ظرف چهار، پنج سال زاینده‌رود احیا می‌شود

گروه انرژی- خشکی زاینده‌رود تمام جغرافیای اصفهان را درگیر کرده است؛ از یک سو فرونشست زمین و از سوی دیگر کم‌آبی موجب شده تا این موضوع به بحران دائمی برای اصفهان تبدیل شود. هرچند در طول سال‌های گذشته اقداماتی در راستای بازگشت آب به این حوضه آبریز اتفاق افتاده اما همه این اقدامات موقتی بوده است. حالا رییس حوضه آبریز زاینده‌رود وعده داده که این رودخانه ظرف چهار تا پنج سال آینده احیا می‌شود و جریان دائمی آب در آن برقرار خواهد شد.
نخستین خشکی زاینده‌رود به سال ۱۳۷۹ باز می‌گردد؛ درست زمانی که مردم اصفهان شاهد انتقال آب رودخانه زاینده‌رود به استان همجوار خود بودند و پس از آن مدیریت اشتباه باعث شد تا خشکی زاینده‌رود حالا ۲۳ ساله شود.
علیرضا الماسوندی رییس حوضه آبریز زاینده‌رود در مراسم افتتاح «دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود» در اصفهان گفت: در بازه زمانی مورد نظر برای جریان حداقلی آب در تالاب بین‌المللی گاوخونی برنامه ریزی شده است.
وی اضافه کرد: ۳۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی، آب آشامیدنی چند استان، نیاز محیط‌زیست و صنایع بزرگ از این حوضه آبریز استفاده می‌کنند‌، لذا اهمیت آن هر روز بیشتر مشخص می‌شود.
رییس حوضه آبریز زاینده‌رود همچنین از رهاسازی آب در زاینده‌رود برای آغاز کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان در چهار، پنج روز آینده خبر داد و اظهار کرد: امیدواریم کشاورزان در کشت امسال شرایط مطلوبی داشته باشند.
الماسوندی ادامه داد: اگرچه تامین آب از دریای عمان به استان اصفهان و طرح‌های دیگر در حال انجام است اما توسعه مجدد که استفاده بیشتر از منابع آب در این منطقه را به دنبال داشته باشد، نخواهیم داشت؛ همچنین به دنبال تعادل‌بخشی مصارف و منابع خواهیم بود.
وی افزود: ۶۴ گروه در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری در موضوع این دفتر فعالیت کرده و مدل‌های مختلف توسط گروه‌های مهندسی به دست آمده است.
رییس حوضه آبریز زاینده‌رود تصریح کرد: وزارت نیرو در سال گذشته اقداماتی برای مصارف و تعادل‌بخشی مصرف آب انجام داد که به دنبال آن حدود هفت هزار و ۵۰۰ کنتور فهام روی چاه‌های پروانه‌دار در استان نصب شد. همچنین قرار است ۶ هزار کنتور دیگر روی چاه‌های منطقه نصب شود.
الماسوندی با اشاره به نصب ۳۰۰ کنتور در ماه قبل در این استان خاطرنشان کرد: دلیل انجام چنین کارهایی عدالت در توزیع آب است.
وی با اشاره به اهمیت شفاف‌سازی در توزیع و تامین و مصرف آب تصریح کرد: در این زمینه دو استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان همکاری می‌کنند و قرار است برنامه موبایلی نیز در این ارتباط فعال‌سازی و اجرا شود که هر کسی از جمله کشاورزان بدانند شرایط آبی و رهاسازی آب و مصرف و برداشت آن به چه صورتی خواهد بود.
رییس حوضه آبریز زاینده‌رود با اشاره به اینکه حد فاصل سد زاینده‌رود و سد چم آسمان در غرب استان ۵۲۰ ایستگاه پمپاژ آب قرار دارد، تصریح کرد: تمام این ایستگاه‌ها با مجوز و میزان برداشت‌های آن مشخص و قابل کنترل است.
رودخانه زاینده‌رود به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر در دهه‌های اخیر به دلیل برداشت‌های غیرقانونی در بالادست، انتقال آب به حوضه دیگر، تراکم جمعیت و تا حدودی کاهش نسبی بارندگی‌ها، به یک رودخانه با جریان دوره‌ای، تبدیل و در پایین‌‌دست در فصول گرم به‌ویژه تابستان با خشکی مواجه شده است.
تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع در شرق اصفهان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تالاب‌های ایران محسوب می‌شود و در طول تاریخ و پیش از آغاز خشکسالی‌های اخیر علاوه‌بر ایجاد فضای فرحبخش در شرق استان، مامن پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بود، اما به دلیل جلوگیری از ورود آب زاینده‌رود در معرض خشکی کامل قرار گرفت. برداشت‌ بی‌رویه و غیرقانونی در بالادست، کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حق‌آبه‌ طبیعی از چالش‌هایی عنوان می‌شود که حیات این تالاب را به خطر انداخته و به گفته کارشناسان، ادامه این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گردو‌غبار تبدیل کند و تا شعاع زیادی را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین تامین حق‌آبه آن ضروری است.
تلاش برای توزیع عادلانه آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان گفت: زاینده‌رود مهم‌ترین رودخانه فلات مرکزی است و امیدواریم افتتاح این دفتر در نهایت به احیای زاینده‌رود و توزیع عادلانه آب منجر شود. حسن ساسانی ادامه داد: هدف از ایجاد این دفتر، مدیریت منابع آبی در سطح منطقه‌ای و محلی در حوضه آبریز زاینده‌رود، اخذ و اجرای تصمیم‌ها با رویکرد علمی و با مشارکت بهره‌برداران (ذی‌نفعان) و ذی‌مدخلان واقعی آب و شکل‌گیری برنامه جامع علمی با موضوع مصارف، منابع و راهکارهای توزیع عادلانه آب در بخش‌های مختلف آشامیدنی، محیط‌زیست، کشاورزی و صنعت است. مدیرعامل شرکت «اینترتیری» آلمان از مشاوران ایجاد دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود در این جلسه اظهار کرد: این شرکت ۱۱ پروژه مشابه این دفتر در کشورهای مختلف داشته است. شهروز مهاجری ابراز امیدواری کرد که مرکز آموزش مباحث آبی با مشارکت ایران و آلمان که پیش از این قرار بود در اصفهان احداث شود، سرانجامی پیدا کند.
«زانکه» نماینده وزارت علوم آلمان نیز در این جلسه گفت: همکاری آلمان در تحقیقات پروژه مرتبط با دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود از سال ۲۰۱۰ آغاز شد و در این زمینه و مباحثی همچون آب در صنعت، پساب و بازچرخانی آب با ذوب آهن و فولاد مبارکه نیز همکاری داشتیم.