ضرورت رقابت‌پذیری با ایرلاین‌های خارجی

گروه حمل‌ونقل- ورود نخستین ایرباس جدید به آسمان ایران و اضافه شدن دو فروند هواپیمای پهن‌پیکر A330 طی ماه‌های آینده باعث امیدواری فعالان صنعت هوانوردی به آینده‌ای روشن و بازپس‌گیری بازار تصاحب‌شده توسط کشورهای منطقه شده است. به گفته مقامات وزارت راه‌وشهرسازی قرار است طی هشت سال آینده تمام سفارشات ایران به شرکت‌های هواپیماسازی تحویل گرفته شود و می‌توان انتظار داشت طی این مدت به تدریج قدرت رقابت ایرلاین‌های ایرانی با شرکت‌های منطقه افزایش یابد. با وجود اینکه این خریدها کمک بزرگی به توسعه حمل‌ونقل هوایی کشور خواهد کرد تامین مالی آن یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سیاستگذاران این صنعت خواهد بود.
هواپیماهای خریداری‌شده توسط ایران‌ایر به صورت اجاره به شرط تملیک به وجود آمده‌اند و قرار است از طریق فروش بلیت، هزینه‌های آن تامین شود. در صورتی که ایران‌ایر بتواند با برنامه پرواز حداکثری از هواپیماهای تازه‌وارد استفاده کند، می‌تواند هزینه‌های خرید این هواپیماها را تامین کند. بر همین اساس تامین مالی قرارداد خرید هواپیماها ارتباط تنگاتنگی با تصاحب بازارهای جدید در منطقه پیدا کرده است.
در شرایطی که برخی ایرلاین‌های منطقه در دوران تحریم، مسیر‌های هوایی ایران به خارج از کشور را تسخیر کرده‌اند، صنعت هوایی ایران با اقدام به نوسازی ناوگان خود می‌تواند هزینه‌های میلیارد دلاری که به جیب این ایرلاین‌ها می‌رفت را بازگرداند. به همین دلیل خرید هواپیما در این شرایط امری ضروری است تا شرکت‌های ایرانی بتوانند با غول هوایی به رقابت بپردازند.
به گزارش ایسنا، ورود نخستین فروند از ایرباس‌های خریداری‌شده ایران‌ایر به آشیانه فرودگاه مهرآباد دوران تاریخی جدیدی را آغاز کرد که می‌تواند پس از سال‌های طولانی، بار دیگر ناوگان ایران را به جایگاه اصلی خود در منطقه بازگرداند؛ جایگاهی که برای سال‌های طولانی خالی مانده و تنها بهره آن را ایرلاین‌های منطقه بردند.
در حالی قرارداد خرید ۱۰۰ فروند از ایرباس حدود ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که طبق آمارهای رسمی وزارت راه‌وشهرسازی مسافران ایرانی در طول یک سال حدود نیمی از این مبلغ را صرف خرید بلیت از شرکت‌های هواپیمایی خارجی می‌کنند.
نبود ایرلاین‌های ایرانی در رقابت برای به دست آوردن مسیرهای پرتردد بین‌المللی باعث شده پروازهای کانکشن- ارتباطی- شرکت‌های هواپیمایی منطقه به یکی از پرطرفدارترین پروازها در سطح جهان تبدیل شوند و این شرکت‌ها را به جایی برسانند که تعداد ناوگان‌شان به شکل فعال به بیش از ۲۰۰ فروند هواپیما رسیده است.
بازگشت ایران به عرصه جهانی نیازمند قرار گرفتن دوباره شرکت‌های ایرانی در تیم‌های بزرگ هوایی جهان است؛ تیم‌هایی که با همکاری و مشارکت خود توانسته‌اند آسمان ایران را تسخیر کنند و برای هر یک از مقاصد احتمالی مسافران ایرانی برنامه‌هایی جدی به وجود آورند.
در حال حاضر سه تیم مجزا از ایرلاین‌های بین‌المللی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند تا بازار خود را به شکل جهانی تعریف کنند. یکی از این گروه‌ها شرکت استارایرلاینز است. این شرکت که در حال حاضر ۲۸ ایرلاین رقمی تحت نام آن فعالیت می‌کنند توانسته میزان زیادی از مسافران جهانی را در خود جای دهد.
شرکت هواپیمایی‌ لوفت‌هانزا، شرکت هواپیمایی چین، شرکت هواپیمایی کانادا، شرکت هواپیمایی آفریقای‌جنوبی، شرکت هواپیمایی سوییس و حتی شرکت‌هایی از کرواسی، سنگاپور و مصر نیز در این اتحاد بین‌المللی حضور دارند.
