ضرورت فرآوری و سرمایه‌پذیری

استان سمنان معدن بزرگی از ظرفیت‌ها و مزیت‌های قابل سرمایه‌گذاری در بخش معادن فلزی و غیرفلزی و همچنین فرآوری است اما در سال‌های اخیر نتوانسته آنچنان در جذب سرمایه موفق عمل کند.
در کشورمان ۷۲ ماده معدنی مهم وجود دارد که اهمیت بسزایی در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند. مواد معدنی شامل زغال‌سنگ، مس، کرومیت، منگنز، سنگ‌آهن و غیره که ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای برای اقتصاد تولیدمحور و اشتغال محسوب می‌شوند.
سمنان یکی از معدود استان‌های کشور است که ۴۲ نوع ماده معدنی موجود در کشور را در درون خود جای داده است. به عبارت دیگر نزدیک به ۶۰درصد مواد معدنی موجود در کشور در استان سمنان یافت می‌شود و این تازه آمار مواد معدنی استخراج شده توسط معادن مجوزدار است و در نتیجه امکان دارد مواد معدنی بیشتری نیز در استان وجود داشته باشد که تاکنون اکتشاف نشده باشند.
مجموعه این عوامل سبب می‌شود تا سمنان به عنوان یک استان معدنی مهم در کشور تلقی شود؛ موضوعی که در توسعه اقتصادی نقش ویژه‌ای دارد. معادن در اشتغال استان هم نقش حیاتی ندارند، به طوری که بنا به اعلام سازمان صمت استان سمنان ۳۴درصد کل اشتغال استان به معادن ارتباط دارد.
اهمیت معادن استان سمنان
یک کارشناس اقتصادی ضمن اشاره به داشته‌های معدنی و قابل سرمایه‌گذاری استان سمنان گفت: در استان نزدیک به ۷۰۰ معدن مجوز دارد اما معادن استان سمنان چهار مشکل اساسی دارند که نخستین آنها خام‌فروشی است.
محمدرضا باقری که خود سابقه اداره یک معدن را به مدت ۱۴سال دارد با بیان اینکه در سال‌های اخیر اقداماتی برای فرآوری محصولات معدنی در استان سمنان انجام شده اما کماکان نسبت واحدهای فرآوری معدنی به کل معادن استان بسیار اندک است، بیان کرد: ما در کل استان سمنان نزدیک به ۷۰۰معدن در بخش‌های مختلف شامل فلزی و غیر‌فلزی داریم اما مجموع تمام واحدهای فرآوری معدنی استان به ۱۵ احد هم نمی‌رسد، در نتیجه مشکل فرآوری و به صورت کلی خام‌فروشی یکی از مهم‌ترین معضلات معادن استان است.
وی با بیان اینکه خام‌فروشی یک مشکل اساسی دیگر را هم ایجاد می‌کند و آن فقدان ارزش‌افزوده و همچنین اشتغال متناسب با ظرفیت‌ها در استان سمنان است، افزود: دولت باید شرایط مشوق‌های سرمایه‌گذاری در بخش فرآوری معدن را دو برابر بخش‌های دیگر مانند صنعت و گردشگری و… کند تا شاهد تحول خوبی در اقتصاد و اشتغال استان باشیم.
مشکل معادن استان سمنان
این کارشناس با بیان اینکه دومین مشکل بزرگ معادن استان سمنان بوروکراسی دولتی است که البته در سال‌های اخیر به مراتب شاهدیم که وضعیت بهبود پیدا کرده است، گفت: در بسیاری از موارد شاهدیم که بزرگ بودن دولت سبب شده تا یک استعلام ساده در یکی از شهرستان‌های استان حتما منوط به دستور ادارات کل و در مدت بسیار زیادی صورت گیرد که این امر معدن‌داران و سرمایه‌گذاران را کلافه کرده است.
باقری سومین مشکل معادن استان را فقدان نگاه زیست‌محیطی، ناتوانی در ارائه طرح‌های زیست‌محیطی و بعضا نداشتن عزم کافی در این ارتباط دانست و تاکید کرد: بسیاری از معادن استان به واسطه هزینه‌ها، ساده‌ترین راه یعنی پاک‌تراشی را انتخاب می‌کنند که این به محیط‌زیست ضرر می‌رساند و وقتی به محیط‌زیست ضرر رسید مردم معترض می‌شوند و در نتیجه معادن یا با مشکل مواجه می‌شوند یا رو به تعطیلی می‌گذارند و در نتیجه برایشان دردسر درست می‌شود.
وی افزود: چهارمین و آخرین مشکلی که واحدهای معدنی با آن دست به گریبان هستند نیروی کار است. شاید باور این موضوع سخت باشد در کشور و استانی که بیکاری بزرگ‌ترین معضل است، کارگر معدنی نداریم، بنابراین امروز معادن استان سمنان زیر پای کارگران اتباع یا اهالی استان‌های گلستان، مازندران و… است، از طرف دیگر با فقدان کارگر ماهر معدنی روبه‌رو هستیم تا جایی که حتی دولت حاضر شده برای خانه سازمانی کارگران معدنی زمین هم بدهد اما کارگر حرفه‌ای برای کار پیدا نمی‌شود.
