طلسم انتشار آمار تورم بانک مرکزی شکست

بانک مرکزی که از سال1401 به بعد دیگر آمار تورم را به صورت رسمی منتشر نکرده بود، روند این شاخص از سال99 تا انتهای آذر1403 را به روز کرده است. بر این اساس، به نظر می‌رسد تورم در یکی از تواترهای خود به کف‌ رسیده است. با اینکه مرکز آمار متولی رسمی انتشار آمار تورم است اما اطلاعات این شاخص توسط بانک مرکزی هم محاسبه و اعلام می‌شود. با این وجود، بانک مرکزی از سال1401 به بعد دیگر آمار تورم را به صورت رسمی اعلام نکرد.
اخیرا، این نهاد پولی در تازه‌ترین خبری که منتشر کرده، تصویری از روند تورم سالانه و نقطه‌به‌نقطه منتشر کرده که به‌روز شده و آمار این شاخص را تا انتهای آذر1403 اعلام کرده است. همچنین جزئیات دیگر این شاخص را در متن خبر به اطلاع عموم رسانده است. براساس این خبر، تورم مصرف‌کننده سالانه به سال پایه1400 در
آذر ماه به کمترین سطح خود در 50 ماه اخیر رسیده است. تورم ماهانه نیز رکورد کمترین سطح خود را از ابتدای سال تاکنون شکسته است.
روزه سکوت بانک مرکزی شکست
مرکز آمار به عنوان متولی رسمی انتشار آمار در کشور، مسوولیت اعلام نرخ تورم را برعهده دارد؛ کاری که تا دو سال گذشته توسط بانک مرکزی هم انجام می‌شد. مرکز آمار در هفته‌های گذشته جدیدترین گزارش تورمی خود را منتشر کرد و در آن نشان داد که تورم ماهانه آذر به 2درصد، تورم نقطه‌به‌نقطه به 4/‏‏31‌درصد و تورم سالانه به 5/‏‏32‌درصد رسیده است. نکته قابل‌توجه این است که هر سه مقدار نسبت به آبان کاهش یافته‌اند.
بانک مرکزی انتشار آمار تورم را از سال 1401 به بعد متوقف کرده بود اما اخیرا در خبری اعلام کرد که انتشار این آمار را از سر گرفته است. در این خبر، تصویر روند تورم مصرف‌کننده به صورت سالانه و نقطه‌به‌نقطه منتشر شده است، همچنین تصویری هم از وضعیت تورم تولیدکننده به صورت نقطه‌ای و سالانه در ادامه آن پیوست شده است.
براساس این تصاویر و توضیحات تکمیلی، تورم ماهانه مصرف‌کننده در آذر امسال به 7/‏‏1درصد رسیده در حالی که در آبان 3‌درصد بوده است. به گفته بانک مرکزی، تورم 7/‏‏1‌درصدی آذر کمترین سطح این شاخص از ابتدای سال تاکنون است.
نکته قابل‌توجه در انتشار این آمار، به‌روزرسانی سال پایه است. تا پیش از آن، سال پایه گزارشات تورمی بانک مرکزی 1395 بود در حالی که اکنون به 1400 تغییر یافته است. سال پایه، سالی است که تغییر قیمت‌ها از آن سال محاسبه می‌شود. جدیدتر شدن سال پایه باعث می‌شود تا سبد مصرف خانوارها که در محاسبه تورم از آن استفاده می‌‌شود به‌روز‌تر باشد و از همین‌رو، تورمی که به دست می‌آید انطباق بیشتری با واقعیت داشته باشد.
طبق اعلام بانک مرکزی، تورم نقطه‌به‌نقطه در آذرماه امسال 8/‏‏33‌درصد شده که نسبت به آبان کاهش یافته است. این نرخ، کمترین سطح در 54ماه اخیر (یعنی از تیر99 به بعد) محسوب می‌شود. به‌علاوه، تورم سالانه نیز به 3/36‌درصد رسیده که آن هم یک واحد‌درصد نسبت به آبان کمتر شده و به کمترین سطح خود در 50ماه اخیر رسیده است. روند کلی این شاخص از تابستان سال1402 نزولی به نظر می‌رسد.
احتیاط تورمی
توجه به این نکته ضروری است که تورم، به معنای افزایش مستمر سطح عمومی قیمت‌هاست و تغییرات قیمت یک سبد مصرف مشخص را نشان می‌دهد که هر کالا در آن ضریب اهمیت مشخصی دارد بنابراین نرخی که به عنوان تورم اعلام می‌شود حاصل تغییر قیمت یک سبد کالا و خدمات (متشکل از خوراکی‌ها، مسکن، حمل‌ونقل و …) است که هر کالا در آن ضریب اهمیت مشخصی دارد و به اندازه اهمیتی که در سبد مصرف خانوار دارد، تغییرات قیمتش محاسبه می‌شود. همچنین کاهش تورم به معنای ارزان‌شدن کالاها و خدمات نیست و اشاره به «کاهش سرعت» افزایش قیمت‌ها دارد یعنی کالاها گران‌تر شده‌اند اما در مقایسه با ماه قبل، سرعت این گرانی به مراتب کمتر شده است.
رکوردشکنی تورم تولیدکننده در مسیر نزولی
بانک مرکزی در ادامه این خبر به تورم تولیدکننده هم اشاره کرده است. تورم تولیدکننده نشان می‌دهد که قیمت کالاها در مبدا تولید و پشت درب کارخانه، پیش از رسیدن به بازار مصرف، چند‌درصد تغییر کرده است. اهمیت تورم تولیدکننده در آن است که می‌تواند به تورم مصرف‌کننده- تورمی که بین مردم رایج است و در بازار مصرف‌کننده شکل می‌گیرد- جهت بدهد.
داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم ماهانه تولید‌کننده به 9/‏‏25‌درصد در آذر رسیده و 6/‏‏0واحد‌درصد نسبت‌به آبان افزایش پیدا کرده است.
بانک مرکزی اعلام کرده که این رقم کمترین سطح در 55ماه گذشته است. البته با توجه به افزایش 6/‏‏0واحد‌درصدی این شاخص، نمی‌توان به آن لقب «کمترین سطح» را داد و به نظر می‌رسد اعطای این لفظ یک خطای سهوی باشد. همچنین ممکن است مقصود بانک مرکزی از این عبارت، کانال 25‌درصدی برای این شاخص باشد که در بازه زمانی موردنظر پایین محسوب می‌‌شود. تورم تولیدکننده سالانه اما با ادامه روند نزولی خود در سال گذشته، در آذرماه به 7/‏‏26‌درصد رسیده است.