ضعف زیرساخت‌های هوشمندسازی

«جهان‌صنعت»- تحول دیجیتال در بخش معدن می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری و از طرفی چابکی سازمانی شود. اگر تا قبل از این شاهد خطای انسانی بوده‌ایم، دیگر با این مهم آمارها شفاف و عملکرد بهتر می‌شود. در این خصوص به باور مسوولان هرچه بتوانیم صنایع و معادن را به سمت دیجیتالی شدن پیش ببریم، تولید هم رونق می‌گیرد. از طرف دیگر دانستن آمار دقیق تولید و برداشت می‌تواند به دولت جهت دریافت حقوق دولتی و مالیات از معادن کمک کند. به این ترتیب مجلس شورای اسلامی با مصوبه اخیر خود وزارت صمت را مکلف کرده که میزان دقیق برداشت از معادن را با سامانه‌های هوشمند محاسبه کند.
مساله این است که اگر مجلس می‌خواهد میزان حقیقی برداشت معدنی‌ها مشخص شود و موجب شفاف‌سازی شود که مورد استقبال معدنی‌ها نیز است، باید زیرساخت‌های لازم برای تشکیل سامانه‌های هوشمند فراهم شود. به این صورت سامانه‌ای طراحی شود که هیچ باگی نداشته باشد، در حالی که تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است. در واقع با اینکه سیاستگذاران چند سالی است از دیجیتالی شدن بخش معدن سخن می‌گویند اما هنوز راه بسیار است و سامانه‌های قبلی هم که با این هدف راه‌اندازی شده‌اند در اجرا مشکل داشته و نتوانسته‌اند کارایی دقیق و روشنی داشته باشند. بنابراین انتظار می‌رود که سامانه‌های هوشمند در ابتدا تکمیل شده و توسعه یابند و سپس برای معدنی‌ها و خریداران وظایف مشخص شود. مساله مهم دیگر در راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند این است که باید به طور واقعی دخالت نیروی انسانی حذف شود. موضوعی که به باور معدنی‌ها کمتر دیده شده است. به این صورت که بارها شاهد بوده‌ایم که اعداد و ارقام با دخالت افرادی جابه‌جا شده‌اند و باعث شده که کمتر از هوشمندسازی بهره ببریم!
تغییر مثبت
در این خصوص عضو هیات‌رییسه انجمن مس به «جهان‌صنعت» گفت: اگر میزان حقیقی برداشت معدنی‌ها مشخص شود در ادامه دولت هم می‌تواند حقوق دولتی را به درستی محاسبه کند و براساس اعداد و ارقام مشخصی که برای حقوق دولتی بر مواد معدنی تعیین کرده‌اند، تعرفه‌ها را تعیین و مبالغی را از معدنداران دریافت کند. این در حالی است که در گذشته شرایط به این صورت نبوده و نحوه محاسبه به گونه‌ای دیگر بوده است. به این صورت که با توجه به پروانه بهره‌برداری گزارش می‌کردند که چه میزان ذخیره کشف شده و طی چه مدتی باید استخراج و در نهایت حقوق دولتی پرداخت شود. این در حالی است که در حال حاضر قصد بر این است که میزان برداشت را بررسی کنند.
احمد مشکانی با اشاره به اینکه برای چنین تصمیماتی باید مقدمات فراهم شود، اظهار کرد: برای این مهم باید روابط اقتصادی برای خریدار و فروشنده ماده معدنی مشخص شود. در واقع مسوولان می‌خواهند اطلاعات معدنی در سامانه درج شود که بتوانند با درج آن مطالب دقیق بین تولید‌کننده مواد معدنی و خریدار مشخص شود تا براساس آن بتوانند حقوق دولتی را به صورت دقیق دریافت کنند. سامانه باید دقیق طراحی شده باشد و هیچ باگی نداشته باشد. در حالی که هنوز چنین سامانه‌ای که مدتی است راه‌اندازی شده، مشکل دارد و نمی‌تواند کارایی دقیق و درستی داشته باشد. بنابراین انتظار می‌رود این سامانه اول کامل و بعد برای معدنی‌ها و خریداران وظایف مشخص شود.
عضو هیات‌رییسه انجمن مس تاکید کرد: با توجه به ضعف زیرساخت‌ها به این راحتی نمی‌شود سامانه را راه‌اندازی کرد و این مهم نیازمند کار دقیق و کارشناسانه دارد. در ادامه باید گفت که اگر این سامانه بتواند به کار خود به صورت درست عمل کند و کسی هم آن را دستکاری نکند و اعداد را تغییر ندهند به طور حتم همه معدنکاران از آن استقبال می‌کنند. در واقع هرچه عملکرد دولت شفاف‌تر شود برای همه بهتر است، چراکه معدنکاران همه طرفدار شفاف‌سازی هستند و از آن هیچ باکی ندارند.
مشکانی با اشاره به اینکه چنین تصمیمی به راحتی عملیاتی نخواهد شد، اظهار کرد: این مساله به شدت زمانبر است و باید گفت که چندان نمی‌تواند جوابگوی نیازهای فعلی باشد؟ ضمن اینکه در حال حاضر توان آن را هم نداریم. همان‌طور که مطرح شد، نخست باید چنین سامانه‌ای پشتوانه قوی داشته باشد و از طرف دیگر معدنکاران باید با یکدیگر همکاری کنند که بتواند به نحو احسن انجام شود.
بهره‌مندی معادن از هوش مصنوعی تا نیمه نخست سال آینده
نمایندگان مجلس شورای اسلامی اواخر هفته گذشته در ادامه بررسی جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه جزء ۱۹ بند «ب» ماده ۴۸ را تصویب کردند. بر این اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف شده است که به منظور احقاق حقوق دولت در بهره‌برداری از معادن به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که تا پایان سال دوم برنامه، امکان محاسبه دقیق میزان برداشت از معادن توسط سامانه‌های هوشمند فراهم شود.
به تازگی مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران از بهره‌مندی معادن از هوش مصنوعی تا نیمه نخست سال آینده
خبر داده است.
خدایار کریم‌نژاد گفت: هم‌اکنون از هوش مصنوعی در معدن نخلک به عنوان نمونه استفاده می‌شود که رشد ۱۵ درصدی در تولید را به دنبال داشته است. وی بر استفاده از هوش مصنوعی و صنعت دیجیتال در همه بخش‌ها و ارکان معادن تاکید کرد و افزود: استفاده از هوش مصنوعی و صنعت دیجیتال، افزایش تولید و بهره‌وری را به دنبال خواهد داشت.
کریم‌نژاد تصریح کرد: تحول دیجیتال در صنعت و معدن باعث افزایش بهره‌وری و تولید، پایداری در تولید و چابکی سازمان یا شرکت خواهد شد. وی ادامه داد: این سه عامل توسعه اقتصادی در کشور را به دنبال دارد و ما هر اندازه بتوانیم صنایع و معادن را به سمت دیجیتالی شدن پیش ببریم، باعث افزایش تولید خواهد شد.
مدیرعامل ایمپاسکو خاطرنشان کرد: ما باید بتوانیم به تولید پایدار برسیم، چراکه تولید پایدار، اشتغال را نیز به دنبال خواهد داشت.