طاعون بی‌برنامگی

با ورود به سال ۲۰۲۰ یکی از مهم‌ترین رویدادهای این سال یعنی المپیک ۲۰۲۰ توکیو پیش روی چشمان ما خودنمایی می‌کند؛ رویدادی که هر چهار سال یک بار در یکی از کشورها برگزار می‌شود و به واسطه محبوبیت خود میلیون‌ها گردشگر را از سراسر جهان جذب می‌کند. گفته می‌شود این رویداد ورزشی می‌تواند طرفداران زیادی از ۲۰۰ ملیت مختلف جهان را به توکیو و ژاپن بکشاند.
المپیک ۲۰۲۰ از ۳ تا ۱۹ مرداد ۱۳۹۹ در شهر توکیو برگزار می‌شود،‌ اما ایران تا چه اندازه برای سفر گردشگران علاقه‌مند به ورزش تدارک و تمهیدات لازم را اندیشیده است؟
چهار سال پیش در پی برگزاری بازی‌های جام‌جهانی در روسیه، گردشگران ایرانی به دلایل مختلف با چالش‌هایی برای داشتن سفری خوب و به یادماندنی روبه‌رو شدند. این چالش‌ها از مشکل در دریافت بلیت بازی‌ها و وعده‌های دروغین آژانس‌های مسافرتی به مسافران شروع می‌شد و تا عدم رزرو هتل‌ها و مشکلاتی در تردد اتوبوس‌ گردشگران ایرانی در روسیه می‌رسید که در نهایت نارضایتی گردشگران ایرانی را به همراه داشت.
امیرپویان رفیعی‌شاد عضو هیات‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، جهانگردی، زیارتی و گردشگری الکترونیک و رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران با اشاره به وضعیت برگزاری تورهای المپیک ۲۰۲۰ توکیو به ایلنا گفت: با توجه به اینکه زیرساخت‌های لازم مانند تهیه بلیت بازی‌های المپیک و البته بازی‌های جام‌جهانی و امکاناتی که برای این مهم نیاز است، در اختیار آژانس‌ها نیست، آژانس‌ها نمی‌توانند امکانات خوبی ارائه دهند.
او با اشاره به اتفاقاتی که برای مسافران ایرانی در جریان سفری که به واسطه برگزاری بازی‌های جام‌جهانی به روسیه داشتند، پیش آمده بود، یادآور شد: حتی اتوبوس‌های داخل شهری در مسکو و سن‌پترزبورگ توسط تیم‌ها هماهنگ می‌شد و آژانس‌های مسافرتی هماهنگی لازم را با فدراسیون‌های ورزشی مانند فدراسیون فوتبال نداشتند. در عین حال شاهد آن بودیم که فدراسیون فوتبال نیز درصدد انتخاب تعدادی از آژانس‌ها برای برگزاری تورهای این رویداد برآمده بود و عدم هماهنگی موجود بین نهادهای ورزشی و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری سبب شده بود با مشکلاتی در این حوزه روبه‌رو شویم.
به گفته رفیعی‌شاد، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی گردشگری باید هر نوع فعالیتی‌ که در این حوزه است را هماهنگ کند. این در حالی است که بسیاری از نهادها مانند وزارت ورزش و جوانان درصدد راه‌اندازی کمیسیون گردشگری ورزشی و حتی وزارت بهداشت درصدد راه‌اندازی کمیسیون‌های گردشگری سلامت برآمده‌اند. این بندبازی‌ها که بند الف، ب، پ و… را در نظر گرفته،‌ گردشگری کشور را با چالش روبه‌رو ساخته است.
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران با اشاره به آنچه در دنیای نوین گردشگری جریان دارد، اظهار کرد: دفاتر خدمات مسافرتی فروشنده بسته‌های سفری هستند که توسط توراپراتورها ارائه می‌شود و اجراکننده نیستند. مجریان تور در دنیای نوین گردشگری مشخص هستند و معمولا بسته‌های سفر را ارائه می‌دهند و واسطه‌ها به واگذاری این تورها می‌پردازند. از آنجا که چنین تقسیم‌بندی‌هایی در ایران وجود ندارد، همه دفاتر اجراکننده می‌شوند و در چنین شرایطی در برگزاری تورهای خاص مانند المپیک و جام‌جهانی با مشکلاتی مانند کنسل شدن رزرو هتل‌ها، پرواز‌ها، حمل‌و‌نقل، خرید بلیت بازی‌ها و… روبه‌رو می‌شویم. هر چند مخالف انحصار هستم اما معتقدم باید نظارتی در این خصوص وجود داشته باشد تا آژانس‌هایی وارد عرصه برگزاری تورها شوند که توان اجرای آن را داشته باشند.
