ظرفیت‌های گواهی سپرده در تامین مالی پروژه‌ها

سنا- گواهی‌های سپرده کالایی یکی از ابزارهای هستند که طی سال‌های اخیر در بورس کالا عرضه شده و تحول عظیمی در روش‌های سنتی معاملات فیزیکی کالا به وجود آورده‌اند. سید فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه مزایای این اوراق را برشمرد.
سید فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه گواهی سپرده در ایران از یکی از جذاب‌ترین، محبوب‌ترین و استانداردترین کالاها یعنی سکه طلا آغاز شد، گفت: گواهی شمش طلا با راهبری خزانه بورس کالا، حدود دو سال پیش راه‌اندازی شد که یک تحول عظیم در روش سنتی معاملات فیزیکی طلا به‌شمار می‌رود. بعد از گواهی طلا، شاهد گسترش آن به کالاهای دیگر از جمله زعفران و شمش نقره بودیم. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: مهم‌ترین چالش در توسعه گواهی سپرده برای سایر کالاها، موضوعات مالیات بر ارزش‌افزوده در خرید و فروش گواهی سپرده کالایی بود اما در گواهی سپرده نقره که در سال۱۴۰۳ از سوی بورس کالا رونمایی شد، این موضوع نیز مرتفع شد که نشان‌دهنده به‌کارگیری قانون توسعه ابزارها، همراهی سازمان بورس و شورای‌عالی بورس با بورس کالا و تعامل مناسب با سازمان امور مالیاتی بوده است.
حسینی گفت: موجودی خزانه شمش طلا، از ۱۸‌تن فراتر رفته و موجودی شمش نقره از ۱۲‌تن بیشتر بوده که نشان‌دهنده جذابیت و تقاضای بالا آن از سوی سرمایه‌گذاران است. باید از این ظرفیت و پتانسیل برای تحقق شعار سال، یعنی سرمایه‌گذاری برای تولید بهره‌گیری کرد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در سال‌های اخیر، معادن طلا در کشور رشد قابل‌توجهی داشته‌اند، علاوه بر حضور یک معدن طلا به‌صورت مستقیم در بورس، شاهد سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ مختلف در حوزه اکتشاف، استخراج و فرآوری طلا بوده‌ایم که اکنون حداقل دو شرکت طلا در زیرمجموعه شرکت‌های بورسی فعال هستند. از سوی دیگر، شرکت‌های دولتی زیرمجموعه ایمیدرو و معادن مشارکتی ایمیدرو نیز سهم بالایی در تولید طلا در کشور دارند. در نتیجه به‌کارگیری از ظرفیت گواهی سپرده طلا می‌تواند یک راهکار جذاب و موثر برای تامین مالی به‌شمار رود.
مزایای گواهی سپرده
حسینی مزایای گواهی سپرده طلا را برشمرد و توضیح داد: گواهی سپرده از مزایایی از جمله نقدشوندگی مناسب و کاهش ریسک و امنیت بالا برای سرمایه‌گذاران خرد برخوردار است و از ماهیت اوراق بهادار آن نیز می‌توان برای تامین مالی بهره گرفت. او افزود: بررسی صورت مالی شرکت‌های تولیدکننده شمش طلا نشان می‌دهد از یک‌سو به دلیل وزن بالای شمش طلا، تقاضا محدود و قیمت‌ها معمولا در اوزان بالا پایین‌تر از قیمت‌های بازار آزاد است، در حالی که گواهی سپرده می‌تواند به فروش خرد کمک شایانی کند و در نتیجه منابع بیشتری عاید شرکت‌ها شود. به گفته حسینی، گواهی سپرده‌ها، از جمله گواهی سپرده طلا می‌تواند از سوی تولیدکنندگان از طریق ایجاد در خزانه یا خرید توسط سرمایه‌گذاران، به‌‌عنوان یک وثیقه مناسب برای تسهیلات یا انتشار اوراق به‌کار رود.

رشد قیمت جهانی طلا ادامه‌دار است؟
مدیریت تحقیق و توسعه بورس تهران- قیمت طلای جهانی در صورتی که تغییرات بنیادین و غیرمنتظره‌ای در چشم‌انداز کلی اقتصاد جهانی رخ ندهد، در سال‌جاری میلادی نیز رشد خواهد کرد.
طبق این گزارش، روند صعودی چشمگیر قیمت طلا که از سال ۲۰۲۴ آغاز شده و در ابتدای سال ۲۰۲۵ نیز با قدرت ادامه یافت، به شدت تحت‌تاثیر عوامل پیچیده اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیک است و به‌طور فزاینده‌ای توجه سرمایه‌گذاران جهانی را به سوی خود جلب کرده است.
در اسفند‌ماه سال۱۴۰۳ قیمت هر اونس طلا از مرز روانی و مهم ۳‌هزار دلار عبور کرد و اکنون به محدوده ۳۲۳۰‌دلار رسیده اما علت این رشد خیره‌کننده چه بوده است؟
افزایش مستمر قیمت طلا به طور عمده تحت‌تاثیر تقاضای بی‌سابقه و فزاینده بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف، تضعیف نسبی شاخص دلار آمریکا در بازارهای جهانی و نگرانی‌های رو به افزایش از احتمال وقوع رکود اقتصادی در برخی مناطق کلیدی جهان بوده است.
افزایش بی‌سابقه تقاضا
براساس گزارش شورای جهانی طلا، میزان تقاضای جهانی برای طلا در سال۲۰۲۴ میلادی به رقم بی‌سابقه 974/‏4‌تن رسیده است که بالاترین سطح ثبت شده در تاریخ معاصر به شمار می‌رود.
برای سومین سال متوالی بانک‌های مرکزی کشورهای گوناگون جهان مجموعا بیش از هزار تن طلا خریداری کرده‌اند که نشان‌دهنده تغییری استراتژیک در رویکرد آنها به مدیریت ذخایر ارزی است.
در میان بزرگ‌ترین خریداران طلا می‌توان به کشورهایی نظیر چین، ترکیه و لهستان اشاره کرد که در تلاش برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا و ایجاد تنوع در سبد ذخایر ارزی خود، سیاست خرید طلا را به طور جدی و هدفمند دنبال کرده‌اند.
تنش‌های تجاری
یکی از دلایل رشد قیمت طلا تشدید تنش‌های تجاری است. تشدید تنش‌های تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان، یعنی آمریکا و چین که در اسفند ماه با وضع تعرفه‌های جدید آمریکا بر کالاهای چین به اوج خود رسید، سبب افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن و سنتی همچون طلا شد.
بازارهای مالی جهانی در واکنش به این تنش‌های تجاری فزاینده، نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کردند که این موجب افزایش جذابیت طلا به عنوان یک ابزار پوشش ریسک در برابر نااطمینانی‌های اقتصادی و سیاسی شد.
کاهش نرخ بهره
در همین حال با کاهش نرخ بهره در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه و ادامه سیاست‌های تسهیل مقداری در برخی مناطق، طلا همچنان جایگاه مستحکم خود را به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه حفظ کرده است.
دو نوبت کاهش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو در طول سال۲۰۲۴ و یک نوبت کاهش دیگر در ابتدای سال۲۰۲۵ میلادی باعث کاهش هزینه فرصت نگهداری طلا شده و در نتیجه سرمایه‌گذاران بیشتری به این بازار روی آورده‌اند.