عملیات نجات بورس

«جهان‌صنعت»- حال و روز بازار سرمایه مدت‌هاست که خوب نیست. بارقه‌های امید در دی‌ماه هم نتوانست ادامه‌دار باشد و در نهایت بهمن سختی برای بورس گذشت. حال باید دید برای نجات بورس چه راهکارهایی در نظر گرفته می‌شود.
بازار سرمایه را باید عقب‌مانده‌ترین بازار از تورم دانست. در عین حال پول حقیقی طی روزهای گذشته از بازار به تناوب خارج شده است.
بازار سرمایه در ۱۰ ماهه ابتدای امسال رشد ۱/۱۶ درصدی را در مجموع ارزش بازار‌های خود تجربه کرده است. این رشد ۱۶ درصدی درحالی ایجاد شده که شاخص قیمت مصرف‌کننده (تورم) در این ۱۰ ماهه رشد ۹/۴۵ درصدی داشته که سه برابر رشد بازار سرمایه در این مدت است.
اختلاف‌نظرها درباره عرضه خودرو در بورس کالا، تصمیمات شبانه و مواضع ضد‌ونقیض زمستان بورس را سخت کرد و در هفته اخیر روند خروج پول حقیقی از بازار تداوم داشت. ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی بازار در روز یکشنبه ۳۷۰ میلیارد تومان بود. روز دوشنبه ارزش پول حقیقی خروجی به ۱۷۵ میلیارد تومان رسید و روز سه‌شنبه ارزش پول حقیقی خروجی ۵۰۹ میلیارد تومان بود.
روز چهارشنبه این روند ادامه داشت و خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی بورس تهران ۳۵۹ میلیارد تومان بود.بدین‌ترتیب برای هجدهمین روز متوالی پول حقیقی از بورس خارج شد و در تمامی روزهای معاملاتی بهمن‌ماه شاهد خروج سرمایه از بازار بودیم.
در مجموع کل هفته اخیر هزار و ۴۱۳ میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی ۳۵۳ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته قبل افت ۱۷ درصدی داشته است.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند با وجود اینکه بازار سرمایه باید آیینه تمام‌نمای بورس باشد اما سیگنال متناسب با شرایط کنونی اقتصاد کشور صادر نمی‌کند و این مساله حکایت از تاثیر دست‌های مافیایی در بورس دارد که در خلاء نظارت‌ها، کنترل بازار را در دست دارند.
از سوی دیگر خیلی‌ها ترجیح می‌دهند در دیگر بازارهای دارایی سرمایه‌گذاری کنند اما سرمایه‌های خود را وارد بازار سهام نکنند، چرا که به سیاستگذار اعتماد ندارند. بحران بی‌اعتمادی، علاوه بر جنبه‌های سیاسی که نمود آن را همگان در خیابان دیده‌اند، در اقتصاد ایران به شکل خروج سرمایه از کشور، رشد تورم و رشد قیمت دارایی‌هایی مانند ارز، سکه، طلا، مسکن و خودرو پدیدار شده‌ است.
چرا حال بورس خوب نیست؟
بورس تهران این روزها منتظر اقداماتی است تا بتواند دوباره سرپا شود. موضوع قیمت‌گذاری دستوری و عرضه خودرو در بورس همچنان مهم‌ترین ریسک‌های بازار هستند.در همین زمینه نوید رجایی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: در حال حاضر بورس وضعیت افتضاحی را پشت‌سر می‌گذارد و بدون شک مافیای خودرو و تصمیم‌های مسوولان از علت‌های وضع موجود است.
