عزم ایران برای توسعه روابط با همسایگان

گروه سیاسی- سفر حسن روحانی به ترکیه و ملاقات او با اردوغان یکی از سفرهای مهم دیپلماتیک و در راستای سفرهای اخیر مقامات ارشد ایرانی به کشورهای همسایه بود‌. این سفر در حالی صورت گرفت که تحریم‌های شدید مالی آمریکا و تلاش ترامپ برای ایجاد فشار بر ایران به اوج خود رسیده است‌. از طرفی ایران در تلاش است کشورهای اروپایی را برای ایجاد ساز و کار مطمئن مالی به جای سوئیفت ملزم کند‌. همزمان با سفر روحانی به ترکیه، عراقی‌ها از مجوز جدید برای تداوم تجارت با ایران سخن گفتند و روحانی هم با همتای ترک خود درباره تجارت ۳۰ میلیارد دلاری مذاکره کرد‌. این حجم مبادله بین دو کشور همسایه با توجه به اینکه ترکیه دروازه میان ایران و اروپاست، می‌تواند موجب دلسرد شدن آمریکا شود‌. اردوغان پس از دیدار با روحانی از این گفت که در مقابل تحریم‌های ظالمانه آمریکا، ایران را تنها نمی‌گذارد‌.
اما پنجمین نشست شورای عالی روابط راهبردی ایران و ترکیه با انتشار بیانیه‌ای مشترک خاتمه پیدا کرد که بر اساس آن روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه از به‌کارگیری هرگونه اقدام لازم به منظور افزایش تجارت فی‌مابین با هدف ۳۰ میلیارد دلاری به وسیله تقویت ساز و کارهای موجود خبر دادند‌. حسن روحانی و رجب طیب اردوغان‌ همچنین با ابراز تاسف عمیق در خصوص خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های یکجانبه و غیرمنصفانه‌ای که توسط ایالات متحده آمریکا بر بخش‌های گسترده‌ای در ایران اعمال شده، به طور مشترک از اینکه اعمال این تحریم‌ها موجب آسیب رساندن به زندگی مردم بیگناه شده و بر تجارت منطقه‌ای، رفاه و ثبات منطقه تاثیر می‌گذارد، ابراز نگرانی کردند‌.
حسن روحانی پس از امضای اسناد همکاری در نشست مشترک خبری با همتای ترکیه‌ای خود، اظهار داشت: در جلسه شورای عالی روابط راهبردی برای رفع موانع احتمالی در زمینه توسعه روابط اقتصادی و تجاری دو کشور تصمیم‌گیری شد‌. رییس‌جمهور با بیان اینکه در مذاکرات دوجانبه با رییس‌جمهور ترکیه همکاری‌های دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بحث و بررسی قرار گرفت، گفت: روابط دو کشور بر مبنای مناسبات تاریخی، فرهنگی، دینی، منافع مشترک، توسعه صلح و ثبات در منطقه استوار است‌. روحانی با قدردانی از مواضع بسیار قاطع و صریح شخص اردوغان و دولت ترکیه در برابر یکجانبه‌گرایی و تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه آمریکا علیه ایران، تصریح کرد: این مواضع به معنای پایبندی دو کشور به قانون، منافع مشترک و اخلاق است‌.
رییس‌جمهور اقدام آمریکا علیه ایران را صددرصد تروریستی توصیف کرد و گفت: دولت آمریکا با اعمال تحریم‌های ظالمانه دولت‌ها و شرکت‌های دیگر را برای اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و تجارت آزاد با جمهوری اسلامی ایران می‌ترساند و این اقدام آمریکا برخلاف مقررات بین‌المللی است‌. روحانی خاطرنشان کرد: قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان یک قطعنامه الزامی از همه کشورها می‌خواهد از آن حمایت کنند‌. لذا معدودی از کشورها که به تفکر آمریکایی ملحق شده‌اند، در حقیقت قوانین و مقررات بین‌المللی را زیر پا گذاشتند‌. رییس‌جمهور تصریح کرد: معتقدیم دوران قلدرمآبی در جهان به پایان رسیده و امروز ملت‌ها بر مبنای منافع مشترک تصمیم‌گیری و رفتار می‌کنند‌.
روحانی در ادامه با اشاره به بررسی موانع موجود در تحکیم هر چه بیشتر روابط تهران – آنکارا در جلسه شورای عالی روابط راهبردی، گفت: در این جلسه مسائل مربوط به مسائل بانکی، تجاری، صنعتی، گمرک، حمل‌ونقل و گردشگری و همکاری‌های فرهنگی دو کشور مورد بررسی قرار گرفت و بر تقویت آن تاکید شد‌. رییس‌جمهور با اشاره به اهمیت توسعه همکاری‌های دو کشور در زمینه ترانزیت و حمل‌ونقل گفت: ایران و ترکیه با همکاری مشترک در زمینه ترانزیت و خطوط ریلی می‌توانند آسیا را به اروپا متصل کنند و این اقدام به نفع کل جهان و منطقه بسیار حساس خاورمیانه است‌. روحانی خاطرنشان کرد: در جلسه شورای راهبردی آقای برات و دکتر واعظی به عنوان مسوولان کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور، تعیین شدند تا با تقویت همکاری‌های مشترک سرعت توسعه روابط دوجانبه را افزایش دهند‌.
