عصر جدید اقتصاد ترکیه

گروه بین‌الملل- مژده کلهر- انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری به پایان رسید، اما سیاست همچنان در خط مقدم خواهد بود و به نظر می‌رسد تمرکز بر حل مشکلات انباشته در اقتصاد به طور کامل آغاز نخواهد شد. در واقع نتیجه انتخابات مهم‌ترین منبع بلاتکلیفی را از بین برده است. با این حال، این وضعیت ممکن است در حال حاضر برای شروع عادی‌سازی بازارها و اقتصاد کافی نباشد. اولین شایعاتی که پس از انتخابات شنیده شد، نقشه راهی را که باید در اقتصاد دنبال شود روشن نکرد. وقتی یک انتخابات به پایان می‌رسد، جلو بردن دیگر انتخابات بلافاصله این تصور را ایجاد می‌کند که شیوه‌های پوپولیستی در اقتصاد ادامه خواهد یافت.
جهشی جدید در اقتصاد
رویکرد رییس‌جمهور اردوغان به اقتصاد در دوره جدید در راستای هدف وی برای پیروزی در انتخابات آینده است. اردوغان در مورد مسائل اقتصادی موارد زیر را مطرح کرد: «ما اکنون تمام وقت و انرژی خود را به کار، تولید و خدمت اختصاص خواهیم داد. التیام زخم‌های زلزله ۶ فوریه، احیای شهرهای ویران‌شده و اتصال مردم ما به زندگی همچنان در راس اولویت‌های ما خواهد بود. رفع مشکلاتی چون افزایش قیمت‌های ناشی از تورم و جبران خسارت‌های رفاهی، فوری‌ترین موضوع روزهای آینده است. مفهوم اعتماد و ثبات بسیار مهم است. ما روی این دو مفهوم یک مدیریت اقتصادی قوی خواهیم ساخت و یک اقتصاد تولیدی با شهرت بین‌المللی برای مدیریت مالی، سرمایه‌گذاری و اشتغال طراحی می‌کنیم. ما سیستمی را اجرا خواهیم کرد که درآمد تولیدکنندگان در کشاورزی و دامپروری را افزایش دهد و ما را به یکی از مهم‌ترین بازیگران صنایع غذایی جهان تبدیل کند.»
تعاریف رییس‌جمهور اردوغان از «مدیریت مالی با شهرت بین‌المللی» و «یک پیشرفت اقتصادی جدید که همه را شگفت‌زده خواهد کرد» جالب است. چرا که مدیریت مالی بین‌المللی محمد شیمشک را که به تازگی به عنوان وزیر اقتصاد انتخاب شده توصیف می‌کند. حضور وی در کابینه جدید شاید تحولی باشد که بیشترین تاثیر را بر اقتصاد بگذارد. مساله مهم این است که آیا بانک مرکزی به عملکرد گذشته و «استقلال محرکه» خود بازمی‌گردد یا خیر؟
مهم‌ترین مساله اقتصادی تعیین‌کننده در دوره آتی، اطمینان از جریان کافی منابع خارجی است. هدف تضمین این جریان با مدیریت مالی بین‌المللی است. عبارت «یک پیشرفت اقتصادی جدید که همه را شگفت‌زده خواهد کرد» یک نیاز معتبر و ضروری است. اقتصاد و بازارها به شگفتی مثبت زیادی نیاز دارند. مبرم‌ترین نیاز «عاری از سرکوب مالی» بازگشت به عادی‌سازی و عملکرد بازار است. با اجرایی شدن آن، واکنش مثبت آن، هم در بازارهای مالی و هم در اقتصاد واقعی قابل مشاهده است. ممکن است چند روز دیگر طول بکشد تا بفهمیم چگونه می‌توان صفحه جدیدی در اقتصاد ورق زد. اگر قرار است یک بازی بر اساس اعتماد و ثبات ساخته شود، باید با اعلام آنچه در یک‌سال‌ونیم گذشته انجام شده شروع شود.
نقشه راه عصر جدید در اقتصاد ترکیه
در زمانی که افزایش قیمت دلار ادامه داشت، محمد شیمشک وزیر خزانه‌داری و دارایی با توئیت‌های ترکی و انگلیسی خود سرنخ‌هایی از نقشه راه دوران جدید ارائه کرد.
شیمشک به بازارهای بین‌المللی این پیام را داد: «اصول راهنمای ما شفافیت، ثبات، پاسخگویی و پیش‌بینی‌پذیری خواهد بود.» برای سرمایه‌گذاران خارجی این ۴ اصل ضروری و مهم هستند. حال سوال این است که چرا پیام‌هایی که به سرمایه‌گذاران خارجی داده می‌شود اینقدر مهم است؟
فراخوان شیمشک‌: در توئیت ترکی محمد شیمشک هشدار مهمی وجود داشت. شیمشک گفت: من یک درخواست ویژه از شهروندان عزیزمان دارم، لطفا به اخبار و شایعاتی که از من در مورد عملکرد و سیاست‌های ما شنیده‌اید اعتبار ندهید.
