ضرورت بازنگری سند موسیقی

گروه فرهنگ و هنر- نخستین جلسه بازنگری و بررسی سند ملی موسیقی کشور با حضور جمعی از کارشناسان، مسوولان فرهنگی و صاحب‌نظران این حوزه برگزار شد. این نشست با هدف ارزیابی نقاط قوت و ضعف سند موجود، بررسی چالش‌های پیش‌روی موسیقی کشور و تدوین راهکارهای جدید برای بهبود و توسعه این حوزه تشکیل شد. در جریان این جلسه تاکید شد که بازنگری سند ملی موسیقی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است چرا که شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور طی سال‌های اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده و بسیاری از سیاست‌های پیشین دیگر پاسخگوی نیازهای امروز موسیقی کشور نیستند. یکی از مهم‌ترین محورهای این جلسه لزوم همگامی سند ملی موسیقی با تحولات جهانی و فناوری‌های نوین بود. با توجه به تاثیر روزافزون رسانه‌های دیجیتال، پلتفرم‌های پخش موسیقی و تغییرات گسترده در الگوهای مصرف موسیقی، ضرورت دارد که سند جدید به راهکارهایی برای حمایت از هنرمندان، ارتقای جایگاه موسیقی ایرانی و تسهیل دسترسی مخاطبان به آثار فاخر بپردازد.
در این جلسه نادره رضایی (معاون امور هنری وزارت ارشاد)، محمدحسین ایمانی‌خوشخو (دبیر شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم صنایع فرهنگی)، محسن صفایی‌فرد (مدیر دفتر موسیقی و سرود سازمان صداوسیما)، احمد رمضی (سرپرست مرکز موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی)، حجت‌الاسلام فلاح‌زاده (نماینده دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، حمیدرضا نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی ایران) و… حضو داشتند. محمدحسین ایمانی‌خوشخو در ابتدای این نشست ضمن ارائه توضیحاتی مشروح درباره روند تاریخی تدوین سند ملی کشور طی سال‌های اخیر توضیح داد: «آنچه در تدوین سند ملی موسیقی مورد توجه قرار گرفته توجه حداکثری به موضوعات و مسائل مرتبط با حوزه موسیقی است که اجرای درست و مبتنی بر قانون هرکدام از مصوبات آن می‌تواند راهگشای موثری برای حل مشکلات این سال‌های موسیقی در حوزه‌های متعدد باشد.»او افزود: «اکنون به واسطه تصویب سند ملی موسیقی باید در مسیری قدم برداریم که بتوانیم با بازنگری و بررسی دوباره یک سند مهم بالادستی که به امضای عالی‌ترین مقام اجرایی کشور رسیده، فضایی را با مساعدت و همفکری فراهم سازیم که هنرمندان و فعالان عرصه موسیقی شاهد اجرای آن باشند. مسیری که می‌تواند هم در جهت تقویت محتوای سند و هم رفع معایب و اشکالات آن آینده مطلوبی را پیش روی این حوزه ترسیم کند. در این راه بنده به عنوان دبیر شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی که در جریان جزئیات تدوین این سند قرار دارم، آمادگی دارم که پس از بررسی و بازنگری دوباره سند ملی موسیقی که در جلسات بعدی با حضور فعالان این عرصه نیز تداوم خواهد داشت، نسبت به تسریع در اصلاحات و اجرایی شدن، کارهای عملیاتی لازم را انجام دهم.»
نادره رضایی هم ضمن قدردانی از همه کارشناسان و هنرمندان و اعضای حقیقی و حقوقی مجموعه‌های مختلف موسیقی که در تدوین سند ملی موسیقی کشور اقدامات موثری را انجام دادند از آمادگی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای دریافت نظرات، پیشنهادات، انتقادات و اصلاحات مورد توجه فعالان عرصه موسیقی در جهت بازنگری و بررسی این سند ملی خبر داد. معاون امور هنری تصریح کرد: «آنچه ضرورت دارد تسریع در امر بازنگری، اصلاح و بررسی سند ملی موسیقی به عنوان یک سند بالادستی عرصه موسیقی در کشور است که باید به واسطه برگزاری جلسات مختلف و رفع اشکالات موجود فضا به سمتی هدایت شود که هنرمندان و فعالان این عرصه بتوانند تحت پوشش این سند شرایط بهتر، مطلوب‌تر و موثرتری را برای انجام فعالیت‌های موسیقایی‌شان تجربه کنند. موضوعی که برگزاری اولین جلسه بازنگری آغازی برای آنچه اشاره شد، خواهد بود و امیدوارم منجر به دستاوردهای مطلوبی در حوزه موسیقی شود.»