رییس‌جمهور افزود: دو کشور همچنین مشکلات تجار و شرکت‌های خصوصی را مورد بررسی قرار داده و تصمیم گرفتیم که برای رفع این مشکلات کمک کنیم‌. روحانی همچنین با اشاره به بررسی مسائل منطقه به‌ویژه تحولات سوریه، گفت: در مذاکرات آستانه ایران، ترکیه و روسیه همکاری‌های نزدیکی با یکدیگر داریم و امروز تصمیم گرفتیم این همکاری‌ها را با قوت ادامه دهیم‌. رییس‌جمهور تاکید کرد: معتقدیم سرنوشت سوریه صرفا باید در اختیار مردم سوریه باشد، تمامیت ارضی سوریه باید مورد احترام قرار گیرد و در این زمینه دو کشور با یکدیگر اتفاق نظر داریم و مصمم هستیم همکاری‌های خود را در این عرصه‌ افزایش دهیم‌. روحانی همچنین با اشاره به شرایط دشوار و سخت یمن خاطرنشان کرد: در مذاکرات مشترک توافق کردیم تا برای ایجاد صلح و ثبات در یمن و کمک به مذاکرات یمنی – یمنی و ارسال کمک‌های نوع‌دوستانه، رایزنی‌ها و همکاری‌های خود را افزایش دهیم‌. رجب طیب اردوغان در این نشست مشترک خبری اهتمام کشورش را برای توسعه و تحکیم بیش از پیش روابط با جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار داد و گفت: ترکیه مصمم است روابط خود را با ایران محکم‌تر از گذشته ادامه دهد و بر عزم و اراده خود در راستای تعمیق روابط دو کشور تاکید داریم‌. رییس‌جمهور ترکیه همچنین با تاکید بر اینکه تمامی طرفین برجام باید بر آن متعهد باشند و ادامه آن به نفع صلح و امنیت جهانی است، گفت: پایبندی ایران به برجام بارها از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید شده و خروج آمریکا از این معاهده درست نیست‌. اردوغان با بیان اینکه اعمال تحریم آمریکا علیه ایران امنیت و ثبات منطقه را تهدید می‌کند، گفت: به عنوان ترکیه از این اقدام آمریکا به هیچ وجه حمایت نمی‌کنیم و برای کاهش تبعات آن نسبت به ایران آماده همکاری هستیم چرا که حقوق همسایگی ایجاب می‌کند که کشورهایمان در روزهای سخت در کنار یکدیگر باشند لذا به رغم فشارهای ناحق نسبت به ایران در کنار مردم این کشور خواهیم بود‌.
رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه در نشست خبری مشترک با رییس‌جمهوری کشورمان گفت: «تحریم ایران از سوی آمریکا، امنیت و ثبات منطقه را تهدید می‌کند‌. بار دیگر بر عدم حمایت خود از این سیاست آمریکا تاکید می‌کنیم‌.‌»
اردوغان افزود: «خروج آمریکا از برجام با وجود پایبندی ایران به تعهدات خود را نادرست می‌دانیم‌. همکاری‌های ترکیه و ایران را گسترش خواهیم داد‌. اقدامات زیادی وجود دارد که ترکیه و ایران برای پایان درگیری‌ها و برقراری صلح در منطقه می‌توانند انجام دهند‌. رییس‌جمهوری ترکیه تاکید کرد: «در این روزهای سخت که فشارهای ناعادلانه علیه ایران افزایش یافته است، در کنار برادران خود خواهیم ماند‌.‌»
اما رییس‌جمهور کشورمان در جمع وزرا، تجار و بازرگانان ایران و ترکیه گفت با تسهیل روابط بانکی، حجم تجارت دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار خواهد رسید‌. رییس‌جمهور کشورمان در جلسه مشترک با همتای ترکیه‌ای خود و وزرا، بازرگانان و تجار دو کشور گفت: مسوولان دو کشور برای حمایت از بخش خصوصی در ارتقای حجم مبادلات تجاری دو کشور تا رسیدن به هدف ۳۰ ملیارد دلار در سال مصمم‌اند‌.
روحانی، با تاکید بر آمادگی ایران برای تامین انرژی ترکیه در درازمدت، بار دیگر تحریم‌های آمریکا علیه ایران اسلامی را ظالمانه خواند و گفت: جز مقررات بین‌المللی و منافع ملت‌ها هیچ قدرتی نباید در روابط اقتصادی ما تاثیرگذار باشد و ما قادریم با مدیریت صحیح، تحریم را به فرصتی برای در هم تنیدگی اقتصاد ایران و ترکیه تبدیل کنیم‌. رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه نیز در دیدار با هیات تجاری ایران و ترکیه در آنکارا گسترش همکاری دوجانبه و رسیدن مبادلات تجاری دو کشور به ۳۰ میلیارد دلار در سال را خواستار شد‌. رییس‌جمهور ترکیه تاکید کرد تجارت بین کشورش و ایران تجارتی منطقی و مبتنی بر اصول درست با اهدافی قابل تحقق است‌.
لازم به ذکر است در نهایت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه برای توسعه و تعمیق هر چه بیشتر مناسبات و همکاری‌های خود دو سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند‌.