعی صنعت بیمه و بانکداری مورد استفاده قرار گیرد، یا افزایش پوشش تعداد کاربران در یک‌ کیلومتر‌مربع؛ اگر با نسل چهار در یک کیلومتر ۴۰۰۰ نفر پوشش قرار دارند، در فناوری نسل پنجم این عدد به حدود یک میلیون می‌رسد. معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به پروژه فیبر نوری در منازل و کسب‌و‌کارها بیان کرد: پروژه فیبر نوری در کشورهایی با مساحت مشابه یا کمتر از ایران اجرا شده است؛ برای مثال در اسپانیا با یک‌سوم وسعت ایران، این پروژه در ۱۰ سال اجرایی شده، اما ما قرار است در سه سال برای ۲۰ میلیون جمعیت شهری کشور، دسترسی به پوشش فیبر نوری را فراهم کنیم. همچنین در برنامه هفتم هم دیده شده که این ۲۰ میلیون پوشش باید به ۲۰ میلیون اتصال تبدیل شود. این اتفاق یک نمونه خوب هماهنگی در حوزه قانونگذاری و قابل الگوگیری در حوزه‌های دیگر است.
نیروی انسانی و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی
لاجوردی با اشاره به بخش فناوری بیان کرد: در حوزه فناوری هم الزاماتی مثل نیروی انسانی و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مطرح است. در حوزه نیروی انسانی باید توجه داشت که ما یکی از بیشترین بیکاران رشته مهندسی را در رشته مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات در کشور داریم، در عین حال بیشترین شرکت‌های دانش‌بنیان، بیشترین مهاجرت‌ها، بیشترین انتخاب رتبه ‌اول‌ها در رشته‌های مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات است. این نشان می‌دهد فردی که در این حوزه‌ها توانمند می‌شود می‌تواند در صنعت و بازار به دستاورد خوبی برسد و باید به آن بیشتر پرداخت. وی با بیان اینکه در حوزه ابزارهایی مثل هوش‌مصنوعی هم چالش‌ها و مزایایی در پیش‌رو داریم، افزود: در مقاله‌ای درباره بازار ادراکی در استفاده از هوش‌مصنوعی در صنعت بانکداری نوشته شده بود که ۴۳ درصد کاربران هنگام استفاده از فناوری اطلاعات برای باز کردن حساب به صورت برخط و غیرحضوری، از ادامه این مسیر منصرف می‌شوند که این موضوع باید بررسی شود. مفهوم بار ادراکی که برای کاربر در استفاده از این فناوری‌ها مطرح است، باید در صنعت بیمه و بانکداری مورد بررسی قرار گیرد.
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه در استفاده از هوش‌مصنوعی بحث بهره‌برداری از داده‌ها مطرح است، افزود: در کشور اگرچه قانون «دوام» را داریم، اما حفظ حریم خصوصی در بهره‌برداری از داده‌ها از چالش‌های ماست که باید در این حوزه تدبیر کنیم. این موضوع به‌خصوص در سکوهای ایرانی قابل مشاهده است. اینکه به جای حفظ حریم خصوصی، به قوانین و مقررات تمرکز دارند. لاجوردی ادامه داد: بنابراین اگر قرار است از هوش مصنوعی و دسترسی به داده‌ها و کلان‌داده‌ها در صنعت بیمه و بانکداری استفاده شود، لازم است در حوزه حریم خصوصی کاربران تدبیر شود. در این خصوص هم وزارت ارتباطات و دولت سیزدهم پیشنهادی را آماده کرده که به‌‌زودی به مجلس ارائه می‌کند. همچنین تنظیم‌گری‌های مربوط به امنیت در بهره‌برداری از این فناوری‌ها در کشور ما نیاز به بازنگری دارد.
حمایت‌های نهادهای مسوول برای ایجاد تحول دیجیتال در صنعت بیمه و بانکداری
لاجوردی با بیان اینکه بخش دیگری از الزامات حوزه هوش‌مصنوعی و ایجاد تحول دیجیتال در صنعت بیمه و بانکداری، حمایت‌های نهادهای مسوول است، افزود: می‌توانیم از ظرفیت مجلس، کارگروه اقتصاد دیجیتال که اختیارات ۱۲۷ و ۱۳۸ هیات دولت را دارد و بانک مرکزی هم عضوی از این کارگروه است، استفاده کنیم برای اینکه در حوزه بهره‌برداری از ابزارهای تحول دیجیتال در صنعت بیمه و بانکداری استفاده و مقرره‌گذاری کنیم. معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به استفاده از تنظیم‌گران موجود و تنظیم‌گری بین‌بخشی بیان کرد: در سازمان تنظیم مقررات، یکی از الزامات ما برای گذار به نسل پنجم تنظیم‌گری، تنظیم‌گری بین‌بخشی است که اتحادیه جهانی مخابرات به آن تاکید کرده است. از ۶ماه گذشته با همکاری بانک مرکزی و وزارت ارشاد، تنظیم‌گری بین‌بخشی را آغاز کرده‌ایم که تجربه نخست ماست و شاید مشکلاتی داشته باشد، اما امیدواریم تجربه خوبی برای ما فراهم کند. لاجوردی با بیان اینکه موضوع آخر ابزار هوش‌مصنوعی به‌عنوان زیرساخت است، افزود: اخیرا موضوعی در کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی مطرح شده است؛ بحث اپراتورهای کلان‌داده و اینکه وزارت ارتباطات بتواند کمک کند و برای اپراتورها تسهیل‌گری کرده یا زیرساخت لازم را برای اپراتورهای هوش‌مصنوعی و کلان‌داده فراهم کند که این موضوع هم در قالب پروژه‌های متعدد در حال بررسی است.
او خاطرنشان کرد: در وزارت ارتباطات آمادگی داریم که با شعار در همه جا و هر زمان، این سرویس‌دهی را فراهم کنیم. لازمه تحقق شعار تحول دیجیتال در صنعت بیمه و بانکداری با رویکرد هوش‌مصنوعی این است که کاربران در همه جا و هر زمانی سروی‌شان را دریافت کنند که این موضوع هم به زیرساخت ارتباطی قدرتمند نیاز دارد. رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: از این‌رو تا آخر امسال بیش از ۹۹ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار، دسترسی به شبکه ۴G خواهند داشت، هشت میلیون خانوار شهری هم تحت پوشش فیبر نوری قرار می‌گیرد، ۱۰ درصد جمعیت شهری هم تا پایان سال آینده پوشش ۵G خواهند داشت، برای اینکه زیرساخت لازم برای استفاده هوش‌مصنوعی و اینترنت اشیا فراهم شود.