او با اشاره به اینکه المپیک ۲۰۲۰ در توکیو است و قطعا با مشکلاتی در حوزه صدور روادید روبه‌رو خواهیم شد، گفت: نیاز است تا از ‌هم‌اکنون تمهیداتی از سوی وزارت امور خارجه و وزارت گردشگری برای این مهم اندیشیده شود و دفاتر مسافرتی نیز باید شرایط و ضمانتنامه‌های لازم برای بازگشت مسافران ایرانی را لحاظ کنند.
رفیعی‌شاد در پاسخ به این سوال که آیا وزارت ورزش و جوانان در انتخاب آژانس‌های مجری برگزاری تورهای المپیک هماهنگی‌‌های لازم را با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری انجام می‌دهد یا آنکه بر اساس برخی رانت‌ها و انحصارها درصدد انتخاب و معرفی آژانس‌های مجری تورهای المپیک برمی‌آید، گفت: در سال‌های گذشته این تعامل بود اما در برخی از مواقع شاهد آن بودیم که تعدادی آژانس از سوی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی امر معرفی شده‌اند و برخی از آژانس‌ها نیز از فدراسیون فوتبال مجوز گرفته‌اند. امیدوارم امسال این تناقض را شاهد نباشیم.
تمام این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که حدود یک سال مانده به برگزاری المپیک ۲۰۲۰ بلیت‌های مراسم افتتاحیه و اختتامیه آن به فروش رفته است و گفته شده رزرو مراکز اقامتی باید به سرعت انجام و حتی سه ماه قبل از مراسم با هتل‌ها تسویه شود. اما به گفته رفیعی‌شاد، تا امروز هنوز جمع‌بندی لازم انجام نشده است: در این شرایط جلساتی با مسوولان گردشگری داشته‌ایم و در حال رایزنی هستیم که ببینیم تصمیم نهایی وزارتخانه میراث‌فرهنگی، ‌صنایع‌دستی و گردشگری در این خصوص چگونه است.
در این میان حرمت‌الله رفیعی رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران با اشاره به حضور نمایندگانی از شرکت هواپیمایی کشوری، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، صنف گردشگری و اعضای قدیمی کمیته ملی المپیک در کمیسیون گردشگری کمیته ملی المپیک گفت: در جلسه‌ای که داشتیم کمیسیون گردشگری فعال شده و سه آژانس فعال در حوزه برگزاری تورهای ژاپن با حضور در این جلسات درباره کم و کیف شرایط رزرو هتل‌ در ژاپن و برگزاری تور المپیک اطلاعاتی در اختیار مجموعه قرار دادند.
او ادامه داد: سفر به ژاپن در حالت عادی نیز گران است و در ایام المپیک هزینه‌ها بیشتر خواهد بود. با این وجود بستر لازم برای سفر ایرانی‌هایی که علاقه‌مند هستند برای المپیک ۲۰۲۰ به ژاپن سفر کنند، فراهم شده است. برای دریافت بلیت بازی‌ها نیز جلساتی داشتیم و آمادگی ایجاد کردیم تا مسافران درصدد ثبت‌نام تورها برآیند اما بیم آن می‌رود که به دلیل گران بودن بسته‌های سفر به ژاپن استقبال نشود.
به گفته رفیعی،‌ با توجه به تعداد روزهای ماندگاری در ژاپن و حضور در بازی‌ها و… قیمت تورهای المپیک ۲۰۲۰ از حدود ۲۰ میلیون تا بیش از ۶۰ میلیون تومان خواهد بود. در این میان رزرو هتل‌ها انجام شده و ۳ آژانس فعال در ژاپن هر کدام از ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ اتاق را رزرو کرده‌اند اما در انتظار آن هستند تا ببینند چه استقبالی از سوی گردشگران ایرانی برای حضور در این تورها صورت می‌گیرد تا بعد از آن درصدد نهایی کردن رزرو هتل برآیند. در این میان بلیت بازی‌ها با هماهنگی کمیته ملی المپیک دریافت خواهد شد و نگرانی از این بابت وجود ندارد.
او در خصوص نگرانی‌هایی که برای صدور ویزا وجود دارد نیز گفت: حدود یک سال است که ژاپن برای صدور ویزا برای ایرانی‌ها مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. هر چند ممکن است زمان‌بر باشد اما می‌توانیم ویزا را دریافت کنیم.رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران درخصوص احتمال ایجاد انحصار برگزاری تور المپیک ۲۰۲۰ برای تعداد خاصی از آژانس‌ها گفت: خیر، چنین انحصاری وجود نخواهد داشت و تمام آژانس‌ها مجاز خواهند بود این کار را انجام دهند. البته تمام این امور به شرطی خواهد بود که دولت چه از سوی وزارت ورزش و جوانان و چه وزارت میراث و گردشگری در اجرای کار دخالت نکند و بخش خصوصی بتواند از تجربیات خود استفاده کند.