وی می‌افزاید: بزرگ‌ترین دلیل افت بازار بورس هیچ‌وقت خبر بد نبوده چرا که بزرگ‌ترین افت همچین شک و تردید بوده و دولت با دخالت‌های اشتباه در اقتصاد باعث ایجاد وضع موجود است. به عنوان مثال در مساله خودرو تصمیمی گرفته می‌شود که خودرو در بورس کالا عرضه شود اما دو ماه بعد مجدد تغییر نظر داده می‌شود و اعلام می‌شود عرضه صورت نمی‌گیرد و در نتیجه سهامدار ترجیح می‌دهد در بازار دیگری سرمایه‌گذاری کند. رجایی تصریح می‌کند: از سوی دیگر تولیدکننده‌ها مجبور هستند گاز را به قیمت‌های بسیار بالایی خریداری کنند و در نهایت درآمد حاصل از صادرات را با قیمت دلخواه دولت در سامانه نیما عرضه کنند و همین عامل باعث می‌شود صادر‌کننده محصولاتش را انبار کند و در نتیجه هم تقاضا در سامانه نیما به شدت از تقاضا پیشی می‌گیرد و هم رانت دلار ارزان برای عده‌ای خواهد بود.
نجات بورس چگونه رخ می‌دهد؟
این کارشناس بازار سرمایه تاکید می‌کند: جدا از موارد اشاره‌شده در خود بورس هم باید اصلاحات جدی صورت بگیرد. ما پیش از این اعلام کردیم بزرگ‌ترین ترس بورس تردید است، در حالی که در اول سال گفته شد که دامنه نوسان به ۱۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد اما شاهد بی‌نظمی عجیبی در بورس هستیم.
رجایی می‌افزاید: شما الان هر دامنه نوسانی که بخواهید در بازار بورس پیدا می‌کنید و این برای بازاری که باید سرلوحه نظم باشد بسیار بد است و زمانی که مسوولان به وعده خود مبنی بر دامنه نوسان یا هر وعده دیگری عمل نمی‌کنند نگاه بد سهامداران به این افراد نیز بیشتر می‌شود.این کارشناس بازار سرمایه تشریح می‌کند: در مصاحبه قبل نیز اعلام کردیم هر پولی که از بازار بورس خارج می‌شود مستقیم وارد بازارهای موازی می‌شود و دقیقا امروز شاهد این ماجرا هستیم. پس بانک مرکزی اگر قصد دارد از این مخمصه نجات پیدا کند باید به جای تاسیس سامانه و افزایش ساعت کاری صرافی‌ها که هیچ تاثیری بر انتظارات ندارد نگاه ویژه‌ای به بورس داشته باشد و جذابیت را بالا برده تا پول‌ها به بازار بورس روانه شود و این را هم در نظر بگیرد هر تصمیمی که تاثیر مخرب بر صنایع بورسی داشته باشد یک تقاضای جدید را برای بازار‌های غیرمولد ایجاد می‌کند.
لایحه بودجه به بورس کمک می‌کند؟
نوید رجایی در پاسخ به این سوال که لایحه بودجه می‌تواند نجا‌ت‌بخش بازار سرمایه باشد، می‌گوید: لایحه بودجه تاثیر خیلی زیادی بر بازار سرمایه دارد چرا که عوارض صادراتی که مجلس وضع کرده بسیار بالاست و در نتیجه چشم‌انداز مثبتی به خصوص برای پتروشیمی‌ها وجود ندارد چرا که این اقدام در کنار نرخ خوراک باعث خواهد شد صنایع و شرکت‌های خوب پتروشیمی که همواره سود انباشته خوبی داشتند با زیان انباشته مواجه شوند.وی یادآور می‌شود: از سوی دیگر یکی از موارد کسری بودجه است که دقیق مشخص نیست چه میزان باشد، اما رقم کسری بودجه سال آینده حدودا بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ همت بود. پس دولت برای رفع کسری بودجه باید به اخذ مالیات‌های سنگین و فروش اوراق با نرخ بهره بالا روی آورد و این هم یکی دیگر از معضلاتی است که سهامداران چشم‌انداز مثبتی درباره آن ندارند، چرا که در این حالت شرکت‌ها مجبور هستند مالیات سنگینی بپردازند و از سوی دیگر تسهیلات با نرخ بهره بالا دریافت کنند و درنتیجه تولید دیگر به‌صرفه نیست.