عبور از خط قرمز

«جهان صنعت»- دولت اقلیم کردستان عراق امروز بر سر موضوع جدایی از عراق و تشکیل یک کشور مستقل همه‌پرسی برگزار می‌کند، هرچند برخی خبرگزاری‌ها از عقب افتادن این همه‌پرسی به دلیل‌ تشنج‌های ایجاد شده خبر دادند اما همه‌پرسی استقلال کردستان در خارج از عراق از دیروز آغاز شده که نشان می‌دهد درگیری‌های ایجاد شده تاثیری بر تصمیم بارزانی نخواهد گذاشت. طی هفته‌های گذشته جلسات مهمی از سوی هیات‌های ایرانی در اربیل و سلیمانیه برگزار شد تا کردها را از این تصمیم بازدارد. سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس نیز با تعدادی از مقامات ارشد کرد دیدار کرده است. ایران می‌گوید برگزاری این همه‌پرسی با منافع اقلیم کردستان در تضاد است و با این رفراندوم مخالف است. همچنین دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته بود که توافقات مرزی صرفا با محوریت دولت مرکزی عراق پابرجا بوده و جدایی اقلیم کردستان از دولت مرکزی عراق به معنای مسدود شدن تمامی معابر و گذرگاه‌های مشترک مرزی است. شمخانی تاکید کرده بود که جدایی اقلیم کردستان از خاک عراق به مفهوم پایان یافتن تمامی توافقات نظامی خواهد بود. او همچنین هشدار داده بود که پس از جدایی احتمالی کردستان، ایران در چارچوب تامین امنیت مرزهای مشترک در رویکرد خود برای مقابله با حضور و فعالیت ضدانقلاب ایرانی که در مناطقی از کردستان عراق تردد دارند به صورت جدی تجدید نظر کرده و با شیوه‌های کاملا متفاوت نسبت به گذشته رفتار خواهد کرد.
یک روز قبل از برگزاری این همه‌پرسی حزب اتحادیه میهنی اداره اقلیم عراق مدعی شد ایران شش روستا در منطقه بالکایتی و حاج عمران استان اربیل را با توپخانه هدف قرار داده است. همچنین برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که اقلیم کردستان عراق، مرتضی عبادی سرکنسول ایران در اربیل را به دلیل حملات توپخانه‌ای ایران به خاک اقلیم احضار کرد. همچنین کردستان عراق در بیانیه ای اعلام کرد که ایران باید بمباران مناطق مرزی را متوقف کند.
اما ایران این ادعا را رد کرده و آن را شیطنت رسانه‌ای خوانده است. فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز از رزمایش امنیتی محرم در منطقه کردستان و شمال غرب ایران توسط سپاه خبر داد. سردار پاکپور گفت: در رزمایش امنیتی محرم عملیات‌های ترکیبی با حضور یگان‌های پهپادی و موشکی و توپخانه و هوانیروز و زرهی با موفقیت انجام شد. منطقه رزمایش از مناطق مورد علاقه ضدانقلاب در گذشته بوده که با انجام رزمایش‌ها و عملیات‌های مقتدرانه سپاه در آن منطقه از «لوث» اشرار و ضدانقلاب پاک شد. این در حالی است که مشاور نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران نیز حمله ایران به عراق را تکذیب کرد و گفت: همه می‌دانند رزمایش امنیتی محرم در غرب کشور در حال برگزاری است. مشاور نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران همچنین ادامه داد: جدول رزمایش‌های کشور مشخص است و بر اساس این زمانبندی در حال حاضر نیروی زمینی سپاه در حال اجرای رزمایش در غرب کشور است. وی همچنین حمله ایران به عراق را تکذیب و تاکید کرد: انتشار چنین اخباری شیطنت رسانه‌های غربی برای به حاشیه بردن رزمایش سپاه بوده است که امیدواریم رسانه‌های داخلی در بازی رسانه‌ای آنها شرکت نکنند.اما خبرگزاری آناتولی تاکید کرده که وقوع این حملات در آستانه برگزاری همه‌پرسی نامشروع جدایی اداره اقلیم کرد عراق از دولت مرکزی این کشور حائز اهمیت است. ایران پیش از این نیز برای مقابله با پیشمرگه‌های وابسته به حزب دموکرات کردستان ایران مناطق مرزی شمال عراق را بمباران کرده است.
احزاب مسلح کرد ایران مانند کومله و حزب دموکرات در دهه‌های اخیر با حکومت این کشور درگیری‌ زیادی داشته‌اند. شبه‌نظامیان این گروه‌ها در مرز ایران با عراق مستقر هستند.از طرفی سخنگوی شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد که به درخواست دولت مرکزی عراق، کلیه پروازهای ایران به مقصد فرودگاه‌های سلیمانیه و اربیل و همچنین پروازهای عبوری از فضای کشورمان از مبدا اقلیم کردستان متوقف شد. کیوان خسروی با اشاره به برگزاری جلسه فوق‌العاده شورای عالی امنیت ملی که صبح یکشنبه به منظور بررسی درخواست دولت مرکزی عراق در خصوص انسداد مرزهای کشورمان با اقلیم کردستان برگزار شد، اظهار داشت: با توجه به موثر واقع نشدن تلاش‌های سیاسی خیرخواهانه کشورمان و اصرار مسوولان اقلیم کردستان برای برگزاری رفراندوم در این منطقه با در‌خواست دولت مرکزی عراق مرزهای هوایی ایران بر روی پروازهایی که مبد‌أ آن اقلیم کردستان است، مسدود شد. خسروی در پایان خاطرنشان کرد: تصمیم‌های عجولانه برخی مسوولان اقلیم کردستان ضمن محدود کردن قدرت بازیگری و گفت‌وگوی سازنده کردها در حاکمیت عراق، امنیت مردم کرد، کشور عراق و منطقه را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. پس از ایران، شورای عالی امنیت ملی ترکیه نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد از این پس آسمان این کشور نیز روی هواپیماهایی که به مقصد یا از مبدأ استان کردستان عراق پرواز کنند، بسته خواهد بود.با این وضعیت کردستان عراق در محاصره هوایی قرار گرفت.به هر حال هزینه‌های همه‌پرسی اقلیم کردستان تنها منحصر به داخل عراق نیست بلکه امنیت منطقه‌ای را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از این جهت نگرانی ایران، ترکیه و سوریه طبیعی به نظر می‌رسد چرا که اقلیم کردستان به لحاظ جغرافیایی در منطقه‌ای واقع شده که همسایگان آن علاوه بر داشتن مرز مشترک با اقلیم، دارای بافت جمعیت کردی در نواحی مرزی مشترک هستند که هر گونه تحولی در کردستان عراق می‌تواند این مناطق را نیز متاثر کند. البته در سطح فرامنطقه‌ای، اتحادیه اروپا و کشورهای برجسته این قاره مخالف همه‌پرسی و خواهان تعویق آن بودند. به هر حال انجام رزمایش دیروز ایران در منطقه کردستان شاید بتواند تاثیری بر نتیجه همه‌پرسی امروز دولت اقلیم کردستان داشته باشد هرچند ایران فارغ از این موضوع قصد پاکسازی داعش از این منطقه را نیز داشته است.