علت سانحه بوئینگ۷۲۷ همچنان در‌هاله‌ای از ابهام

حدود هفت ماه پیش، یعنی نوزدهم دی ماه در حالی که دو پرواز در ساعت‌های ۵:۳۰ و ۱۱:۱۵ از تهران به مقصد ارومیه به دلیل شرایط نامساعد جوی لغو شدند، پرواز سوم که با یک فروند بوئینگ ۷۲۷ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شد و بنا بود ساعت ۱۶ تهران را ترک کند با دو ساعت و نیم تاخیر ساعت ۱۸:۳۰ مهر‌آباد را به مقصد ارومیه ترک کرد و حدود ساعت ۱۹:۴۵ به دلیل آنچه در ابتدا مه شدید و بدی آب و هوا اعلام شد در نزدیکی ارومیه و حوالی جاده چیچفت و نزدیک روستای قره‌حسن‌لو سقوط کرد و ۷۸ سرنشین این پرواز جان خود را از دست دادند و ۲۷ نفر نیز مجروح شدند.
در آن زمان برخی بازماندگان این سانحه گله داشتند که با توجه به شرایط نامساعد جوی چرا اجازه پرواز صادر شده است که بهبهانی، وزیر راه‌وترابری وقت اظهار کرده بود: مردم فشار می‌آورند که پرواز می‌کنیم. ما اطلاعات را می‌دهیم، شرایط نامساعد جوی را توصیف می‌کنیم، اما مردم درخواست و اصرار دارند پروازها انجام شود و کوتاه نمی‌آیند.
اگرچه برخی اشتباه خلبان را عامل سانحه اعلام کردند اما بنا به اعلام افراد حاضر در محل سانحه، خلبان بر اوضاع مسلط بوده چراکه هواپیما در مسیر کشیده شده و بر زمین کوبیده نشده است. اما نکته مهم این است که در اکثر مواقع در زمان بروز سوانح هوایی در ایران تقصیر متوجه عوامل انسانی (خلبان و کادر فنی) می‌شود این در حالی است که همیشه به تجربه خلبانان ایرانی بالیده می‌شود و بسیاری بر این باورند که تخصص و تجربه خلبانان ایرانی را هیچ جای دنیا ندارند.
بر این اساس اگرچه مسوولان مرتبط و به ویژه مجیدی، رییس ستاد مدیریت بحران وزارت راه و شهرسازی در آن زمان اعلام کردند که بنا به قانون وزیر راه‌وترابری هم نمی‌تواند اکنون درباره علت سانحه اظهارنظر کند و مواردی که اعلام می‌شود حدس و گمان است و درخواست کرد‌ه‌ایم کسی حدس و گمان نزند اما به نظر می‌رسد باید در زمان وقوع سوانح به شرایط هواپیما مانند عمر آن نیز توجه کرد که در مورد بوئینگ ۷۲۷ هما یک مقام آگاه تصریح کرده است که هواپیمای سانحه‌دیده از سال ۱۹۷۴ به عنوان هواپیمایی کارکرده به ایران تحویل داده شد و حدود ۳۷ سال هم در کشور ما مورد استفاده قرار گرفته است.
این درحالی که همواره متخصصان صنعت هوایی بر این باورند که بالا بودن سن ناوگان مخصوصا در زمان‌های ویژه و حادثه بسیار تاثیرگذار است. البته رییس ستاد مدیریت بحران وزارت راه‌وترابری اعلام کرده بود که بوئینگ ۷۲۷ هما طی چند ماه اخیر اورهال شده بوده و زمان اورهال بعدی آن شش سال بعد بوده است.
انجام پرواز و ایمنی
همچنین مهکام، معاون عملیات پرواز فرودگاه مهرآباد اعلام کرده بود هر پروازی در صورتی که نقص فنی داشته باشد به هیچ عنوان انجام نمی‌شود و هیچ یک از خلبانان این ریسک را نخواهند کرد و تا زمانی که نقص فنی هواپیما برطرف نشود، پرواز برقرار نخواهد شد.