اقتصاددانان بدون آینده‌نگری: ساختارهایی وجود دارند که می‌خواهند با شایعات بی‌اساس به سودهای کلان در بازارها دست یابند. یا برخی از تیپ‌هایی که تاکنون پیش‌بینی‌هایشان در مورد اقتصاد محقق نشده است، ممکن است در برنامه‌های مختلف تلویزیونی بچرخند و ایده‌های ورشکسته‌شان را به عنوان ایده‌های نو به بازار عرضه کنند. این افراد در یک کشور عادی حتی به صورت‌شان هم نگاه نمی‌کنند، چه برسد به غربال شدن و اینکه به عنوان یک اقتصاددان معروف به بازار عرضه شوند. آیا یک شرکت با اقتصاددانی کار می‌کند که پیش‌بینی‌های نادرستی انجام داده و باعث ضررش می‌شود؟
تاکید بر توانمندسازی: یکی از نکاتی که در توئیت‌های محمد شیمشک رییس اقتصاد در دوره جدید بیش از همه توجه‌ها را به خود جلب کرد، تاکید بر «اعتماد» بود. شیمشک زمانی که این وظیفه را برعهده گرفت با تاکید بر اینکه «ترکیه چاره‌ای جز بازگشت به مبنای عقلانی ندارد» به بازارها حس اعتماد داد. علاوه بر این، شیمشک یک نام قابل اعتماد در بازارهای ملی و بین‌المللی است. او می‌گوید: «بنابراین هیچ مشکلی وجود ندارد که دولت ترکیه نتواند بر آن فائق آید.
امید است با حمایت همه در این راه که در چارچوب اصولی طرح و برنامه‌هایی که تعیین کرده‌ایم و گام‌های محکمی برداشته‌ایم به هدف خود برسیم. اما به صبر و زمان نیاز داریم.»
شیمشک قبلا در مدیریت اقتصاد حضور داشت و موفق بود. او این بار، بار سنگین‌تری را به دوش کشیده، اما در این راه مصمم‌تر است.
نقشه راه
برخی کارشناسان در ترکیه معتقدند: محمد شیمشک می‌داند چه باید بکند. وی قبل از اینکه این وظیفه را برعهده بگیرد، یک جلسه توجیهی دو و نیم ساعته با رییس‌جمهور اردوغان برگزار کرد. آن چیزی که در سرش می‌گذرد کاملا مشخص است. یک نقشه راه وجود دارد که ‌می‌توان آن را به صورت زیر فهرست کرد:
۱- او مدیریت اقتصاد را تشکیل خواهد داد
این روند با انتصاب حافظه گایه ارکان به عنوان رییس کل بانک مرکزی آغاز خواهد شد. بانک مرکزی به «دروازه‌بان اقتصاد» معروف است. حتی اگر دفاع ضعیف شود، توپ نباید از بانک مرکزی عبور کند. بنابراین بانک مرکزی نقش بسیار مهمی در مدیریت اقتصاد جدید دارد.
۲- برنامه اقتصاد‌
بیانیه شیمشک که می‌گوید «اصول راهنمای ما شفافیت، سازگاری، پاسخگویی و پیش‌بینی‌پذیری خواهد بود» در اینجا معنا پیدا می‌کند. با اعلام برنامه اقتصاد، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند جلو راهشان را به روشنی ببینند.
۳- سرمایه خارجی خارج از کشور
بعد از اینکه محمد شیمشک مدیریت اقتصاد را بر عهده گرفت، ورود بیش از ۲۰۰ میلیون دلار مهم بود. بازار‌ها به مدیریت شیمشک کردیت باز کردند. انتظار می‌رود این روند ادامه یابد.
۴- محیط‌های مالی
محمد شیمشک پس از تنظیم بوروکراسی اقتصادی و اعلام برنامه اقتصادی خود به زودی با نمایندگان موسسات مالی خارجی دیدار خواهد کرد.
۵- سیاست‌های درست در اقتصاد
حال سوال این است که چنین مواردی کی اتفاق می‌افتد؟ اینها در یک زمان معقول انجام خواهند شد. به همین دلیل محمد شیمشک می‌گوید: ما به صبر و زمان نیاز داریم. ما درک می‌کنیم که گذر از این مرحله خیلی سریع نخواهد بود، اما اقدامات اعتمادسازی یکی پس از دیگری وارد عمل خواهد شد. نکته مهم این است که هر قدمی که برداشته می‌شود برای گام‌های بعدی اطمینان‌بخش است، وگرنه هیچ‌کس عصای جادویی ندارد. همچنین، ما به سیاست‌های اقتصادی درست نیاز داریم، نه یک عصای جادویی. لذا با توجه به این صحبت‌هاست که برخی از ناظران معتقدند:‌ محمد شیمشک انتخاب درستی است؛ زیرا با سیاست‌های درستی که انتخاب کرده، امکان موفقیتش زیاد خواهد بود.