کم‌توجهی به ضرورت‌های دنیای دیجیتال، وجود ابهام در برخی تعاریف و مفاهیم موجود در سند موسیقی، دعوت از صاحب‌نظران و کارشناسان و فعالان حوزه‌های مختلف موسیقی در بازنگری سند، تعریف دقیق اصلاحات کلیدی در سند، ارائه شاخص‌های روشن برای عملیاتی شدن موارد مطرح شده در سند موسیقی، استفاده از زبان ساده و قابل فهم، در نظر گرفتن جامعیت محتوایی و پوشش انواع موسیقی در سند موسیقی، افزودن بخش‌های جداگانه برای موسیقی مدرن، شناسایی و مستند‌سازی جریان‌های مختلف موسیقی و تقویت هویت فرهنگی ایران از مسیر موسیقی نواحی با محوریت سند موسیقی از جمله مواردی بود که در این جلسه پیرامون آن بحث و تبادل‌نظر شد. همچنین تشکیل کمیته‌های تخصصی و برگزاری جلسات مشورتی منظم، ایجاد مراکز تحقیقاتی برای پژوهش در حوزه سند موسیقی، توجه به زیست‌بوم موسیقی کشور، انجام نظرسنجی‌های علمی برای شناسایی سلایق مختلف، تدوین برنامه‌های حمایتی، تعریف اهداف «کوتاه‌مدت»، «میان‌مدت» و «بلندمدت» در رویکردهای اجرایی و عملیاتی سند ملی موسیقی، پایش مستمر و ارائه گزارش‌های دوره‌ای درباره پیشرفت اجرای سند، ارائه دقیق‌تر معانی و تعریف‌های کلیدی سندنویسی در حوزه‌های فقهی و اندیشه‌ای، چارچوب‌سازی مفهومی، وجود یک نقشه راه استراتژیک، مطالعه و تحلیل وضعیت موجود به انضمام تعریف اهداف و ماموریت‌ها در فرآیند سندنویسی، توصیه به حضور کارشناسان حوزه فناوری در سند ملی موسیقی نیز از دیگر موارد مطرح شده در اولین جلسه بررسی و بازنگری سند ملی موسیقی کشور بود.
جلسه نخست بازنگری و بررسی سند ملی موسیقی کشور نشان داد که تدوین و اجرای یک سند کارآمد، نیازمند اصلاحات بنیادین و نگاهی جامع به تحولات موسیقی، فرهنگ و فناوری است. یکی از مهم‌ترین مباحث مطرح ‌شده در این نشست، ضرورت به‌روزرسانی سند براساس تغییرات دنیای دیجیتال و زیست‌بوم موسیقی کشور بود چرا که فناوری‌های نوین و پلتفرم‌های انتشار موسیقی، ساختار این هنر را متحول کرده‌اند. بنابراین، سیاستگذاری‌های جدید باید بتوانند علاوه بر حمایت از موسیقی سنتی و نواحی شرایط لازم برای توسعه موسیقی مدرن و تعامل با بازار جهانی را نیز فراهم کنند. علاوه‌براین، شفاف‌سازی مفاهیم و تعاریف، تدوین شاخص‌های عملیاتی و طراحی یک نقشه راه استراتژیک از جمله موضوعات کلیدی بود که در این جلسه بر آن تاکید شد. اجرای موفق سند، مستلزم تعریف اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت، تدوین برنامه‌های حمایتی و ایجاد مکانیسم‌های نظارتی برای پایش و ارزیابی مستمر روند اجراست. همچنین بر ضرورت تعامل میان نهادهای مختلف فرهنگی و آموزشی تاکید شد تا سند موسیقی به یک ابزار کارآمد برای توسعه این هنر در سطح ملی تبدیل شود. همچنین لزوم مشارکت گسترده کارشناسان، پژوهشگران و فعالان صنعت موسیقی در فرآیند بازنگری سند بود. حضور متخصصان حوزه‌های مختلف به‌ویژه در بخش‌های حقوقی، اقتصادی و فناوری می‌تواند به ایجاد یک چارچوب جامع، منسجم و کاربردی منجر شود. در نهایت، استمرار جلسات تخصصی، ایجاد مراکز تحقیقاتی و بهره‌گیری از نتایج پژوهش‌های علمی، نقش مهمی در تدوین سندی خواهد داشت که ضمن حفظ هویت فرهنگی ایران، مسیر رشد و پویایی موسیقی کشور را نیز هموار کند.