اصلی رقیب منطقه‌ای ایران در بین این شرکت‌ها ترکیش ایرلاینز خواهد بود، شرکتی که در طول سال‌های گذشته تعداد هواپیماهای خود را به شکل قابل توجهی افزایش داده و توانسته با برقراری پروازهای کانکشن میان تهران- استانبول مسافران ایرانی را به مقاصد اروپایی و آمریکایی رهسپار کند، موضوعی که سودی خالص برای این شرکت ترکیه‌ای به وجود آورده است.
دومین تیم مشهور در این عرصه استایتین است. این مجموعه نیز در حال حاضر ۲۰ شرکت هواپیمایی را به طور رسمی در خود جای داده است. شرکت هلندیKLM به عنوان یکی از قدیمی‌ترین ایرلاین‌های جهان عضو این مجموعه شده و در کنار آن شرکت‌های هواپیمایی آسمانی از کشور چین و ویتنام نیز در آن حاضر شده‌اند.
قرار گرفتن نام شرکت عربستان سعودی در اتحادی که در آن نام‌هایی مانند KLM و ایرفرانس قرار گرفته‌اند، نشان از آن دارد که شرکت‌های ایرانی تا چه میزان از قافله رقابت عقب ماندند.
سومین گروه از ایرلاین‌ها زیر نام وانورد فعالیت می‌کنند. در این اتحاد بزرگ شرکت هواپیمایی ایربیر برلین، امریکن ایرلاینز و بریتیش ایرویز قرار دارند و در این مجموعه بزرگ نام شرکت قطر به عنوان یکی از جدی‌ترین رقبای منطقه‌ای ایران جای گرفته است.
اهمیت این اتحاد جهانی وقتی خود را نشان می‌دهد که یکی از مدیران کلان شرکت بریتیش ایرویز درباره‌ وضعیت رقابت این شرکت در آسمان ایران اعلام می‌کند ما با شرکت قطر اتحادی جدی داریم و از این رو در بازار ایران یا دیگر بازارهای منطقه قصد رقابت با آنها را نخواهیم داشت زیرا در نهایت این یک همکاری کلان به حساب می‌آید.
این اتحاد جهانی و البته بالارفتن تعداد ناوگان شرکت‌های منطقه باعث شده آنها در آسمان ایران به شکلی جدی جولان دهند، در حالی که ایرلاین‌های ایرانی برای برقراری تعداد معدودی از پروازهای بین‌المللی مجبور به اتکا به هواپیماهای قدیمی خود هستند که هزینه بالایی را نیز در بر می‌گیرد، شرکتی مانند قطر توانسته پروازهایی برقرار کند که از نظر قیمتی رقابت با آن بسیار دشوار است.
برای مثال این شرکت پروازی را از تهران آغاز می‌کند و در نهایت به بوستون آمریکا می‌رساند آن هم در شرایطی که قیمت بلیت آن برای هر مسافر تنها دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تمام می‌شود.
نبود مقاصد متنوع در فرودگاه‌های ایران باعث شده فرودگاه کشور قطر در دوحه پروازهای برنامه‌ای جدی برای اروپا و آمریکا در نظر بگیرد تا این حد که پروازها از دوحه به مقاصدی مانند پاریس و لندن حتی از چند پرواز در روز نیز بالاتر می‌رود و تعداد مسافران آنها به بیش از هزار نفر در طول یک روز می‌رسد.
این واقعیت‌های بین‌المللی نشان از آن دارد که نه تنها ایران نباید از خرید هواپیماهای جدید نگرانی داشته باشد بلکه حتی ورود آنها در حال حاضر در شرایطی اتفاق می‌افتد که برای بازکردن فضای رقابت جدید بسیار دیر شده است. در حالی در ایران دغدغه‌های عجیب از کرایه هواپیماهای جدید مطرح می‌شود که بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی منطقه با فعال کردن بیش از ۲۰۰ تا حتی ۳۰۰ هواپیما تمام بازارهای منطقه و جهان را در اختیار خود قرار داده‌اند.
هزینه ورود هواپیماهای ایرباس به ایران حدود ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده و اگر ما تنها بازار مسافران ایرانی را از چنگ این شرکت‌های خارجی بیرون بیاوریم، می‌توان انتظار داشت هزینه خرید تمام این هواپیماهای جدید در کمتر از سه سال تامین شود، موضوعی که روشن‌ترین منطق اقتصادی پشتوانه آن خواهد بود.