عالم بی‌عمل

«جهان صنعت»- حسن روحانی و اعضای دولتش انتخابات سختی را پشت سر گذاشتند. او در برابر حملات تند اصولگرایان و همراهی صدا و سیما با جریانی که قصد ضربه زدن به دولت را داشت دوام آورد و سر آخر پیروز انتخابات شد.
روحانی از اواسط ایام تبلیغات ریاست‌جمهوری وقتی موجودیت سیاسی خود و طرفدارانش را در خطر دید تغییر رویه داد. تا قبل از آن روحانی به عنوان نمادی از اصولگرایی معتدل شناخته می‌شد و به یکباره به منتقدی تبدیل شد که حرف‌های تندی زد؛ حرف‌هایی که هیچ‌گاه از تریبون‌های رسمی نظام گفته نشده بود.
در این بین کشاندن رقابت به عرصه فرهنگی و استفاده از نارضایتی مردم در این حوزه بخش مهمی از استراتژی انتخاباتی حسن روحانی بود. او تعمدا آخرین سفر تبلیغاتی‌اش را مشهد برگزید و آنجا در چند قدمی برگزاری میتینگ انتخاباتی ابراهیم رییسی سخنرانی کرد. سالار عقیلی در روزهایی که یکی از شعارهای اصلی کمپین روحانی « نه به مشهد شدن ایران بود» (‌این شعار برای مخالفت با عملکرد فرهنگی برخی بزرگان مشهد همچون آیت‌الله علم‌الهدی و مسوولان قوه قضاییه انتخاب شد) موسیقی زنده اجرا کرد و تابوی برگزاری کنسرت در شهر مشهد را شکست.
این‌گونه بود که روحانی حداکثر استفاده از نارضایتی مردم در حوزه فرهنگ را برد و خودش را جای منتقد وضع موجود جا زد. این در حالی است که حداقل اسما دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دست بالاتر را در برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های فرهنگی دارد.
هنرمندان که در روزهای تبلیغات ریاست‌جمهوری برای کمک به کمپین تبلیغاتی روحانی کم نگذاشته بودند، انتظار داشتند دولت دوم روحانی، دولت شکوفایی فرهنگ باشد و یادآور فضای باز فرهنگی در دولت اول اصلاحات.اما این‌گونه نشد، همه چیز از انتخاب وزیر فرهنگ شروع شد. روحانی ترجیح داد در روزهای مناقشات فرهنگی و جر و بحث بر سر کنسرت و اکران فیلم‌های سینمایی، سید‌عباس صالحی را مامور راهبری وزارت فرهنگ کند؛ مرد آرام و معتدل حوزه فرهنگ که بیشتر اهل گفت‌وگو است تا عمل.
سرنوشت فیلم‌های توقیفی
وضعیت سینما چند سالی است که بهتر شده است. البته نباید این تغییر وضعیت را به حساب فعالیت‌های دولت‌ها بگذاریم. مردم تصمیم گرفتند بیشتر سینما بروند و این‌گونه چرخ هنر هفتم تکانی خورده است. فروش‌های میلیاردی اکثر فیلم‌های روی پرده باعث شده دست‌اندرکاران سینما امیدوارانه‌تر از قبل به آینده نگاه کنند.
اما همچنان برخی مشکلات وجود دارد که حل شدنش در گرو عملکرد دولت است. یکی از مهم‌ترین این گره‌ها، فیلم‌های توقیفی است؛ فیلم‌هایی که برای ساخت مجوز گرفتند اما نتوانستند به نمایش در‌آیند. اواخر دولت قبل و زمان وزارت صالحی‌امیری تصمیم بر این شد فیلم‌های توقیفی با راه‌حلی بینابین اکران شوند؛ فیلم‌هایی مانند آشغال‌های دوست‌داشتنی، خانه پدری، عصبانی نیستم، خرس و… پروسه‌ای که هنوز ادامه داشته است. در همین رابطه غلامرضا فرجی ‌سخنگوی شورای صنفی نمایش‌ گفته است: «هر فیلمی که پروانه نمایش گرفته، می‌تواند قرارداد خود را ببندد و در چرخه اکران قرار گیرد اما تاکنون هیچ‌کدام از فیلم‌های توقیفی که پروانه نمایش گرفته‌اند، درخواستی برای اکران ارائه نکرده‌اند.»