۱۴ میلیون تن ذخیره جدید
ظرفیت‌های استان سمنان در زمینه معدنی آنقدر فراوان هستند که می‌توان از معدن به عنوان یک رکن مهم توسعه اقتصادی در استان یاد کرد. در سال‌های اخیر به خصوص در دولت سیزدهم اقدامات خوبی در زمینه توسعه معادن و سرمایه‌گذاری معدنی در استان سمنان صورت گرفته که از جمله آنها می‌توان به افزایش مجوزهای اکتشاف و همچنین بهره‌برداری اشاره کرد.
معاون امور معادن صمت استان سمنان بیان کرد: سال قبل بیش از ۱۴میلیون تن به ذخایر قطعی معدنی استان از طریق صدور مجوزهای جدید اکتشاف معادن افزوده شده است.
اکبر علیخانی با بیان اینکه نزدیک به هزار میلیارد ریال مجموع سرمایه‌گذاری پروانه‌های بهره‌برداری معادن استان بوده که در سال ۱۴۰۲ از سوی صمت صادر شده است، گفت: این سرمایه‌گذاری‌ها در معادن و اقتصاد استان سمنان توانسته تحول خوبی را پدید بیاورد همچنین سال گذشته از سوی سازمان صمت استان سمنان نزدیک به ۱۰۰مجوز معدنی شامل پروانه بهره‌برداری، اکتشاف و… صادر شده که نشان از نگاه دولت به توسعه معادن استان دارد.
حمایت از بهره‌وری
استاندار سمنان ضمن بیان اینکه استانداری در زمینه معادن دو سیاست ارتقای بهره‌وری و جلوگیری از خام‌فروشی را اتخاذ کرده است، گفت: در دولت سیزدهم تعداد واحدهای فرآوری معدنی موجود در استان سمنان پنج برابر شده و این نشان از نگاه جدی دولت در زمینه ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال از معادن استان دارد.
سیدمحمدرضا‌ هاشمی از حفظ وضعیت موجود، کمک به واحدهای فعلی و سپس جذب سرمایه‌گذاری جدید به عنوان دیگر اولویت‌های سیاست‌های معدنی در استان یاد کرد و بیان داشت: سالانه ۲۵میلیون تن انواع مواد معدنی از ۷۲۰معدن استان برداشت می‌شود که ظرفیت عظیمی در زمینه تولید و رشد اقتصادی محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه در زمینه کرومیت، گچ، سلیستین، منگنز و… استان سمنان در زمره استان‌های برتر کشور قرار دارد، گفت: سال گذشته بنا به اعلام سازمان صمت نزدیک به ۱۰۰مجوز معدنی در بخش‌های مختلف ایجاد شده که نشان از رشد سرمایه‌گذاری معدنی در استان سمنان دارد.
۲ مانع اساسی سرمایه‌گذاری
یک کارشناس اقتصادی می‌گوید: استان سمنان در این زمینه دو مشکل اساسی دارد؛ نخست کم‌آبی است که سبب می‌شود سرمایه‌گذاران در بخش‌های فرآوری معدنی که به خصوص به آب نسبتا زیادی هم نیاز دارد، دچار تردید شوند یا دست‌کم قید دردسرهای تولید در استان کم‌آب سمنان را بزنند که در این زمینه دولت باید تمهیدات جدی اندیشه کند وگرنه سرمایه‌گذاران کنونی را هم از دست می‌دهیم.
حسن همتیان با بیان اینکه دومین مانع عدم وجود بسته‌های سرمایه‌گذاری با احصای نیازها، مزیت‌ها، راه، ابنیه، زیرساخت، آب، گاز، برق، استعلام‌ها، وام‌های بانکی، زمین رایگان و… است که بتوان آن را به دو الی سه زبان شامل چینی، روسی، انگلیسی، عربی و… ترجمه کرد و در تمام فرصت‌ها آن را برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی عرضه داشت، تاکید کرد: ما فقر یک هیات رایزن سرمایه‌گذاری را در استان در بخش‌های مختلف احساس می‌کنیم.
وی با بیان اینکه معمولا شب سفر مقامات خارجی یا داخلی به استان سمنان مسوولان به این فکر می‌افتند که از صنعت، معدن و تجارت بخواهند که چه مزیت‌های سرمایه‌گذاری دارد و معرفی کند در صورتی که ایرادی ندارد ما در طول سال ۲۰، ۳۰ و ۵۰ بسته سرمایه‌گذاری را تعریف کرده و آماده‌سازی کنیم، افزود: در این صورت در رویدادهایی مانند نمایشگاه‌های بین‌المللی هم با دست خالی شرکت نخواهیم کرد.