به هر حال جعبه سیاه یک روز پس از سانحه پیدا شد و رییس ستاد مدیریت بحران وزارت راه‌وترابری درباره مدت زمان لازم برای اعلام دلیل سانحه گفت: این مدت زمان بستگی به همه عوامل دخیل در بروز حادثه دارد که باید هر یک مورد بررسی قرار گیرند. با توجه به اینکه جعبه سیاه در هر ثانیه ۱۰۰ نوع حرکت فیزیکی حرکت هواپیما را ثبت می‌کند در برخی موارد لازم است که یک صدم ثانیه این نوارها خوانده شوند که اگر این گونه باشد، خواندن اطلاعات جعبه سیاه سه ماه طول می‌کشد.
وی چندی بعد اعلام کرد: براساس تجربه هیچ وقت نتایج بررسی و اعلام علت سوانح هوایی کمتر از شش ماه صورت نگرفته است اما از آنجا که سانحه در شرکت هما رخ داده بود از نظر قانونی بررسی نباید توسط کارشناسان این شرکت انجام می‌شد بنابراین‌ ۹ نفر از نمایندگان منتخب کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی و نمایندگان منتخب سازمان بازرسی کشور و کارشناسان کمیسیون بررسی سوانح هوایی کشور برای انتقال جعبه FDR به فرانسه اعزام شدند.
اوایل اسفندماه بود که مجیدی اعلام کرد بازخوانی نوارFDR هواپیمای سانحه دیده ارومیه در فرانسه انجام شده و نتیجه پس از جمع‌بندی کمیسیون بررسی سوانح که ۱۱ کارگروه دارد اعلام می‌شود.
مجیدی تیرماه سال جاری نیز اعلام کرد: به دنبال آن هستیم تا موتور‌های هواپیما را به یک مرکز استاندارد و مورد تایید در دنیا بفرستیم.
فرصت ۴۰۰ روزه
وی همچنین گفت که طبق قانون ۴۰۰ روز برای اعلام دلیل بروز سانحه فرصت داریم.
اما حجت‌الاسلام‌ و المسلمین سلمان ذاکر، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس معتقد است در شان هواپیمایی جمهوری اسلامی نیست که علت سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ را تبدیل به معما و یک موضوع ابهام‌دار کند.
ذاکر با اشاره به اینکه هنوز با گذشت حدود هفت ماه علت تام و اصلی سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ به صورت یک معما باقی مانده است، افزود: مسوولان هواپیمایی باید علت اصلی را به مردم کشور و همچنین خانواده‌های داغ دیده تاکنون اعلام ‌کرده بودند چراکه این همه تاخیر و ایجاد ابهام در شان هواپیمایی جمهوری اسلامی نیست.
وی با بیان اینکه کوتاهی و تعلل بیش از این از طرف مردم کشور و استان آذربایجان غربی قابل قبول نیست، تصریح کرد: البته برخی از جعبه‌های سیاه این هواپیما بازگشایی شده و مورد اطلاع‌رسانی قرار گرفته است اما علت تامه سقوط هنوز منعکس نشده و پر از ابهام است که از مسوولان درخواست پاسخگویی دارم.
عضو کمیسیون حقوقی مجلس با اشاره به اینکه استفاده مردم از ناوگان هوایی کشور با استرس و اضطراب جای نگرانی دارد، افزود: هنوز هم مسوولان راه و شهرسازی مقصر نگرانی مردم در مسافرت‌های هواپیمایی هستند و عدم اعلام دلیل اصلی تاکنون نیز ناشی از تعلل و کوتاهی مسوولان هواپیمایی است که باید پاسخگو باشند.
به هر حال به دلیل بروز سوانح هوایی متعدد طی سال‌های اخیر، بسیاری از مردم این روزها از هواپیما هراس دارند و سفرهای جاده‌ای و ریلی را به سفر هوایی ترجیح می‌دهند. به نظر می‌رسد طولانی‌شدن زمان اعلام سوانح می‌تواند نگرانی مردم را چند برابر کند و موجب شود تا همین ۵/۲ درصد مسافرانی که از حمل‌ونقل هوایی استفاده می‌کنند نیز کاهش یابند.