او یک ماه بعد در مورد همین موضوع با اشاره به عدم دخالت شورای صنفی نمایش در بستن قرارداد اکران فیلم‌ها گفت: «این مساله را کاملا تکذیب و تاکید می‌کنم که شورای صنفی نمایش هیچ دخل و تصرفی در انعقاد قرارداد بین پخش‌کننده فیلم و سینمادار ندارد، اکران یک فیلم در کدام سرگروه و در چه زمانی برعهده پخش‌کننده و سینمادار است و پخش‌کننده می‌تواند در گروه آزادی یا هر گروه دیگری فیلمش را اکران کند.»
علی سرتیپی، مسوول پخش فیلم عصبانی نیستم از اکران قریب‌الوقوع این فیلم خبر داده است. اما برخی زمزمه‌ها از عدم بستن قرارداد اکران با وجود داشتن پروانه نمایش برای فیلم‌های توقیفی شنیده می‌شود. وزارت فرهنگ هنوز موضع مشخصی در این باب اتخاذ نکرده است.
روز کتابگردی مسوولان
وضعیت نشر وخیم است. این گزاره‌ای است که سال‌ها تکرار شده و انگار قرار است سال‌های بعد هم تکرار شود. تیراژ چاپ کتاب به ۵۰۰ نسخه رسیده و همان تعداد اندک هم فروش نمی‌رود. مردم با ادبیات قهر کردند و این دلایل مختلفی دارد. اما دولت برای صنعت نشر چه کرده است؟ آیا مشوقی برای ناشران قائل شده؟ آیا تلاشی برای کاهش ممیزی و قانونمند شدن چاپ کتاب انجام داده؟ آیا قدمی برای پیوستن کشور به قانون جهانی کپی‌رایت برداشته؟
جواب همه سال‌ها منفی است. سید‌عباس صالحی که قبل از وزارت مسوول اداره کتاب وزارت ارشاد بود نتوانست در این ۱۰۰ روز قدم مهم و تاثیرگذاری برای نشر ایران بردارد.چند روز قبل روز کتابگردی بود؛ روزی که با پیشنهاد احمد مسجد‌جامعی، وزیر فرهنگ سید‌محمد خاتمی انتخاب شده است. قرار بود در این روز مردم برای خرید کتاب به کتابفروشی‌ها بروند و برای خریدن کتاب تخفیف بگیرند. اما سر‌آخر بیشتر از مردم، مسوولان و عکاسان همراه‌شان در کتابفروشی‌های قدیمی پایتخت قدم زدند و از بهبود شرایط گفتند.
مطبوعات آشفته
بزرگ‌ترین معضلی که فضای رسانه‌ای کشور را تهدید می‌کند، ورشکستگی بنگاه‌های خصوصی است. یارانه مطبوعات کفاف خرج و دخل روزنامه‌ها و سایت‌های خصوصی را نمی‌دهد و وضعیت اقتصادی بغرنج است. بماند که سهم بیشتر یارانه دولت یا پای طرح اشتراک صرف می‌شود یا به برخی روزنامه‌های دولتی می‌رسد.در روزهایی که مطبوعه‌های خصوصی شرایط خوبی ندارند دولت با طرحی عجب با نام «سازمان نظام رسانه‌ای» سعی داشت اندک سهم مانده گردش آزاد اطلاعات توسط رسانه‌های غیر‌دولتی را هم محدود کند. طرحی که دستپخت معاونت مطبوعاتی و کمیسیون فرهنگی دولت بود. اگر عکس‌العمل به موقع دست‌اندرکاران رسانه نبود چه‌بسا این طرح امروز در مجلس هم به تصویب می‌رسید و از این پس باید فاتحه رسانه‌های آزاد را می‌خواندیم. دولت در صد روز اول کاری خود به غیر از تحمیل و تهیه طرحی پر اشکال و خطرناک برای گردش آزاد اطلاعات فعالیتی نداشته است.
اوضاع ساکن تئاتر
عملکرد روحانی در حوزه تئاتر شاید بهترین دستاورد فرهنگی دولت تدبیر و امید است. مسوولان بالا‌دستی در این حوزه راه‌حل مناسبی را برای سر و سامان دادن به این هنر ریشه‌دار و مهم انتخاب کردند. کوتاه کردن دست دولت و بازگذاشتن دست فعالان خصوصی. در چند ساله گذشته به تعداد تماشاخانه‌های پایتخت اضافه شده و جریان تئاتر در تهران در حال رشد است. اتفاقی که می‌تواند در شهرستان‌ها نیز تکرار شود.شاید ثمره نگاه مدیران تئاتری به این هنر بتواند چراغ راه باقی اجزای فرهنگی دولت باشد. آنگاه که دولت دست از دخالت در کارهای ریز و درشت بردارد و امور را به دست هنرمندان بسپارد نتیجه به دست آمده مورد تایید جریال قالب است.